Πετεφρής ▸ Το Καθωσπρεσπιστάν

Καταλαβαίνω το άχτι πολλών συνελλήνων που δεν καταλαβαίνουν γρυ από την παραμικρή αντίθεση στη συμφωνία των Πρεσπών. Δεν ανήκω σε αυτούς που κρατάνε μανιάτικο όταν η άποψή τους διαφέρει από τη δική μου. Αλλά διατηρώ το δικαίωμα να έχω άποψη, θέλω να πιστεύω αρκετά τεκμηριωμένη. Και μπορεί να έχω εγκύψει στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των λεγομένων πατριωτών που βγάζουν άφθες με το ζήτημα, αλλά δεν νομίζω πως με έχουν στις δέλτους των, ως συμμάχου και ομόγνωμου.

Η συμφωνία των Πρεσπών, θεωρώ πως είναι θνησιγενής και θα εξηγήσω το γιατί.

Δεν έπρεπε να μας νοιάζει ποσώς πως αποκαλούν τη χώρα των γειτόνων, ακόμη κι αν τους έλεγαν οι πάντες κατοίκους της Μακεδονίας. Διότι και η πλειοψηφία αυτών των κρατών, Γραικία μας ανεβάζουν, Γραικία μας κατεβάζουν. Ε , και; Εμείς τελευταία λανσάραμε το Χελλάς και το Χελλένικ, με πολύ πτωχά αποτελέσματα.

Τι μένει; Η δική μας αναγνώριση, και κανενός άλλου! Το κράτος τους το λέγαμε, κατά συνθήκη FYROM και βάσει αυτού πορευόμασταν. Το FYROM προέρχεται από ειδικές ευαισθησίες, όχι τόσο δικές μας, αυτές που ονόμαζαν κατά καιρούς Υπεριορδανία την Παλαιστίνη, Εξωτερική Μογγολία το Μούκδεν, Εθνικιστική Κίνα και Φορμόζα την Ταϊβάν και πάει λέγοντας. Αλλά το FYROM εμπεριέχει το «Μακεδονία». Έκτοτε αυτό το όνομα στοίχειωσε, ως ακατάλληλο, καμπάτικο εργαλείο. Κι άρχισε να διογκώνεται επικίνδυνα ο επιθετικός προσδιορισμός! Θαρρείς κι όταν λέμε «αρβανίτικο κεφάλι» ή «αρμένικη βίζιτα» προσβάλουμε έθνη και νοοτροπίες.

Είναι γνωστή η μάνητα που έπιανε τις υπηρεσίες της Νέας Ρώμης κατά τον μέσο μεσαίωνα, όταν οι Καρλομάγνοι και οι επίγονοι της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έστελναν μαντάτα και απεσταλμένους προς τον βασιλέα των Γραικών. Όταν το «’Ελληνες» σήμαινε «εθνικοί» ήτοι τελειωμένοι ειδωλολάτρες, οπότε η πρωτεύουσα και οι γραφιάδες της τους αποκαλούσαν «κατωτικούς» όποτε, σπανίως, ατακτούσαν. Ήταν η περίοδος της μετάβασης από το γλωσσικό λατινίζειν της Διοίκησης, προς το ελληνίζειν.

Το «Μακεδονία» ήταν από καιρό μια ονομασία που τελευταίο δείγμα αυθυπαρξίας ήταν η ένταξη με αυτό το όνομα (Μακεδονία Σεκούντα ή Σαλουτάρις=σωτηριώδης) της αρχαίας Παιονίας, είτα Δαρδανίας και ορίων Μυσίας και Δακίας στην οργάνωση των επαρχιών του Ιλλυρικού. Με το πέρασμα των αιώνων, καθώς η διοικητική μηχανή αρχάιζε ακαταπαύστως, ήταν προτιμητέα η χρήση ονομάτων στους νέους εποικους της χερσονήσου με τα ονόματα των λαών που ήταν προκάτοχοι των τόπων. Έτσι, Τριβαλλοί οι Σέρβοι, Σκύθαι και Σκύθαι σκλάβοι οι Βούλγαροι.

