Αναφέρω το 1963, επειδή τότε σήμανε το τέλος της οκταετίας Καραμανλή, που για πολλούς υπήρξε και το τέλος της Ιστορίας, ενώ για άλλους η πρώτη ασθενής ένδειξη πως η χώρα πήρε μια στροφή, σωστή η ανάποδη.
Ήταν η πρώτη χρονιά που θυμάμαι πεντακάθαρα, καθώς κρατούσα ημερολόγιο έργου και πεπραγμένων, θεωρούσα εαυτόν δυνητικόν συγγραφέα, είχα καταπιεί τον πρώτο τόμο του Καβάφη από τον «Ίκαρο», ήμουν συνδρομητής, για το πρώτο εξάμηνο, του περιοδικού ΕΠΟΧΕΣ, και αγόραζα την ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ.
Ένας αψύς χειμώνας που βούλιαξε τα Γιαννιτσά από 19 Ιανουαρίου έως 2 Φεβρουαρίου, μια μεγάλη απεργία των δασκάλων, η απόφαση που πήρα μαζί με τον φίλο μου, τον Φάνη Σμυρνή, να μπαρκάρουμε στα καράβια, απόφαση που ακυρώθηκε τον Μάρτιο, καθώς ο πατέρας μου έπαθε πνευμονική εμβολή και νοσηλεύτηκε πολλές εβδομάδες στη Θεσσαλονίκη, η δολοφονία Λαμπράκη, το πρώτο φιλί τύπου Tammy in love ένα πηχτό αφέγγαρο βράδι στο Μπαξέ Τσιφλίκι το καλοκαίρι, η έναρξη του έρωτα προς το τσιγάρο και η βίαιη έκρηξη ποιητικής δωρεάς που ακολούθησε, η απορρόφηση όλης της ύλης των εφημερίδων και τεφτέρι όπου σημειώσεις ημερολογιακές, όπως η «Πιπινέλης πρωθυπουργός!!!» αλλά και στιχουργική παραφορά, που ευτυχώς σώθηκε, ολοκληρώθηκαν καθώς εξέπνεε το 1963 με εκλογές στις 3 Νοεμβρίου, με την δολοφονία του Κένεντι την ώρα που το γιαπί Αυλής – Καραμανλή μπλοκαρίστηκε από κακοτεχνίες.
Η χρονιά ήταν κατάλληλη για μετατρέψιμες αξίες. Αλλά τα χρονικά δεν λεπτολογούν. Είχε προηγηθεί μια περίοδος «Ανένδοτου αγώνα» λόγω των πιέσεων προς κεντρώους και αριστερούς ψηφοφόρους να ψηφίσουν ΕΡΕ το 1961, αλλά οι τραμπούκοι που πίεζαν τον κόσμο, καθώς ο καραμανλισμός άρχισε να θαμπώνει, δεν πίεσαν το 1963 την Ένωση Κέντρου.
Αυτά εξελίχτηκαν παράξενα, επειδή οι βασιλείς κανόνισαν επίσκεψη στην Αγγλία, είχε μόλις αρρεβωνιαστεί και ο διαδοχέας – ολυμπιονίκης, αλλά μία κυρία Μπέτι ήτο αγγλικού θρησκεύματος και σύζυγος του φυλακισμένου κομμουνιστή Αμπατιέλου, οι εξορίες είχαν ατονήσει στην Ελλάδα, αλλά όχι οι φυλακές για το παράνομο τότε ΚΚΕ, οπότε ο Καραμανλής είπε στην Φρειδερίκα να μην πάει στο Μπάκινχαμ και πήρε τον αποθαρρό του, η Φρειδερίκα κυνηγιέται λίγες μέρες πριν ξανοιχτούν οι Beatles στο δικό τους Gagantin, ο Καραμανλής τα βροντάει τον Ιούνιο και πάει Ελβετία, ο Κλικλής Βενιζέλος συγκρούεται μαζί του και η Αυλή τοποθετεί στην πρωθυπουργία τον Πιπινέλη. Αμέσως υπηρεσιακή κυβέρνηση Μαυρομιχάλη, ο Καραμανλής πιστεύει πως μπόρα είναι θα περάσει, οι εκλογές 3 Νοεμβρίου φέρνουν την Ένωση Κέντρου πρώτη με 42% αλλά η ΕΡΕ παίρνει 39% και η ΕΔΑ κρατάει 670 χιλιάδες οπαδούς, ο Γεώργιος Παπανδρέου προλαβαίνει ως κυβέρνηση μειοψηφίας να θεσπίσει τη δωρεάν Παιδεία και η ΕΔΑ του δίνει τους βουλευτές της για να οριστεί Πρόεδρος της βουλής ο Τσιριμώκος, ο Τσιριμώκος δικέ μου, αλλα ο Γέρος σε αντάλλαγμα δεν θέλει καμία σχέση και ορίζει νέες εκλογές για τον Φεβρουάριο.
