Illustration by Doug Chayka / https://dougchayka.com/
Των Φρονίμων τα γονίδια
19-03-2019

Πριν λίγες μέρες, μια Κυριακή πρωί, η τοπική αστυνομία στα Γιαννιτσά προχώρησε σε 16 συλλήψεις ενόψει πολιτικής ομιλίας στην περιοχή.

Σε προληπτικές συλλήψεις προχώρησε η αστυνομία στα Γιαννιτσά πριν από εκδήλωση που θα παραβρίσκονταν οι Φώτης Κουβέλης και Θεοδώρα Τζάκρη.
Σε μια προσπάθεια να αποφευχθούν επεισόδια με γιουχαΐσματα κατά κυβερνητικών στελεχών, η ΕΛ.ΑΣ. προχώρησε σε 16 προληπτικές προσαγωγές στα Γιαννιτσά πριν από την εκδήλωση στην οποία θα παρίσταντο ο υπουργός Ναυτιλίας Φώτης Κουβέλης και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Θεοδώρα Τζάκρη και Ιωάννης Σηφάκης.
Οι τρεις κυβερνητικοί θα έδιναν το «παρών» σε εκδήλωση για τη μνήμη της αγωνίστριας της Δημοκρατίας Ουρανίας Νιζαμίδου. Όπως κατήγγειλαν οι πολίτες που προσήχθησαν τους προσήγαγαν άνδρες με πολιτικά και στη συνέχεια τους είχαν κλεισμένους και υπό αστυνομική επιτήρηση για περισσότερους από 2,5 ώρες στο Α.Τ. Γιαννιτσών”.

Οι συλλήψεις –παρότι τρέντι με τα κίτρινα γιλέκα τελευταίως και ανά την Ευρώπη – ήταν παράνομες, διότι έγιναν προληπτικά. Κι αυτό το ξέρουμε, από τα όσα κατήγγειλαν οι άνθρωποι που βρέθηκαν στη φυλακή στα καλά καθούμενα και όχι από την ίδια την αστυνομία ή τους τοπικούς πολιτικούς παράγοντες που συνήθως σε περιπτώσεις πολλαπλών συλλήψεων -υπόπτων, εγκληματιών, δεν έχει σημασία- βγαίνουν μπροστά να πάρουν τα εύσημα.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση όμως, δεν είχαμε ενημέρωση από την αστυνομία τουλάχιστον τις πρώτες στιγμές. Αυτό, γιατί έντρομοι από την αναπάντεχα και άδικα αρνητική αντίδραση των πολιτών και των μέσων, προφανώς περίμεναν τις αντιδράσεις της πολιτικής ηγεσίας προς υπεράσπισή τους. Το λόγο πήρε λοιπόν η πολιτική ηγεσία και πιο συγκεκριμένα, η πλέον κατάλληλη πολιτικός να μιλήσει για το θέμα, η Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, η κυρία Παπακώστα και μας το εξήγησε όσο πιο κατανοητά γινόταν: «Το δόγμα του υπουργείου είναι η πρόληψη, όχι η καταστολή. Αν προλάβεις να πιάσεις κάποιον πριν τελέσει το αδίκημα, έχεις λύσει το πρόβλημα». Παίζει βέβαια να νόμιζε πως εργάζεται στο Υπουργείο Υγείας αλλά δεν έχει σημασία, καθώς και εδώ καινοτομεί.

