Διάβασα στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Ορθολογικής Εταιρείας για τα έντεκα όρνια που βρέθηκαν δηλητηριασμένα στην Αιτωλοακαρνανία, κοντά στο φαράγγι της Κλεισούρας. Δύο χρόνια πριν στην ίδια περιοχή συνέβη ανάλογο περιστατικό, τότε επτά όρνια τα θύματα. Και το Φλεβάρη του 2012, στα στενά του Νέστου, δηλητηριάστηκαν τέσσερις χρυσαετοί, δύο όρνια και μια γερακίνα – το δόλωμα δύο δηλητηριασμένα κουφάρια αλόγων.

Τα δύο όρνια που επέζησαν στο πρόσφατο συμβάν μεταφέρθηκαν για περίθαλψη και ανάρρωση στο Σύλλογο Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ. Ένα είχε σήμανση στα φτερά και δακτυλίωση του 2015, από Ισραήλ.

Αποικιακά ζώα τα όρνια, φωλιάζουν σε γκρεμούς. Η αποικία στην Κλεισούρα μαζί με τη γειτονική στα Ακαρνανικά βουνά είναι οι τελευταίες στη δυτική Ελλάδα και οι μεγαλύτερες στα ηπειρωτικά της χώρας. Οι πλέον βιώσιμοι πληθυσμοί όρνιων στην Ελλάδα απομένουν στην Κρήτη.

Τέσσερα τα είδη γύπα στην Ελλάδα. Τα όρνια και στη συνέχεια ο ασπροπάρης, ο γυπαετός κι ο μαυρόγυπας. Ο πληθυσμός του μεταναστευτικού ασπροπάρη στο όριο κατάρρευσης. Αλλαγές χρήσης γης σε υποσαχάρια Αφρική κι Ευρώπη, οι σύγχρονες απαιτήσεις για ταφή των ψοφιμιών και για καύση των ζωικών αποβλήτων. Και βέβαια τα δηλητηριασμένα δολώματα. Στην Ελλάδα ασπροπάρηδες επιβιώνουν σε Θράκη και στα Μετέωρα, με τα περισσότερα ζευγάρια στο δάσος της Δαδιάς, στον Έβρο. Εκεί, στο Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου βρίσκεται κι ο τελευταίος αναπαραγόμενος πληθυσμός μαυρόγυπα των Βαλκανίων. Τέλος, ο γυπαετός, ο κοκκαλάς (για την αδυναμία του να τρώει κόκαλα τα οποία σπάει πετώντας τα από ψηλά), επιβιώνει στην Κρήτη ενώ στη βόρεια Ελλάδα παραμένουν κάποια ελάχιστα ζευγάρια, πληθυσμός καταδικασμένος.

Αν και είναι απαγορευμένη από το 1993, η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, παραμένει κοινή πρακτική στη χώρα για λόγους προστασίας της γεωργικής και της κτηνοτροφικής παραγωγής από άγρια θηλαστικά, μικρά και μεγάλα, εξαιτίας των ζημιών που προκαλούν.

Γύπες και όρνια. Κάποτε βοήθησα ένα φύλακα στη Δαδιά να σύρει από την καρότσα ψοφίμι, ένα νεκρό γάιδαρο, να το πετάξει στην ταΐστρα, τροφή για τους μαυρόγυπες, τα όρνια, τους ασπροπάρηδες. Κρανίου τόπος, μυρωδιά να λιγοθυμήσεις, ξέπλυμα ύστερα των χεριών με betadine.

Ο ασπροπάρης, το πρώτο πουλί που προστατεύτηκε ποτέ. Αυτό στην αρχαία Αίγυπτο όπου αναγνώριζαν το σημαντικό ρόλο που είχαν οι γύπες να καθαρίζουν τη γη από τα μιάσματα, από τα επικίνδυνα υπολείμματα του θανάτου.

Δίκιο είχε ο Χοακίν σαν επισήμανε ότι έχουμε αποσυνδεθεί από το φυσικό κόσμο. Αλλά αφελής στο να χρησιμοποιεί τις κραυγές αγωνίας της αγελάδας, όταν με βία και εξαιτίας μας αποχωρίζεται από το μικρό της, ώστε να σοκαριστούμε, να αποκηρύξουμε την αποτρόπαια πράξη και να αποκτήσουμε την ευαισθησία να επανασυνδεθούμε με το φυσικό κόσμο. Δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο μέσα στο φυσικό κόσμο από την κραυγή της μάνας θηλαστικού όταν βίαια χάνει το παιδί της. Νόμος φυσικός, παλιός. Είναι ολοφάνερο ότι η επιστροφή στη φύση που πρεσβεύει ο Χοακίν και αποζητούν επιπολαίως οι περισσότεροι είναι αποστειρωμένη, όπως ιλουστρασιόν τοπίο σε οθόνη κινητού, μια Χάιντι καρτούν σε αλπικά λιβάδια.

Σε τέτοιους είδους επανασύνδεση οι γύπες είναι οι τελευταίοι που θα αναζητήσουμε (αν τους αποζητήσουμε). Τα δηλητηριασμένα δολώματα είναι το betadine στην αποστείρωση, στον ευνουχισμό του φυσικού κόσμου ώστε να μας καλωσορίσει βουκολικός κι εξαρχής καθαρός, πράσινος. Αχρείαστος ο φρικτός ρόλος των νεκροφάγων.

Γονείς μη αφήσετε τα παιδιά σας μπροστά στην τηλεόραση να ακούνε τις χλιαρότητες του Χοακίν. Στο παρατηρητήριο της Δαδιάς να τα πάτε, μπρος στην ταΐστρα. Εκεί με μάτια ορθάνοικτα να τα μάθετε να αγαπούν τους γύπες, το κλειδί για ν’ αγαπήσουν τον κόσμο, όλο το πακέτο του.