Από τον έκτο μεταχριστιανικόν αιώνα και το Ιωάννη Λυδό έως και μετά την Άλωση από τους Φράγκους, η ανατολική Ρωμαϊκή Γραμματεία, ερμήνευε ποικιλοτρόπως το «φρεσκάρισμα» με νέους πληθυσμούς των παραδοσιακών περιοχών της. Ο Λυδός εξηγούσε την έκλειψη των παλαιών λαών ως αποτέλεσμα της εξουθένωσής τους από ισχυρότερους επισκέπτες. Και έγραψε πως πλήθος εθελόδουλων, που δεν είχαν Αρχές και πολιτική δύναμη, ήταν το υπόστρωμα της νέας κατάστασης. Και τους αποκαλούσε Τήρωνες (ακέφαλους στον πόλεμο). Η διάκριση πως υπάρχουν και νέα φυντάνια στην περιοχή, έπρεπε να φτάσει στην έκδοση οδηγιών αντιμετώπισης ( με τα «Τακτικά» και τα «Στρατηγικά») αλλά και στον στίχο του Τζέτζη (Παίονες γαρ οι Βούλγαροι. Μη πείθου τοις βουβάλοις /οί έτερον του Αξιού θέλουσι τον Βαρδάρην)

Έτσι οι ονομασίες των «Θεμάτων» άρχισαν να βολτάρουν, σε ένα μίγμα με βάση τον αρχαϊσμό ή την νέα ονοματοδοσία. Η δυναστεία των Μακεδόνων και το Θέμα Μακεδονίας, ξεκόλλησε από τον Βαρδάρη και προσαρτήθηκε στον Έβρο ποταμό. Και ο γενάρχης της, Βασίλειος γεννήθηκε έξω από την Αδριανούπολη. Το κράτος των Βουλγάρων είχε ήδη αναπτυχθεί και μπορεί να τους ξέφευγε κανένα «Σκύθες» όπως στον Καμινιάτη, αλλα υπήρχε Τσάρος, βασίλεια, φοροδοσία και πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Βουλγάρων και Ρωμαίων.

Στρατιωτικά αποσπάσματα «Μακεδόνων» και μάλιστα υπό «Αντίοχο» διατηρούνται στις υπέρ του αξέχαστου πατρός Αλεξίου στην αφήγηση Άννας της Κομνηνής. Αλλά ήδη από τον υδροφοβικό Ηράκλειο, υπόσπονδοι ή φοιδεράτοι Σκλαβήνοι σφάζονται στη μάχη του Ιερομίακα ανοίγοντας την περίοδο της επέκτασης των Αράβων στη Συρία και στην βόρεια Αφρική.

Μακεδόνες, πουθενά πλέον στον ορίζοντα. Υπάρχουν Ρωμαίοι και Βούλγαροι που νέμονται ποικιλία λαών, ενίοτε παλιμπαιδιζόντων. Κι όλο και νέα μελέτια εμφανίζονται στην ιστορική Μακεδονία. Οι Βαρδαριώτες Τούρκοι. Οι Κουμάνοι. Οι Πατσινακίτες. Δέκα ή έντεκα σκλαβηνικά γένη και ρηγάτα από τα Μέσα Βαλκάνια έως την Πελοπόννησο. Στη θέση των λατινόφωνων οι Βλάχοι. Οι υπόλοιποι, ανάμεσα στο «γραικωθέντες» και στο «σθλαβωθέντες». Ενίοτε υπό ακατάστατη εναλλαγή.

Με τις προσθήκες φράγκικων, ενετικών και άλλων δυτικοευρωπαϊκών διανομών, στα χρόνια των Οθωμανών, στο μιλέτι των Ρουμ εντάχθηκαν όλοι οι «άπιστοι» υπο το Πατριαρχείο. Και επί αιώνες έζησαν υπό το Ντιβάνι, με το οποίο επί αιώνες συμμαχούσαν οι Γάλλοι και άλλοι χριστιανοί, στις δικές τους έριδες. Το εθνωτικόν αντικαταστάθηκε από το γλωσσικόν. Οι «τα Ρωμαίων φρονούντες» σε αντίστιξη με τους «τα Λατίνων φρονούντες» αντικαταστάθηκε από λεβαντίνους, φράγκους, ρωμιούς και βουλγαρόφωνους.