Συνεχίζοντας λοιπόν, τον εξαιρετικά χρήσιμο αυτό συλλογισμό της κυρίας Παπακώστα, παρατηρώ πως μετά θα έχεις να αντιμετωπίσεις μερικά νέα προβλήματα, τρία από τα οποία ενδεχομένως να πρέπει να λύσεις άμεσα. Για λόγους ακόμη πιο αποτελεσματικής αντιμετώπισης ανάλογων θεμάτων του εξαιρετικά οργανωμένου κράτους μας λοιπόν, θα τα παραθέσω στα γρήγορα διότι πραγματικά, αυτή τη φορά η κυβέρνηση έχει όραμα που θα αναπτύξω. Πίσω στον συλλογισμό της κας Παπακώστα, έχεις πρώτο-πρώτο λοιπόν, το πρόβλημα του πολιτεύματος διότι η δημοκρατία ίσως να σε δυσκολέψει λίγο στο βαρύ έργο σου, ενώ δεύτερο θα έχεις το πρόβλημα της ελευθερίας. Θα πρέπει δηλαδή, να μπεις στον κόπο να ορίσεις εκ νέου τί είναι δημοκρατία και αμέσως μετά, τί σημαίνει ελευθερία και ποια είναι τα νέα σαφή -και ένα τσικ πιο στενά- όριά της. Για να βοηθήσω, το νέο context: τί σημαίνει ελευθερία στην Ελλάδα/σήμερα/υπό αριστερή κυβέρνηση/πρώτη φορά.

Τέλος, θα σου μείνει το τρίτο και μακρύτερο (πρόβλημα), εκείνο της έλλειψης χώρου. Διότι εάν σου δούλεψαν τα Γιαννιτσά και θες να το κάνεις σύστημα αυτό το πράγμα, να συλλαμβάνεις δηλαδή προληπτικά δυνητικούς εγκληματίες, τότε κάθε Δευτέρα πρωί ας πούμε, θα θες πέντε Κορυδαλλούς μόνο για τους υπάλληλους γραφείου κι άλλους τόσους τις Παρασκευές για τους γονείς και δη, νηπίων.

Θα άφηνα το θέμα κάπου εδώ λοιπόν και δεν θα είχα να προσθέσω τίποτε άλλο, εάν δεν είχαμε κι άλλη χρήσιμη δήλωση, αυτή τη φορά από τον γ.γ. των Ειδικών Φρουρών, τον κ. Στράτο Μαυροειδάκο, που πρόσθεσε “θα ήθελα να δω προληπτικές συλλήψεις στα Εξάρχεια, Σάββατο βράδυ, πριν αρχίσουν οι επιθέσεις εναντίον της διμοιρίας των ΜΑΤ…». Καταλαβαίνετε πως δεν έχει νόημα να συνεχίσω τέτοιους συλλογισμούς. Το έχει κάνει καλύτερα από εμένα η επιστημονική φαντασία και πολύ φοβάμαι ότι δεν θα σταματά να το κάνει μέχρι να αφανιστεί το είδος. Ειδικά τώρα στην εποχή του HBO και του Netflix.

Η πρόληψη εγκλήματος είναι ένα αρκετά ενδιαφέρον θέμα ιστοριών επιστημονικής φαντασίας αν και μόνο δυστοπικής. Δεν θα δεις δηλαδή ούτε ένα τέτοιο σενάριο που να έτρεξε αυτή τη γαμάτη ιδέα και να τα πήγε καλά έστω μία φορά. Ή μάλλον, η μόνη φορά που τα πηγαίνει πάντα καλά, είναι όταν το ένα χέρι σου βρίσκεται εντός ικανοποιητικής ποσότητας ποπ κορν. Το Minority Report μπορεί να είναι επακριβώς πάνω στην ιδέα των προληπτικών συλλήψεων, όπως και ο Terminator για τους πιο μπρουτάλ θεατές, μα στην κυρία Παπακώστα και στους λοιπούς φιλόδοξους πολιτικούς μας, θα σύστηνα το παλαιότερο αλλά πολύ πολύ καλύτερο Gattaca, το οποίο την πάει ένα βήμα πιο πέρα την ιδέα -και μεταξύ μας, έχει και πολύ καλύτερο καστ.

