Και το όνομα αυτού, Βουκεφάλας. Του αλόγου.
The stars look very different today
28-01-2018

Είναι ο Παναγιώτης Ψωμιάδης ο έλλην ομόλογος της Πάρις Χίλτον, δηλαδή κάποιος που είναι διάσημος επειδή είναι διάσημος; Όχι βέβαια, καμιά αναλογία δεν μπορεί να είναι ακριβής. Δεν θα καταγράψουμε τις διαφορές Παναγιώτη και Πάρις (αν και θα είχε πλάκα). Μιλάμε για άλλους κόσμους. Αλλά στον εδώ κόσμο της νοτίου Βαλκανικής που μας νοιάζει, ο Παναγιώτης είναι σταρ. Έχει εκλεγεί από τους συμπατριώτες του, έχει εκπέσει, έχει τραγουδήσει δημόσια, έχει ασκήσει δημόσια διοίκηση, έχει καταδικαστεί, έχει ιδρύσει κόμμα, έχει ντυθεί με διάφορες στολές, κι έχει παίξει και σε διαφημίσεις.

Καλώς ήλθατε στη χώρα του Πάνου Καμμένου και του Βασίλη Λεβέντη, του Απόστολου Γκλέτσου και του Ηλία Ψινάκη. Γιατί να αγοράσει ένας σώφρων άνθρωπος κάποιο προϊόν ή υπηρεσία που διαφημίζει ο Ψωμιάδης; Γιατί α) ο Ψωμιάδης είναι αναγνωρίσιμος, και β) οι σώφρονες είναι σε έλλειψη.

Η αναγνωρισιμότητα του Ψωμιάδη, το σταρηλίκι του, δεν θα έπρεπε να μας παραξενεύει πια. Το έχει χτίσει με τον ιδρώτα του, εκμεταλλευόμενος τις συγκυρίες και τις ευκαιρίες που του παρουσιάστηκαν, και ανήκει, είτε το θέλουμε είτε όχι, στο στερέωμα των εγχωρίων λαϊκών αστέρων.  Γιατί δεν έχουμε καλύτερους λαϊκούς αστέρες, ή καλύτερα, γιατί δεν έχουμε τους λαϊκούς αστέρες που θα θέλαμε, είναι μια άλλη κουβέντα εντελώς. Υποψιάζομαι πάντως ότι έχει να κάνει με το λαό που αναγορεύει τους αστέρες. Έτσι κανείς δεν ξεκινά την κουβέντα, για να μη χρειαστεί να πει δυσάρεστα πράγματα για το λαό και χαρακτηριστεί ελιτίστας ή και εχθρός του.

Πώς φτάνει ένας μάλλον ακατάλληλος άνθρωπος να αναγορευτεί αστέρας; Ναι, υπήρχε και υπάρχει και θα υπάρχει ένα σταρ-σύστεμ που ζμπρώχνει σωρηδόν τους φερέλπιδες. Όπου υπάρχουν χρήματα υπάρχουν εγκατεστημένες και οι αντίστοιχες δομές για να αυγατίσουνε, και διαρκώς εκσυγχρονίζονται. Κάποιοι ξεχωρίζουν, γιατί έχουν έχουν ένα ταλέντο, ένα χάρισμα που έχει απήχηση, κι οι άλλοι δεν το έχουν. Έστω κι αν αυτό το ταλέντο είναι η γελοιότητα, η ηλιθιότητα, ή κάτι άλλο δυσώδες και δυσώνυμο. Το παν είναι να ξεχωρίσεις.

Μην υποτιμάτε τη δύναμη της κωμωδίας και της ελαφρότητας, και την απήχηση που έχουν τα απλά πράγματα στους απλούς ανθρώπους. Ο Τόλης Βοσκόπουλος (από τους πρώτους μονδέρνους σταρ) ξεκίνησε ως απλός κομπάρσος σε ταινίες, και έπεισε τον απλό κόσμο ότι μπορούσε να παίξει ως ηθοποιός και να τραγουδήσει ως κρούνερ. Ο Λευτέρης Πανταζής ξεκίνησε ως Tolis imitator, κανείς δεν τον έπαιρνε στα σοβαρά στην αρχή, αλλά σταδιακά έφτιαξε και όνομα και καριέρα που διαρκεί περισσότερο από αυτή του Παναγώτη Ψωμιάδη, ο οποίος και τραγουδιστής ήταν στην αρχή και λαϊκό κέντρο είχε δικό του.

Μια θεωρία λέει ότι η στροφή στην απλότητα ήταν η αντίδραση του κόσμου στην πολυπλοκότητα των φερομένων ως διανοουμένων, ιδίως μετά την δικτατορία, όπου πολιτικοποιήθηκε το άπαν σύμπαν και ο Θάνος Μικρούτσικος έγινε συνθέτης. Έτσι καταλήξαμε στην καταδυνάστευση του έντεχνου, που έχει κάνει μεγάλη ζημιά στον κόσμο, και την πόλωση με το λαϊκό. Ο δρόμος για το Μάρκο Σεφερλή είχε ανοίξει προ πολλού.

Για τη σχέση της λαϊκότητας με τη δεξιά μπορούμε να μιλάμε χρόνια και πάλι δεν θα καταλήξουμε. Ο Old Boy πρόλαβε να καταθέσει κάποιες σκέψεις εδώ, με αφορμή την Ψωμιάδεια διαφήμιση, και δεν είμαι διόλου σίγουρος αν στον όρο υπαρκτή λαϊκή δεξιά πρέπει να βγάλουμε το “λαϊκή” για να την εξετάσουμε καθαρότερα. Ας δοκιμάσουμε να βγάλουμε το “δεξιά”, και θα δούμε ότι ο λαϊκισμός είναι επικρατούσα ιδεολογία, ανεξίθρησκη και διαπαραταξιακή πλήρως όπως μας υπογραμμίζουν φωτεινά παραδείγματα όπως αυτό του Παύλου Πολάκη και άλλων αστέρων του πολιτικού στερεώματος. Η σύμφυρση πολιτισμικής και πολιτικής πραγματικότητας έχει γίνει κυρίαρχη και μάλλον ανεπίστροφη.

Θέλετε να πραγματευτούμε τη λαϊκή και την ελιτίστικη Δεξιά των τελευταίων σαράντα ετών; Μετά χαράς, να κάνουμε όμως ένα συνέδριο για να δούμε ολόκληρη την εικόνα, όπου τη μια μέρα θα συζητήσουμε για τη λαϊκή και την ελιτίστικη Δεξιά, τη δεύτερη για τη λαϊκή και την ελιτίστικη Αριστερά και την τρίτη για το λαϊκό και το ελιτίστικο Κέντρο (και μια μέρα θα μιλήσουμε για την λαϊκή και την ελιτίστικη Εκκλησία). Δηλαδή να μιλήσουμε για την Πολιτική και την Θρησκεία ως άσκηση εξουσίας σε μια ραγδαία εξελισσόμενη κοινωνία, ωραία θα περάσουμε.

Η ουσία στην υπαρκτή λαϊκή δεξιά είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, στο υπαρκτή. Να δούμε δηλαδή τι υπάρχει και πώς φτάσαμε σε αυτό, όχι ως φαντασίωση και επιθυμία αλλά ως αίτιο και αιτιατό, για να μπορέσουμε να αρθρώσουμε ένα δημιουργικό αντίλογο και κάποια σχέδια ― που μάλλον θα πέσουν στο νερό, μπορεί και όχι. Την προσπάθεια πάντως οφείλουμε να την κάνουμε.