…written on the subway walls and tenement halls, and whispered in the sound of silence.
Την περασμένη Κυριακή, 1η Δεκέμβρη, είδα σε τοίχους φίλων φωτογραφίες γνωστών, από χρόνια πεθαμένων. Η μνήμη λειτουργεί περίεργα, ανακατασκευάζει την εικόνα αγαπημένων για το σήμερα, για την τωρινή ζωή. Αν ξανακοιτάξουμε τις παλιές φωτογραφίες μας ξενίζει η αλλοτινή εμφάνιση, τα ρούχα, τα μαλλιά τους. Το πόσο νέοι ήταν. Το πόσο διαφορετικά ήταν τότε.
Την πρώτη του Δεκέμβρη είδα και τον Πρωθυπουργό στο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας με κόκκινη κορδέλα. Είδα και άλλους συνέδρους με κορδέλα. Φόρος μνήμης.
Γνωστή η γενική στάση του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου, και τότε και τώρα. Χώρος που εκπροσωπεί τον κύριο όγκο μερίδας της ελληνικής κοινωνίας με σταθερή αξία το «μακριά από μας».
Θα αναφερθώ στη συνέχεια σε κάποια χαρακτηριστικά γεγονότα της δεκαετίας του 80 και φαντάζομαι τη στάση όσων φόρεσαν κόκκινη κορδέλα στο Συνέδριο απέναντι σε αυτά τα γεγονότα, σε καιρούς που η διάγνωση σήμαινε θανατική καταδίκη. Και δεν αναφέρομαι στον παλιό τους εαυτό, αλλά στον εκσυγχρονισμένο της 1ης Δεκέμβρη του 2019.
Αρχικά εκείνο το απέραντο πάπλωμα με τα ονόματα. 11 Οκτώβρη του 1987, δύο χρόνια αφότου ο Προέδρος Ρήγκαν «τόλμησε» δημόσια αναφορά στο AIDS, χιλιάδες φίλοι και συγγενείς αποφάσισαν να σπάσουν τη σιωπή ξεδιπλώνοντάς το στην Ουάσιγκτον. Ήταν φτιαγμένο από κομμάτια ύφασμα, καθένα στο μέγεθος τάφου, κάθε κομμάτι ένα όνομα, κάθε όνομα γραμμένο με ξεχωριστό τρόπο και χρώμα. Τότε πολλοί από τους νεκρούς της επιδημίας κηδεύονταν στη σιωπή. Στίγμα και φόβος. Σε πολλές περιπτώσεις γραφεία τελετών αρνιόντουσαν τότε να προετοιμάσουν τα σώματα για ταφή.
Αυτά στην Αμερική. Στην Ελλάδα η σιωπή ηχηρότερη, το στίγμα βαρύτερο, τα πάντα όσο το δυνατόν χαμηλότερα του ραντάρ. Στην Ελλάδα δεν φτιάχτηκε πάπλωμα να σπάσει τη σιωπή. Όσο για το φόβο, Τσερνόμπιλ ο κάθε φορέας.
Την επόμενη χρονιά, πάλι στις 11 του Οκτώβρη, με τους νεκρούς στις ΗΠΑ πάνω από 40.000, ακτιβιστές της ACT UP κατέλαβαν το κτίριο του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων, του FDA, στο Maryland. Διαμαρτυρία για την κωλυσιεργία του συστήματος απέναντι στην αρρώστια που σκότωνε χιλιάδες ομοφυλόφιλους.
Η AIDS Coalition to Unleash Power ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1987 και συσπείρωσε τους ομοφυλόφιλους σε προσπάθεια με όπλο το θυμό και τη γνώση κατά της επιδημίας και της κυβερνητικής απροθυμίας. Είχαν μάθει με σκληρό τρόπο το δύσκολο μάθημα.
Εκείνο τον καιρό κυκλοφορούσε ένα αστείο. Αν έχεις ερώτηση σχετική με ανοσολογία και δεν έχεις ειδικό διαθέσιμο, ρώτησε ομοφυλόφιλο άντρα.