Θα είχαμε ως χώρα να πάρουμε εκπληκτικές ιδέες από αυτό το σενάριο. Αντί δηλαδή να σε συλλαμβάνουν μήπως κάνεις ένα έγκλημα, ίσως θα ήταν πιο αποτελεσματικό να ξέραμε αν στ’ αλήθεια θα κάνεις έγκλημα, ώστε να μην γεννηθείς καν. Αντί να τη γλιτώνει πάντα το μωρό Χίτλερ με ηθικές και άλλα φιλοσοφικά, ίσως θα ήταν τελικά προτιμότερο να μην επιτραπεί στους γονείς σου να προχωρήσουν καν τη σχέση τους. Θα είχε ακόμη ενδιαφέρον να γνωρίζαμε αν θα αρρωστήσεις κι αν θα μας γονατίσεις το σύστημα υγείας για σε απομονώσουμε από νωρίς, ή πόσο τούβλο είσαι, αν θα τα “παίρνεις τα γράμματα” κι αν έχει νόημα να επιβαρύνεις χωρίς λόγο την παιδεία μας ώστε να σε κάνουμε εργάτη απ΄την αρχή να τελειώνουμε. Τέλος, θα θέλαμε να ξέρουμε ως πολίτες, επακριβώς πόσα χρόνια θα ζήσεις ώστε να φροντίσουμε να πεθάνεις στο σωστό χρόνο, προτού φτάσουμε να μας αδειάσεις τα συνταξιοδοτικά μας ταμεία. Πραγματικά, δεν έχουν τέλος οι ορίζοντες που ανοίγει αυτό το σενάριο.

Αντί να υποθέτουμε δηλαδή αν θα το κάνεις το ρημάδι το έγκλημα, μπορεί να υπάρχει προσωπικός φάκελος με καθετί γύρω από εσένα σε επίπεδο γονιδίων ακόμη, που θα ορίζει τι σου επιτρέπεται ή όχι, πόσο μέσα οφείλουν να σε χώσουν και σε ποια ηλικία. Η προχώ κυβέρνησή μας έτσι, απλά θα συμβουλεύεται τον φάκελό σου με την πλήρη ανάλυση, η οποία μπορεί να πηγαίνει και πέρα από γονίδια και ιατρικά όπως για παράδειγμα, και των πράξεών σου, της κληρονομικότητάς σου στο έγκλημα, μα και των πράξεων των μελών της οικογένειάς σου ή και γιατί όχι, των συγγενών σου μέχρι και τρίτου βαθμού. Ή και τέταρτου, ας μην είμαστε λαρτζ. Ανάλογα λοιπόν όλα αυτά, μα και άλλα ενδιαφέροντα ίσως, όπως τη φυσιολογία σου, τη συμπεριφορά, την εμφάνιση, το λεξιλόγιο, θα αποφασίζεται εάν θα μένεις μέσα ή έξω από τη φυλακή. Νομίζω φακέλωμα θα ήταν ένα πολύ ωραίο όνομα για όλο αυτό, αν και κάτι μου θυμίζει που δεν μπορώ να εντοπίσω ακριβώς τώρα.

Ακόμη, συγκεκριμένα για την προληπτική καταστολή εγκλημάτων, θα είχα να προτείνω να γίνουμε και λίγο πιο σόσιαλ ως κυβέρνηση. Θα αρκούσε δηλαδή να ρίχναμε έστω μια μικρή ματιά τριγύρω για να πάρουμε το ανάλογο θάρρος και άπειρες ιδέες ώστε να το απογειώσουμε το νέο αυτό εγχείρημα. Διότι και άλλες χώρες έχουν ήδη ανάλογους τρόπους ελέγχου και καταστολής δυνητικών εγκλημάτων, ας μην ντρεπόμαστε. Δημοκρατικές δεν τις λες, ελεύθερες δεν τις λες μα σίγουρα τις λες επαναστατικές. Από αυτές, οι μεγάλες το κάνουν πλήρως μα περιέργως το κρύβουν πίσω από πολύπλοκες τεχνολογίες και άλλα ταλαιπωριακά.