Ο δέκατος ένατος αιώνας, συνέχεια του αιώνα των Φώτων, χαρακτηρίστηκε από μία άνευ προηγουμένου αναβίωση περασμένων μεγαλείων. Οι λαοί έψαχναν μια νέα ταυτότητα ή μια ταυτότητα που τους ταίριαζε. Άρχισαν να ψάχνουν και να οικειοποιούνται αταμάνους, Ρομπέν, Γαλάτες, δρυίδες, νεογοτθική αρχιτεκτονική, αλλά και ο Κολοκοτρώνης ο βλαχοβασιλιάς, παρακινούσε όχι τους Ρωμιούς να διώξουνε τους Τούρκοι, αλλά τους Έλληνες να διώξουν τους Περσιάνους. Οι μεγάλες δυνάμεις, οι περιηγητές, οι ντιλετάντηδες, είχαν διεισδύσει στη λέμφο των Βαλκανίων, που ήταν πλέον ορεκτικά εδάφη προς διανομήν.

Μετά τα Κριμαϊκά, κι ως το Συνέδριο του Βερολίνου, άρχισε να δουλεύει το συρίγγιο του αλυτρωτισμού κι εκεί το νέο ελληνικό πλέον γκουβέρνο είχε την βοήθεια του φιλελληνισμού, αλλά και αντίληψη των «σλαβοκίνητων» εχθρών του. Διότι ανήκαμεν εις την Δύσιν.

Οι λέξεις «Μακεδονία», «Μακεδόνες» «Μακεδονικό» είτε βρισκόταν σε ιστορικά έργα, είτε στην «Μακεδονική σαλάτα» του αρχιμάγειρα Βατέλ. Αλλά τότε, άρχισε η επιχείρηση «ας αρχίσουμε την διανομή εδαφών με τη μέθοδο της ανεξαρτησίας και του φόρου υποτελείας».

Οι Βούλγαροι πρωτοπόρησαν στην βαθμιαία εξάπλωση, κερδίζοντας, μετά την ζώνη της Πρεσθλάβας, την ανατολική Ρωμυλία, την Εξαρχία και έσπειραν, τον σπόρο μιας αυτοτελούς, ανεξάρτητης Μακεδονίας, χάρη σε πασίγνωστους πλέον χάρτες της Ευρώπης, χαραγμένους από τις Μεγάλες Δυνάμεις, και δεν ήταν βέβαια, η Χάρτα του Ρήγα. Ωστόσο επέμειναν πολύ στην βερχοβιστική τους πολιτική (την ένωση με την Βουλγαρία) και ελάχιστα στην αυτονομιστική (οργανωμένη σημειακά στο Ιλίν ντεν του 1903). Είχε βέβαια προηγηθεί η υπό τον Μαργαρίτη ρουμανοποίηση των Βλαχων που κληρονομήθηκε εμμονικά στους Νεοπαγείς Ιταλούς, έως τα χρόνια της Κατοχικής Ρωμαϊκής Λεγεώνας.

Έως τότε, η Ελλάδα εκοιμάτο ή την τιμωρούσανε η την επιβραβεύανε, αναλόγως κεφιών. Και την τάραζε η Ρώσικη επιρροή στα Βαλκάνια, ενώ είχε επιλέξει στρατόπεδο δυτικής Ευρώπης. Έως το Ηλιν ντεν, αναγνώριζε ως εχθρούς τους Βουλγάρους, αλλά δεν είχε πρόβλημα να δέχεται στην Αθήνα τους κομητατζήδες σαν τον Τσακαλάρωφ που διαπραγματεύονταν οπλα από τα αδιάθετα του ελληνικού στρατού. Χώρα που πτώχευσε, οργάνωσε ολυμπιακούς αγώνες και ηττήθηκε από τους Τούρκους, με αυτήν την σειρά.