Αρχικά ο θυμός ξεσπούσε σε τυχαίες διαμαρτυρίες. Μπούκαραν σε γραφεία πολιτικών, τρόμαζαν τους πάντες τινάζοντας παντού ψεύτικο αίμα. Ύστερα σκέφτηκαν στρατηγικά. Η κατάληψη του κτιρίου του FDA θα έφερε αποτέλεσμα. Είχαν γνώση των διαθέσιμων φαρμάκων και το πρόβλημα ήταν η αργή διαδικασία που εφάρμοζε ο Οργανισμός για την έγκρισή τους.
Μοίρασαν φυλλάδια που δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από ανακοινώσεις σε ιατρικά συνέδρια.
Τα βραδινά δελτία ειδήσεων και οι πρωινές εφημερίδες της επομένης, πλημμύρισαν από εικόνες αντρών που σήκωναν ταφόπλακες τυλιγμένοι σε κόκκινη ταινία γραφειοκρατίας, που φορούσαν μπλούζες με ροζ τρίγωνα κι έγραφαν Σιωπή = Θάνατος.
Δύο βδομάδες αργότερα, ο FDA αποφάσισε να επιταχύνει τη διαδικασία για τη σύνθεση και έγκριση φαρμάκων.
1989. Στις 10 του Δεκέμβρη, τουλάχιστον 4.500 μέλη της ACT UP και της WHAM! (Women’s Health Action & Mobilization) συγκεντρώθηκαν έξω από το Καθεδρικό Ναό του Αγίου Πατρικίου στη Νέα Υόρκη για να καταγγείλουν στους πολλούς το τρομερό κόστος για άλλους πολλούς που πέθαιναν από AIDS, όταν πολιτικές και θρησκευτικές ηγεσίες κρατούσαν ληθαργική στάση. Κάποιοι διέκοψαν τη Λειτουργία, με σκοπό να διαμαρτυρηθούν την άρνηση του Καρδιναλίου O’Connor και της Καθολικής Εκκλησίας να υποστηρίξει δημοσίως την ανάγκη εφαρμογής πρακτικών ασφαλούς σεξ.
Επικεφαλής ήταν ο Michael Petrelis, στον οποίο οι γιατροί έδωσαν το 1985, ύστερα από διάγνωση, υπόλοιπο ζωής έξι μηνών, το πολύ δύο χρόνια. Καθώς κάποιοι ξάπλωσαν μπλοκάροντας τους διαδρόμους, ο Petrelis χρησιμοποίησε μια σφυρίχτρα και φώναξε στη συνέχεια στον Καρδινάλιο «Σταματήστε να μας σκοτώνετε!». Μπήκε η Αστυνομία και τους μάζεψε. Όταν συνεχίστηκε η Λειτουργία, την ώρα της κοινωνίας, ο Tom Keane, ακτιβιστής που είχε παραμείνει εντός, πήρε την όστια της μετάληψης, τη θρυμμάτισε και σκόρπισε τα ψίχουλα.
Η για τους πολλούς προσβλητική πράξη έλαβε τεράστια αρνητική δημοσιότητα. Οι ΝΥ Times έγραψαν:
Ο ίδιος ο Καρδινάλιος είχε μιλήσει στο ποίμνιο για τη διαμαρτυρία και το σκοπό της, ζητώντας να μη θυμώσουν και να παραμένουν ήρεμοι σε περίπτωση διακοπής της Λειτουργίας.
——–
Την πρώτη του Δεκέμβρη του 2019 είδα το Βαγγέλη Μεϊμαράκη με κόκκινη κορδέλα. Δύσκολο να φανταστώ το Μεϊμαράκη (του 2019, όχι του 1989), να ξεστόμιζε κάτι καλό για εκείνες τις παλιές δράσεις, έστω κι αν πολλοί από τους συμμετέχοντες ήταν σταμπαρισμένοι από θάνατο. Θα τους αποκαλούσε μπαχαλάκηδες. Ο Μεϊμαράκης που τέσσερα χρόνια πριν, Σεπτέμβρη του 2015, ενόψει βουλευτικών εκλογών δήλωσε για τους ομοφυλόφιλους: …πολλές φορές με προβληματίζει αν θα προσπαθούν να μας πείσουν ότι αυτό είναι το νορμάλ και το σωστό κι είμαι με μεγάλη επιφύλαξη στην υιοθεσία.