Όλως τυχαίως, η Τουρκία βλέπει σύβραση, ορίζει αλιευτική ζώνη στα 12 μίλια και η ακροδεξιά Ελληνίς Φωνή στην Κύπρο δημιουργεί μαύρη κόλαση στο νησί που επιφέρει συγκρούσεις και πίεση μεγάλη στους Τουρκοκυπρίους, και αίμα, πολύ αίμα, και η μεγαλόνησος μετατρέπεται σε χώρα του Αχώρητου και είναι σαν ο Σουλεϊμάνης να πολιορκεί την Ρόδο, αλλά εμάς δε μας νοιάζει, έρχεται η δικτατορία και ο Γέρος της Δημοκρατίας ήταν το ίδιο άτομο που πρωθυπούργευε στα Δεκεμβριανά, τόσο στούρνοι, κι ας είχε ενα dream, ξέρετε ποιος.
Δεν περίμενα πάντως να διεκτραγωδήσω μια καμπύλη εγκεφαλογραφήματος, χωρίς να μνημονεύσω το παρακράτος, τις καρφίτσες, την απίστευτη εγκαρτέρηση των αγαθών χαρακτήρων και που την τελευταία στιγμή διαπίστωσα πως εκείνη την χρονιά πέθανε τυφλός ο παππούς μου Ιωάννης Χατζής, στο καμαράκι που έβλεπε την ιχθυόσκαλα και την καμπύλη του Ιστιοπλοϊκού.
Μετά από 56 χρόνια, καθώς μαζεύω τον ασάρωτο οίκο των αναμνήσεων, αντιλαμβάνομαι πως παράλληλα με τα σμικρά και τα χρειώδη του έφηβος βίου, έφυγαν από τη ζωή ο Ρόμπερτ Φροστ, η Σύλβια Πλαθ, ο Χικμέτ, η Πιάφ με τον Κοκτώ μαζί, καθώς και ο Τζαρά, απολύτως λησμονημένος. Ακούστηκαν απεναντίας νουβέλες για τη Μεγάλη Ληστεία του τραίνου, η Τερέσκοβα αστροναύτισσα στον αραιόν αιθέρα, έκλεισε τελείως το Αλκατράζ, ξέσπασε το «σκάνδαλο Προφιούμο» και ένας νέος Πάπας, ενώ στο Βιετνάμ άρχισαν να αυτοπυρπολούνται Βουδιστές μοναχοί και ο Κένεντι κατάφερε να ειπεί το «ιχ μπιν άιν Μπερλίνερ».
Ενώ, στη Θεσσαλονίκεια γενέτειρα, δόθηκε άδεια για να φτιαχτεί η επένδυση της Έσσο-Πάπας, και η οδός Κατακάλου, απέναντι από το μελλοντικό μας σπίτι, γέμισε γιαπωνέζους που δούλευαν στις εγκαταστάσεις. Πραγματικά, ήταν πολύς ο καιρός που πέρασε, ανκαι τότε τον φανταζόμουνα περίπου ατέρμονα και αιώνιο. Η μόνη λάθος έκφραση, και επιμένω, ήταν η μαλλιοτραβηγμένη «ποιος ζει ποιος πεθαίνει έως τότε».