Άλλες, τούμπανο σε δημιουργικότητα, το έκαναν κοινωνικό παιχνιδάκι. Επιβραβεύουν δηλαδή με πόντους την καλή συμπεριφορά και έτσι, γονατίζουν προληπτικά τους εγκληματίες, τους συγγενείς τους μα και όσους τους συναναστρέφονται, ώστε να μην κολλήσουν κακή συμπεριφορά και χάσουν πόντους.
Έτσι, οι εγκληματίες και οι δυνητικοί εγκληματίες, όσοι δηλαδή αποκλίνουν οι ίδιοι μα και ο -τυχαίος πολλές φορές- περίγυρός τους έστω και λίγο, έξω από τα στενά όρια καλής συμπεριφοράς και υποδειγματικού πολίτη όπως αυτά έχουν βίαια οριστεί από την κυβέρνηση, γονατίζονται κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά. Χωρίς δεύτερη σκέψη, δημοκρατίες, ελευθερίες και άλλα κουραστικά. Τζίνιους.

Η δική μας χώρα από την άλλη, παρότι όχι τόσο δημιουργική -αυτό το “αριστερά” παρότι σέξι, μας κρατάει λίγο πίσω τελικά- φάνηκε γενναία, αποτελεσματική και έδειξε έναν κάποιο δρόμο ελπίδας. Σκέφτομαι λοιπόν, πως μπορεί να κάνω λάθος και ίσως ήδη να βρισκόμαστε μπροστά από μία ακόμη πιο μεγάλη επανάσταση. Ίσως αυτό που συνέβη στα Γιαννιτσά να ήταν επανάσταση και εμείς, ως μικροί και λίγοι, να μην την πιάσαμε. Ίσως η κυβέρνηση απλά δεν τα θέλει όλα αυτά τα τερτίπια των άλλων χωρών, ίσως απλά δεν τα χρειάζεται. Η δική μας κυβέρνηση μπορεί να είναι η πιο δυναμική όλων και να μην έχει ανάγκη από προφάσεις, παιχνίδια με πόντους, κρυφτούλι με την τεχνολογία και ιδιαίτερη φιλολογία για να καταστείλει το έγκλημα προτού αυτό συμβεί. Μπορεί να επιδεικνύει βαρβάτη αυτοπεποίθηση που μέχρι σήμερα δεν είχε κανείς άλλος.

Διότι αν το σκεφτείς, κανένα επιστημονικό δεδομένο δεν χρειάστηκε για το πρώτο αυτό γενναίο βήμα που προστάτεψε τόσο αποτελεσματικά την ομιλία του κου Κουβέλη στα Γιαννιτσά από δεκαέξι επικίνδυνους εγκληματίες. Το αποτέλεσμα μετράει άλλωστε. Είδατε εσείς καμία αναταραχή στην περιοχή; Όχι. Άρα; Και ελάτε τώρα, δεν θα κάτσει κοτζάμ κυβέρνηση να εξηγήσει σε εμάς τους απλούς θνητούς, τα πολύπλοκα μα και τόσο προφανή -προφανώς- κριτήριά της για τις προληπτικές συλλήψεις. Δεν θα κάτσει ένας έμπειρος πολιτικός να μας πει τώρα τα μυστικά του για όλα αυτά που κάνουν έναν απλό, καθημερινό και φαινομενικά φιλήσυχο νοικοκυραίο, να προβεί στη διάπραξη εγκλήματος. Ένα μόνο δεν καταλάβαμε εμείς οι αληθινά φιλήσυχοι νοικοκυραίοι. Μετά, γιατί τους αφήσατε; Ποιός μας εγγυάται εμάς την ασφάλειά μας τώρα με όλους αυτούς ξανά ανάμεσά μας; Δεν καταγγέλω τώρα. Τροφή για σκέψη.