Δεν ξεκινάει τώρα αυτή η ιστορία με τα δυο πόδια και το ένα παπούτσι. Διάφοροι προσπάθησαν κατά καιρούς να κόψουν τον πολύ αέρα. Άλλοτε με προσωρινή επιτυχία, άλλοτε πιο μακροπρόθεσμα. Τους δεύτερους συνήθως τους λέμε δικτάτορες, τους πρώτους καμιά φορά και ηλίθιους. Αλλά τέλος πάντων, αυτό ας πούμε ότι είναι θέμα οπτικής.
Το πιο σύνηθες και το πιο εγγυημένο όχημα είναι ο φόβος. Κάποιος θεός που τα έχει πάρει με τα τέκνα του και διψάει για τιμωρία, κάποιος εχθρός προ των πυλών και οσονούπω, κάποιας χολιγουντιανής παρουσίασης καταστροφή, υπαρκτή ή επινοημένη, που ετοιμάζεται να θερίσει κόσμο. Περίπου όπως και στην δική μας περίπτωση. Και προς θεού, δε λέω ότι δεν έχει πέσει αρρώστια και θανατικό (να βγει ο ΠΘ να με κατηγορήσει για ψεκασμένη), όλοι παρακολουθούμε με τρόμο όλο αυτό το διάστημα τις ιστορίες του πόνου και της απώλειας τόσων ανθρώπων μέσα σε ένα πρωτόγνωρο κλίμα. Το ζήτημα είναι η πολιτική διαχείριση κάθε κυβέρνησης, οι επιλογές που κάνει, πού αποσκοπούν και πού οδηγούν.
Η αντιμετώπιση της πανδημίας από τον δυτικό κόσμο, από το πιο οργανωμένο, υποτίθεται κομμάτι του πλανήτη, είναι ως τώρα χαώδης. Από την μια οι μπάτε σκύλοι αλέστε με την ανοσία αγέλης, από την άλλη το κράτος-πάτερ φαμίλιας, μόνο υπεύθυνο για την ζωή και την ακεραιότητα των πολιτών του. Και κάπως έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα, από την στιγμή που υπάρχει αντιπροσώπευση, το κράτος οφείλει να παρεμβαίνει για να προστατέψει τους πολίτες του, φτάνει ο πρώτος και μοναδικός στόχος να είναι όντως η προστασία του λαού και να μην μοιράζεται μαζί του δυσανάλογα την ευθύνη και την αποτυχία. Ποιες θα ήταν οι λογικές επιλογές προς μια τέτοια κατεύθυνση; Ενίσχυση των εθνικών συστημάτων υγείας, οικονομική υποστήριξη για όλους τους πληγέντες και ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο ανάπτυξης, σε κλίμακα μεγαλύτερη από την εθνική, με την συνεργασία των κρατών, για την αποφυγή τέτοιων κρίσεων στο μέλλον. Πολύ ιδεαλιστικό, βέβαια, αυτό το τελευταίο, αλλά δεν είναι κακό να είμαστε αιθεροβάμονες. Όπως και να έχει, τα όποια μέτρα και μεταρρυθμίσεις θα έπρεπε να κινούνται στην λογική της θωράκισης της κοινωνίας.
Η εικόνα της κατάστασης που βιώνουμε, μόνο αυτή δεν είναι. Οι διάφορες κυβερνήσεις στην Ευρώπη δίνουν την αίσθηση του πανικού μιας κότας με κομμένο κεφάλι. Μέτρα σπασμωδικά, μέτρα παράλογα, μέτρα ακραία, μέτρα φοβικά, μέτρα πάνω απ’ όλα αναποτελεσματικά, που όσο δε δίνουν αποτελέσματα, τόσο πιο ακραία γίνονται. Στη χώρα μας βιώνουμε στο πετσί μας πάνω από έξι μήνες τώρα αυτόν τον παραλογισμό κι αυτή την κοροϊδία. Αφήνω στην άκρη το άνοιγμα των συνόρων στους τουρίστες, τις φιέστες στις πλατείες, την αύξηση των μαθητών ανά τάξη, τα μειωμένα δρομολόγια στα ΜΜΜ, την πλήρη αδιαφορία για τους εξαιρετικά ευάλωτους ανθρώπους στο περιθώριο της κοινωνίας -πρόσφυγες, άστεγους, τοξικοεξαρτημένους- τις ορδές των πιστών σε προσκυνήματα και λιτανείες… Ποια έρευνα, ποια μελέτη αποδεικνύει την επικινδυνότητα του ιού σε θέατρα, σινεμά, μουσικές σκηνές, χώρους πολιτισμού και ψυχαγωγίας, θα βάλω ακόμα και τα γήπεδα μέσα, σε χώρους που η ίδια η χωροθέτηση προσφέρει άμεσα την δυνατότητα διατήρησης των αποστάσεων; Την στιγμή μάλιστα που δόθηκαν χιλιάδες άδειες για καταπάτηση δημόσιων χώρων και πεζοδρομίων από μαγαζιά εστίασης, όπου όλο το τελευταίο διάστημα στοιβάζονταν κατά δεκάδες οι θαμώνες, οι ίδιοι που στοχοποιούνταν ως κυρίως υπεύθυνοι από τα ΜΜΕ για την διασπορά του ιού; Και φτάνοντας στο τώρα, ποια ανάγκη επιτάσσει, εν μέσω lockdown, την απαγόρευση της κυκλοφορίας μετά τις 9 το βράδυ, μιας επιλογής που θα έδινε δυνατότητα να διαμοιράζονται καλύτερα οι αριθμοί των πολιτών που επιλέγουν να αθληθούν και να ξεσκάσουν μέσα στην διάρκεια της ημέρας; Προς τι όλη αυτή η δαιμονοποίηση της νύχτας;;;
Οι Πουριτανοί, όταν επικράτησαν στον Αγγλικό Εμφύλιο και με την κυριαρχία του Κρόμγουελ, από τα πρώτα πράγματα που έκαναν ήταν να κλείσουν τα θέατρα. Στη Γενεύη, ακόμα χειρότερα, οι δημοτικές αρχές κάλεσαν τον Καλβίνο να τους συγυρίσει λίγο την πόλη, απαγορεύοντας κάθε είδους ακολασία, από την μοιχεία και την πορνεία μέχρι τον χορό. Ο χρόνος των πολιτών έπρεπε να κατανέμεται σωστά μεταξύ της εργασίας, της κοινωνικής προσφοράς και του θεού. Οποιαδήποτε παρέκκλιση ήταν επικίνδυνη για την κοινότητα και συχνά ποινικά κολάσιμη. Προς θεού, βέβαια, δεν υπονοώ ότι κάποιος από τους πολιτικούς ιθύνοντες είναι του διαμετρήματος του Κρόμγουελ ή του Καλβίνου, κάτι τέτοιο θα ήταν ιεροσυλία. Αλλά είτε από ιδιότητα, είτε από βίτσιο, δεν μπορώ να μην επισημάνω ότι η ιστορία έχει πολλές περιπτώσεις αυταρχισμού και παραλογισμού να μας διδάξει και καμιά φορά, αν δεν μπορούμε να εξηγήσουμε τον παρόν με την λογική του παρόντος, ίσως να υπάρχει η ανάγκη να προστρέξουμε στο παρελθόν μπας βρούμε μιαν εξήγηση που μπορεί και να ταιριάζει.