14αρα αισθητική
20-08-2019

Από τις κατάμαυρες ιστοσελίδες με τα πολύχρωμα γράμματα σε Comic Sans, μέχρι τις κατάλευκες ηλεκτρονικές σελίδες με τα 14άρια μαύρα γράμματα, χύθηκε πολύ πίξελ στ’ αυλάκι. Η διαδικτυακή αισθητική μας, πέρασε από ό,τι συμπληγάδες μπορεί να φανταστεί ανθρώπου στομάχι, για να καταλήξουμε ότι δεν θέλουμε κανένα χρώμα, τίποτε ν’ αναβοσβήνει μπροστά, κάτω, δεξιά ακόμη και στην πιο απομακρυσμένη ακρούλα της ηλεκτρονικής σελίδας που θέλουμε να διαβάσουμε. Καταλήξαμε ακόμη (βασικά εγώ και μέχρι τη στιγμή που γράφω δηλαδή) ότι δεν τα πάμε πολύ καλά με τις άγνωστες λέξεις και ειδικά τις τρισύλλαβες και άνω, τις μεγάλες προτάσεις, τα δύσκολα νοήματα, τα μεγάλα συμπεράσματα, τα κείμενα με περισσότερες από 2-3 παραγράφους (καλή ώρα) και γενικά οτιδήποτε που δεν χωράει στην οθόνη του κινητού, πέρα από τις γραμματοσειρές. Αυτές, τις θέλουμε τεράστιες. 

Το πολύπλοκο καταργείται. Το δύσκολο καταργείται. Ακόμη και η ορθογραφία καταργείται, καθώς πλέον στα αποτελέσματα της Google βρίσκει εύκολα κανείς, κάθε πιθανή και απίθανη λέξη με ό,τι ορθογραφία μπορεί να φανταστεί, ενώ ας έχουμε υπόψη πως δεν είναι πάντα σωστή η αναζήτηση λέξης που επιστρέφει τα περισσότερα αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει, πως σε λίγα χρόνια από σήμερα, αν δεν έχεις στα χέρια σου λεξικό, θα σου είναι αδύνατον να μάθεις την αρχική ή και “σωστή” ορθογραφία των λέξεων, αν και λογικά δεν θα σε ενδιαφέρει, χώρια που δεν θα έχει καμία απολύτως σημασία διότι όλοι θα ακολουθούν την ευκολότερη, πιο διαδεδομένη και εννοείται, συντομότερη γραφή. 

Πρέπει να παραδεχτούμε βέβαια, πως η τάση της απλούστευσης των πάντων, ειδικά στις λέξεις και την επικοινωνία, έχει βελτιώσει πολλά πράγματα στη ζωή μας, ειδικά όσα μάς τα έκαναν κάποτε δύσκολα -για ηλίθιους λόγους. Μπορεί η καθαρεύουσα ας πούμε, να καταργήθηκε πριν πολλά πολλά χρόνια αλλά η καθαρεύουσα στα κεφάλια μερικών, μας βασάνισε για αρκετά ακόμη. Ευτυχώς όχι πια. Παίζει όμως γενικώς, να το παρατραβήξαμε το σκοινί με τις απλότητες καθώς διαπιστώνω πως φτάσαμε πλέον στο άλλο άκρο, διότι το νέο βιολάκι μας, όντως δεν είναι μαμά. Είναι τόσο κωλοπειραγμένο που βγάζει μάτι, δεν βγάζει νόημα και σίγουρα όχι γούστα. Αλλά θα μου πεις, τα τραγούδια και οι τέχνες μας είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο και έχουν όλο το δικαίωμα να αρέσουν σε ελάχιστους και όχι σε όλους. Η καθημερινή επικοινωνία μας όμως; Όπως φαίνεται, η σωστή γραμματική και η καλή, προσεγμένη γραφή από κάθε άποψη δεν θα βρίσκονται καν σε λίγο στο διαδίκτυο -και δεν είμαι πολύ σίγουρη ότι την συναντώ συχνά πια. 

Δεν είναι μόνο οι γρήγοροι ρυθμοί του διαδικτύου που επιβάλλουν προχειροδουλειές. Είναι και οι αναγνώστες, είναι και ο τρόπος που έχει πια εκπαιδευτεί γενικά ο χρήστης. Παλιότερα, οι περισσότεροι ήμασταν πολύ ευτυχείς που το διαδίκτυο έδινε επιτέλους βήμα, έδινε χώρο σε όλους να γράψουν και να διαβάσουν, κι ας ήταν ανορθόγραφα, greeklish, ή όπως μπορούσε να επικοινωνήσει ο καθείς. Πιστεύαμε πως σιγά σιγά θα εκπαιδευόμαστε σε όλο αυτό, νομίζαμε πως διαβάζοντας μια λέξη με τη σωστή της ορθογραφία, σύντομα θα γινόμασταν ορθογράφοι κι εμείς, θα ξεσηκώναμε ιδέες, λέξεις, νέους ψαγμένους τρόπους επικοινωνίας. Πέρασε δεκαετία και βάλε, και παρατηρώ μετά λύπης μου πως μείναμε στα greeklish, πως φτάσαμε να εκφράζουμε συναισθήματα με emoticons και αφηγούμαστε με gifs. Διαβάζουμε σχεδόν μόνο όσα γράφουμε μεταξύ μας και τρολάρουμε ό,τι βλέπουμε τριγύρω που δεν μπορούμε πια να το κατανοήσουμε. 