Νομίζοντας πως το πρόβλημα των αρχαίων μακεδονικών εδαφών ήταν ελληνοβουλγαρική υπόθεση υιοθέτησε την αφήγηση της Εποποιίας τω Ντηλ-Σλουμπερζέ, ενώ ένας γυμνασιάρχης της εξέδωσε «συμβολή εις την διγλωσσίαν των Μακεδόνων» στέλνοντας ένα βουλγάρικο ιδίωμα στα χρόνια του Ομήρου. Δεν είναι εξάλλου μυστική η διασπορά μύθων και θρύλων, από Μακεδονομάχους που έπαιζαν τον αντιπρόσωπο ραπτομηχανών και προφήτευε την ορθόδοξη μεταστροφή και θείες προρρήσεις για την αδελφωσύνη των λαών.

Όταν λοιπόν ο Μυριβήλης, στο η Ζωή εν τάφω, γνωρίζει «Μακεντόν ορτοντοξ» ακούει ένα Γραικομάνο που τον έπεισαν επιχειρήματα Μακεδονομάχων και όχι κομητατζήδων.

Με τη Βουλγαρία, τελέψαμε. Η σύγκρουση ήταν μακραίωνη, σφαχτήκαμε, ματωθήκαμε, συγχιστήκαμε, ανταλλάξαμε πληθυσμούς, εντέλει μετά τη Μεταπολιτευση, όλα μέλι-γάλα. Ως φίλοι και σύμμαχοι, βάλαμε τις δέουσες ταφόπλακες, ανταλλάσσουμε κοινοτοπίες. Μοιραστήκαμε τα πεδία των μαχών, κι εδώ που τα λέμε, ήμασταν τυχεροί που μέσα στη βράση των αιώνων ταχτήκαμε με τους νικητές. Αλλοιώς σήμερα δεν θα υπήρχε «μακεδονικό» αλλά θα συνορεύαμε με την Βουλγαρία έως την Πρέσπα.

Διότι το «μακεδονικό» ζήτημα είναι εδώ και χρόνια, το αποκύημα μιας σερβοβουλγαρικής διαμάχης. Οι φίλοι Σέρβοι. Που τους δόθηκε να φτιάξουν μια Γιουγκοσλαβία και έπλασαν Μακεδονικό τιμάριο, τους έδωσαν γλώσσα και εθνική «μακεδονική» συνείδηση, που έσκασαν όταν έγινε το σύμφωνο Πολίτη Καλφώφ, που αντέδρασαν στην δημιουργία βουλγαρικού κράτους και έχασαν την κρίσιμη μάχη, που εμπότισαν την FYROM με πνεύμα πύθωνος, αντίστοιχο με το δικό μας. Βέβαια, η Ευρώπη βρίθει επινοημένων κρατών και κρατιδίων.

Η σημερινή «Βόρεια Μακεδονία» χάνει λάδια από σωρεία βουλγαρικών υπηκοοτήτων, δοκίμασε ήδη την μάχαιρα και την δυσαρέσκεια των Αλβανών κατοίκων της παρά το ποιητικό φεστιβάλ της Στρούγκας και μόνη της λύση ήταν η ένταξη στο ΝΑΤΟ καθώς μετά το 1990, η σημασία μιας Κεντροβαλκανικής συνεργασίας είναι απαραίτητη και ζωτική για την παραδοσιακή αναμέτρηση Ευρώπης με την Ρωσία. Είναι Μακεδονία κατά δήλωση. Αλλά η ψύχα της, ένα όνομα να έχει να πορεύεται και μία ιδιότητα: την Μακεδονική. Την αυθεντική εννοώ κι όχι την μουσαντένια. Και οι κοινοί σύμμαχοι Βουλγάρων και Ελλήνων δεν γουστάρουν εθνικά απλώματα.

Μετά το 1974, ένας σπόρος ντροπής φύτρωσε στα διαλυμένα, όλο και περισσότερο ολιγάνθρωπα Βαλκάνια. Η κοινωνία των Εθνών που δέχτηκε νοτιοκορεάτες, νοτιοβιετναμέζους, βορειοκορεάτες και βορειοβιετναμέζους, δεν πρόκειται ποτέ να μη δεχτεί βορειομακεδόνες και νοτιομακεδόνες. Πολλά θα γλύτωναν οι γειτόνοι αν δέχονταν το όποιο όνομα, πριν όλα καταλήξουν, αργά ή γρήγορα σε ένα επώδυνο διαμοιρασμό τους σε Bulgaria secunda και Albania salutaris. Πρώτοι αυτοί θα διαταράξουν την συνθήκη των Πρεσπών και να μου το θυμηθείτε. Κι αν νομίζετε πως φύρανα και σας χαϊδεύω τα αφτιά, ρίξτε μια ματιά στην Δημοκρατία της Κύπρου. Αν μήτε κι αυτό σας είναι αρκετό, μετρήστε τις κατά καιρούς συνθήκες και συμφωνίες μεταξύ βαλκανικών κρατών και δειτε πόσες είναι σε ενέργεια, μετά τη συνθήκη της Λωζάννης. Δηλαδή, μετράτε δάχτυλα στο φιλιατρό.

