Το Κίρτζαλι
23-01-2021

Έπαψα να ξαφνιάζομαι με την είδηση πως «ανακαλύφθηκε κύκλωμα μαζικής μεταφοράς ανθρώπων που μπήκαν στην Ελλάδα». Ο Έβρος και ο Φράχτης του, το Δέλτα του Έβρου τις ασέληνες νύχτες και οι συνήθεις σε σύνορα συμπαιγνίες από τις δύο πλευρές των συνόρων που βγάζουν λεφτουδάκια, είναι μερικές εκδοχές αυτών των διαρροών.

Κοιτάζοντας τον Χάρτη της Δυτικής Θράκης και γνώστης των τόπων, επεσήμανα κατά καιρούς σε κείμενα, ότι δεν υπάρχουν μόνον δύο δρόμοι που συνδέουν την περιοχή Έβρου με την περιοχή Στρυμόνα. Εντάξει, στον Ίασμο και στο πορτολάγο είναι οι βασικές οδεύσεις, αλλά χαιρετίσματα πως η Ροδόπη, το Παπίκιο και άλλες οδεύσεις προς Θεσσαλονίκη μέσω Καραντάγ είναι γνωστές σε πολλούς.

Θυμίζω ότι το Παπίκιο όρος από τον 12ο αιώνα που απέκτησε σύμπλεγμα μονών, αλλά και η δυτική Ροδόπη όπου υπάρχει από τα χρόνια των Οθωμανών πυκνό δίκτυο μονοπατιών από και προς τα νταμάρια που έβγαζαν για τις ανάγκες των λουμπαρδών, σφαιρικές πέτρινες μπάλες, κατεβάζει κόσμο και κοσμάκη στον Θρακικό κάμπο, σε μέρη που είναι αρκετά αφανή.

Κυρίως, οι Έλληνες μπορεί να έχουν τα μάτια στραμμένα στην ανατολική όχθη του Έβρου, αλλά θυμίζω και αφήνω ασχολίαστο πως η περιοχή του Κίρτζαλι και στο Ασένοβο (το παλαιόν Στενήμαχος) είναι βουλγάρικες περιοχές με φοβερά ποσοστά ανταλλαξίμων Οθωμανών. Ειδικά το Κίρτζαλη, που το διαρρέει ο Άρδας και τα 12 χωριά του, αρνήθηκε μετά το 1878 ένωση με την «μητέρα» Βουλγαρία και ενσωματώθηκε σε αυτήν μόλις το 1913. Τα χωριά ψήφισαν εναντίον της Ένωσης παλαιότερα. Άρα, η οθωμανική μαγιά που υπάρχει δεν έχει σχέση με το συνήθως αιχμηρό αντιτουρκικό φρόνημα των κατοίκων βορείως των στενών της Κρέσνας κι ως την Ρίλα.

Επομένως υπάρχει συγγένεια απόψεων, για να το θέσω αβρά, όταν ένα σμάρι πρόσφυγες μπαίνει στη Βουλγαρία και του δείχνουν ένα από τα πεντέξη μονοπάτια προς την ποθητή «Ευρώπη».

Η παρατήρηση αυτή μπορεί να είναι χρήσιμη μπορεί και όχι. Πάντως αν αφήνουμε τέτοιες εισόδους εξ ανατολών, ας μη τα συσχετίζουμε με τα ελληνοτουρκικά σύνορα με τόση ευκολία.