Πάνος Θεοδωρίδης: 1453

Σκέφτομαι τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, προσφάτως ενωτικό,με τους συντρόφους του, ιππότες επιχωρίους και εισαγόμενους, να δέχεται την δημόσια κατακραυγή ή την σιωπηρή απάθεια των πολιορκημένων, που έφτανε στην περιφρόνηση. Τα προληπτικά μέτρα ασφαλείας, όπως την απαγόρευση εξόδου από τα τείχη, και τον αγώνα των ανθενωτικών.

Κι απέναντι, τα στρατόπεδα του Μωάμεθ, με πολεμιστές από την Ασία αλλά και την Ευρώπη, πολλούς σπαχήδες , μερικούς χριστιανούς από τα Βαλκάνια. Μέσα στην πόλη υπήρχαν και μερικοί μουσουλμάνοι.Η εποχή δεν ήταν ξεκάθαρη εθνωτικά και ιδεολογικά,αλλά βρισκόταν στην αρχή της μεγάλης πολιτιστικής διαμάχης που συγκλόνισε την Μεσόγειο τους δύο επόμενους αιώνες.

Οι Δυτικοί δύσκολα έβλεπαν στους «ανατολίζοντες» βυζαντινούς, με τις μακριές ρόμπες και τα παράξενα καπέλα, με την κεληδιστή γλώσσα και την ιδιότυπη διπλωματία, κάποιον συγγενή και ομόδοξο. Είχαν εμπιστοσύνη μόνον στους ντυμένους φράγκικα, που τους έμοιαζαν και ένοιωθαν ότι μπορούν να συνεννοηθούν μαζί τους. Στο μυαλό των απλών ανθρώπων, η πολιορκία της Πόλης ήταν ένα ανατολικό ζήτημα, που το φώτιζε μόνον η παρουσία «δικών τους» ανθρώπων στην άμυνα.

Από την άλλη, οι ανθενωτικοί, χωρίς να είναι υποχρεωτικά φιλότουρκοι,δεν είχαν απέναντί τους κάποιο εθνικιστικό μένος, γιά τον απλούστατο λόγο πως ο εθνικισμός, όπως τον ξέρουμε από το τέλος του 18^ου αιώνα, ήταν μιά άγνωστη λέξη τότε.

Οι ανθενωτικοί ,από την πλευρά τους, ήξεραν ότι θα επιβίωναν υπό τους Τούρκους, ενώ δεν υπήρχε περίπτωση να υπάρξουν υπό τους Δυτικούς. Και τότε έβλεπαν ότι η θρησκεία τους διατηρούνταν στην Αίγυπτο, στην Συρία και στα Ιεροσόλυμα, έστω και σε δείγμα, ενώ δεν υπήρχε μήτε ένας ορθόδοξος στις δυτικές χώρες.

Οι Οθωμανοί με τον πιτσιρικά Σουλτάνο με την Ρωμιά μητέρα, την κυρα Μάρα (θυμάμαι το «ένα σκυλι Τουρκακι μιάς ρωμιάς παιδί») που μάθαινε την ελληνικη αλφαβήτα και ήταν παράφορος και αποτελεσματικός ήταν αρκετά «μοντέρνοι» γιά να παραγγέλνουν μετάλλια καμωμένα απο Ιταλούς κομψοτέχνες και να έχουν υιοθετήσει την λογικη των όπλων μαζικής καταστροφής, όπως τις λουμπάρδες του Ουρβανού.

Ο Κωνσταντίνος και οι συν αυτώ ήξεραν τα μικρά κανονάκια που πρωτοδοκιμάστηκαν στην μάχη του Κρεσύ τον 14^ο αιώνα, αλλα είτε απο αχρηματία, είτε απο ορθή συνεκτίμηση γεγονότων, δεν μπορούσαν να αντιτάξουν μεγάλα κανόνια απο τα τείχη προς τα οθωμανικα στρατόπεδα, αφου δεν είχαν εφευρεθεί τα βλήματα ευρείας διασποράς.

Και γιά να τελειώνουμε με το πένθος και τη γκρίνια, ένας πρέσβυς του Ουνυάδη, του θρυλικού Ίαγκου στο στρατόπεδο του Μωάμεθ, ήταν ο κύριος υπαίτιος που ρημάχτηκαν τα τείχη της Πόλης. Παραθέτω απο τον Μιχαήλ Δούκα,μιάς εκδοχής που ακούστηκε εκείνα τα χρόνια, απο την έκδοση Βόννης, κεφάλαιο 38, 273.18-274.3. Ενας απο την πρεσβεία βοηθά τον πυροβολητή των Οθωμανών, πιθανότατα Ούγγρο και αυτόν:

τυχών δε αποκρισάριος του Ιάγκου εκεί έσκωψε την βολήν,λέγων «ει βούλει καταπεσείν ευκόλως τα τείχη, μετάθες την σκευήν εν άλλω μέρει του τείχους,απέχοντι από της πρώτης βολής οργυιάς ε΄ή στ΄και τότε εξισών την πρώτην άφες ετέραν βολήν. Των δύο ουν άκρων κρουσθέντων επιμελώς,τότε βάλλε και τρίτην ως ευρεθήναι τα τρείς βολάς ες τριγώνουν σχήμα,και τότε όψει τον τοιούτον τοίχον εις γήν καταπίπτοντα».

Ηρεσεν ουν η βουλή,και ούτως πέπραχεν ο τεχνίτης, και ούτως απέβη.

Ο πανέξυπνος χριστιανος αποκρισάριος βοήθησε τον ικανό κατασκευαστή κανονιών που ωστόσο δεν είχε ιδέα απο βλητικα, διδάσκοντάς τον πως να βρίσκει στόχο όπως ακριβώς μου διηγούνταν πως εμαθε ο πατέρας μου, ως υπεύθυνος βολης μιάς ορεινής πυροδολαρχίας στο αλβανικό μέτωπο, όπως τα είχε μάθει στη σχολή Εφέδρων αξιωματικων της Θεσσαλονίκης.

Δείτε επίσης:

Μορφές σε ένα λιβάδι

Great expectations, everybody’s watching you

Οι χάρτες δεν δαγκώνουν! διδάσκουν.