Οι Πρέσπες θα διχάσουν εσωτερικά (και μακροπρόθεσμα) τα δύο κράτη, διότι έχει ο καιρός γυρίσματα, οι κυβερνήσεις αλλάζουνε και η των ονομάτων επίσκεψις είναι τελικά μια άκρως αιματηρή υπόθεση. Αφήνοντάς την στα χέρια του Κοτζιά και του Τσίπρα, των κοντόφθαλμων, κοντόθωρων, ώσπου να γίνουν προτομές, όλα θα είναι διαφορετικά.

Είναι καιρός να πλάσουμε την Διπλωματία, την Ηδονή, την Βία και την Αγαθότητα σύμφωνα με τα χούγια μας, συνήθως γραφικά και ακατανόητα για τους Νίμιτς του μέλλοντός μας. Η χώρα δεν είναι στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης. Είναι μια Κυρά των Λογισμών που ανάστησε τους τέσσερις ιππότες της Αποκάλυψης που αφίππευσαν, την ξάπλωσαν και έδεσαν στην δεξιά της χείρα το ερυθρό φαρί της Δύσης, στην λαιά τον μαύρο Ντορή της Κολχίδας και της στέππας, ενώ ο δεξής αστράγαλος με προσκοπικό κόμπο της Μεσογείου, της ομογένειας και του Αποικισμού, για να φρουμάξει ο λευκός των κυμάτων ίππος, ενώ ο χλωρός ίππος, το πράσινο άλογο της μοίρας στρέφει τον αριστερό αστράγαλό της στα νωχελικά και άσπονδα παζάρια της Μέσης Ανατολής και του Λεβάντε. Μόνον η κεφαλή της κείται πάνω στο στομάχι του Βαλκανίου αιματώματος. Κι άς είναι ασώματος, κι ας μοιάζει την γυναίκα με τα γένια. Διαμοιράζεται, διαμηρίζεται, αλλά δεν υπάρχει άλλη Μέδουσα στον χώρο.

Όσο για τις παπαριές που ακούστηκαν σήμερα, με τάχα Καραμανλή που τον «τάπωσε» ο τάχα Τσίπρας, ακούστε, γατόνια: ο Μακεδονισμός είναι το έπαθλο. Όχι τα λογάκια. Μακεδονισμός σημαίνει Μακεδονική αίσθηση του υπάρχειν, ήτοι Μακεδονικό φρόνημα, κι αυτό οι γειτόνοι με το καραγκιοζιλίκι της Πρέσπας θα το αξιοποιήσουν όσο γίνεται. Διότι το erga omnes και άλλες ξωτικές ιστορίες, είναι για τα μάτια και της πλάκας. Ο Μακεδονισμός, απεναντίας, η συνείδηση του υπάρχειν, ο ιδεολογικός και στοχαστικός του φόρτος επιτρέπει στον κάτοικο οποιασδήποτε χώρας, περιφέρειας ή ομογένειας, να μακεδονίσει ασυστόλως, αδαπάνως, αχρεωστήτως και με τη βούλλα. Το μακεδονίζειν έπρεπε να ορίσουμε και να υπερασπίσουμε, όχι λογάκια ανεύθυνα και χαρτιά γεμάτα διπλωματίστικες και ανεφάρμοστες σαχλαμάρες για να είναι ελαφρύς ο ύπνος του Νίμιτς. Με την Πρέσπα, τους εκχωρήσαμε το μακεδονίζειν. Κι αυτό είναι ολέθριο. Χαϊβάνια. Ε, χαϊβάνια.