Εκ του ασφαλούς η κόκκινη κορδέλα στα χρόνια των μηδενικών ιικών φορτίων. Έτσι τη φόρεσε ο Μεϊμαράκης, αρκεί να μη μιλάμε για έναν από τους κύριους τρόπους μετάδοσης του ιού, αρκεί να μην προσπαθούμε να πείσουμε το Βαγγελάρα ότι είναι νορμάλ και σωστό. Αρκεί να φοράμε στην κορδέλα σιγαστήρα. Εκ του ασφαλούς επίσης καθώς το 2019 … ανησυχητικές παράμετροι παραμένουν η αύξηση κρουσμάτων σε ετεροφυλόφιλους και τα υψηλά ποσοστά, πάνω από 50%, καθυστερημένης διάγνωσης της HIV λοίμωξης.
Κόκκινη κορδέλα – αρκεί να μην είναι για οροθετική γυναίκα στην πλατεία Βάθης. Κόκκινη κορδέλα για Έλληνες ετεροφυλόφιλους και ομοφυλόφιλους – αρκεί οι δεύτεροι να παραμένουν σε σιωπή. Όπως παρέμειναν και στο τυφλό σημείο του Συντάγματος των Ελλήνων, όταν οι Έλληνες μέσω του κυβερνώντος κόμματος επέλεξαν το Σύνταγμά τους να προστατεύει επιλεκτικά κάποιες μειονότητες, αγνοώντας τη συγκεκριμένη.
Η σιωπή δεν είναι πλέον θάνατος, η σιωπή είναι διακριτικότητα. Κάτω από το ραντάρ.
Ζώντας στην Ελλάδα, αποφεύγω να εκθέσω τη μνήμη κάποιων που αγάπησα στην κανονικότητα του 2019. Σεβαστήκαμε τη μνήμη τους και ρίξαμε προβολέα σε καιρούς που η σιωπή σήμαινε θάνατος. Και τα καταφέραμε, φορές με άκομψο τρόπο αλλά τα αυγά έσπασαν, πετύχαμε το μηδενικό φορτίο. Αν κάποτε είχε αιχμή ο HIV για να ανοίγει μάτια και συνειδήσεις την έχει πλέον χάσει, κουράστηκε σε γκαλά, κουράστηκε και σε συνέδρια, όπως της Νέας Δημοκρατίας. Με το φαρισαϊσμό όσων πιστώνονται ανέξοδα και δίχως κόπο με κοινωνική ευαισθησία.
Την υποκρισία επισημαίνω, δεν υποστηρίζω ότι είναι εύκολο για ένα οροθετικό άτομο να προβεί σε αποκαλύψεις. Αντίθετα. Στην Ελλάδα την καταδικασμένη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ο Άρειος Πάγος και το Εφετείο στήριξαν απόλυση οροθετικής εργαζόμενης για λόγους συμφερόντων του εργοδότη και αρμονικής συνεργασίας των εργαζομένων, ύστερα από αίτημα 33 «συναδέλφων».
Silence = survival
Ιδέα δεν έχω αν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης είχε περασμένη κόκκινη κορδέλα την ώρα που έστελνε τελεσίγραφο σε καταληψίες. Γνωρίζω ότι ο Michael Petrelis είναι ζωντανός και θεωρείται ένα από τα προβληματικά παιδιά του ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβισμού, έχοντας αποξενώσει πολλούς συναγωνιστές τους.
Το τελευταίο που άκουσα γι’ αυτόν είναι η στήριξη του αγώνα των καταδιωγμένων από τον Πούτιν Pussy Riot.