Ακόμη και το επάγγελμα της γραφής έχει πια αλλάξει ριζικά αν γράφεις σχεδόν αποκλειστικά για ηλεκτρονικά μέσα. Όλοι οι ηλεκτρονικοί γραφιάδες εκπαιδευόμαστε από την αρχή γύρω από το νέο μας κοινό και τη 14άρα αισθητική του. Περιοριζόμαστε αποκλειστικά σε αυτά που μπορεί και θέλει να καταλάβει, μιλάμε μόνο με λέξεις-κλειδιά που θα ξεκλειδώσουν το μυαλό του, μετράμε στα πόσα δευτερόλεπτα θα ξεφύγει η ματιά του να τσεκάρει mails και notifications, σε ποια παράγραφο θα κάνει bounce γιατί μια πρότασή μας ήταν λίγο πιο μεγάλη ή πιο κούκου από το αναμενόμενο, καρδιοχτυπάμε πότε θα φύγει για πάντα και δεν θα μας ξαναεπισκεφθεί ο ένας και μοναδικός αναγνώστης του λεπτού που μας αναλογεί. 

Το μόνο που ίσως καθυστερεί την ταχύτατη διαδικασία μεταμόρφωσης της γραφής και της σκέψης μας σε ρέμπους, είναι ο ανταρτοπόλεμος που επιχειρεί η ελάχιστη online λογοτεχνία. Είναι το μόνο που μας έμεινε διότι αλλιώς, θα χρειαζόμασταν απαραιτήτως τη διαδικασία γραφής, επιμέλειας, χρόνου και σοβαρότητας των εντύπων, αν θέλουμε δηλαδή να πετύχουμε την ποιότητα της γραφής που τουλάχιστον μάθαμε όλοι να θαυμάζουμε. Όλο αυτό όμως, είναι πολύ ακριβό σπορ για το διαδίκτυο. Έτσι λοιπόν, ο μόνος τρόπος για να ανέβει λίγο το επίπεδο online κειμένων και άρα το δικό μας, είναι μόνο αν γίνει ηλεκτρονική η λογοτεχνία και μάλιστα ανοιχτή για όλους και πλήρως ανιχνεύσιμη από τις μηχανές αναζήτησης. Μόνο τότε ίσως καθυστερήσει λίγο η ισοπεδωτική υπεραπλούστευση των λέξεων, των κειμένων, των εννοιών και τελικά της σκέψης. Διότι μόνο δίπλα στην λογοτεχνία όλα όσα θίγω θα ήταν προφανή και θα απαιτούσαν άμεση λύση και δεν θα ήταν ακόμη ένα κείμενο διαμαρτυρίας του λίιγο πιο παλιού προς το νέο. Διότι είτε το θέλουμε είτε όχι, πρέπει να πάρουμε απόφαση πως ζούμε σε έναν πολύπλοκο κόσμο και δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα μαύρο-άσπρο μόνο και μόνο για να σκρολάρονται πιο γρήγορα. Ή μάλλον εννοείται πως μπορούμε αλλά είναι και η φυσική επιλογή που δεν χαρίζεται σε κανέναν. 

Ιδανικά λοιπόν, αντί να φυτεύουμε δέντρα, επειδή σε ελάχιστο χρόνο αμφιβάλλω αν θα γνωρίζει κανείς γιατί άραγε γενικώς να φυτεύουμε δέντρα, η δική μας γενιά, τουτέστιν η τελευταία γενιά πριν τα εικονογράμματα, πρέπει να τη δει άμεσα αντάρτες και να μη σταματά να ανεβάζει ασταμάτητα λογοτεχνία στο διαδίκτυο. Ακόμη κι αν δεν έχει καμία όρεξη να τη διαβάσει. Σκοπός δεν είναι να γίνουμε βιβλιοφάγοι τώρα πια, αυτό πάει πέταξε. Σκοπός είναι μονάχα να μπουρδουκλώσουμε τις μηχανές αναζήτησης ώστε να μη χάσουμε ποτέ ούτε μια λέξη, ούτε μια σκέψη ή κείμενο και όσα όμορφα, μας έφτασαν εδώ. Αν οι παλιοί δηλαδή, φύτευαν πλατάνους και συκιές για να δροσιζόμαστε εμείς, τότε σήμερα νέοι και παλιοί οφείλουμε να κάνουμε κάτι πολύ πιο δύσκολο. Πρέπει να κάνουμε την έρημο ξανά κατοικήσιμη κι αυτό μάλλον θα το επιτύχουμε αν γίνουμε οι spammers και τα τρολ του διαδικτύου εξαφανίζοντας δια παντός τις λέξεις-κλειδιά και βάζοντας στη θέση τους αληθινές λέξεις.