Διαβάζω αναρτήσεις γυναικών οι οποίες αναφέρονται σε περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης που έχουν οι ίδιες υποστεί, καθώς και σχόλια άλλων γυναικών κάτω από τις αναρτήσεις, και υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής που μου κάνει εντύπωση: συμφωνούν ότι πρόκειται για κάτι όχι μόνο μη μεμονωμένο, αλλά για κάτι το οποίο έχουν υποστεί όλες μα όλες και μάλιστα αρκετές φορές.

Και κάνοντας τον δικηγόρο του διαβόλου που βρίσκεται μέσα μου -όπως άλλωστε βρίσκεται και σε κάθε άλλο ετεροφυλόφιλο, προνομιούχο, λευκό, αρσενικό κάθαρμα-, αναρωτιέμαι αρχικά: αν η παρενοχλητική συμπεριφορά είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση, αν η παρενοχλητική συμπεριφορά είναι τόσο πολύ διάχυτη ώστε να έχουν πέσει θύματά της όλες οι γυναίκες και δη όχι σπανίως, μήπως αυτό καταλήγει να είναι ένα επιχείρημα μπούμερανγκ που σχετικοποιεί την παραβατικότητά της και την απαξία της; Μήπως, με άλλα λόγια, κάτι τόσο διαδεδομένο δεν γίνεται να είναι και κάτι τόσο τρομερό;

Αλλά για να βρω ένα αντίστοιχο παράδειγμα, επί αιώνες μέρος της σωστής ανατροφής κάθε παιδιού λογιζόταν και το να τις τρώει από τους γονείς του -και δη από τον πατέρα του-, όποτε αυτοί το έκριναν σκόπιμο. Όλοι οι γονείς το έκαναν σε όλα τα παιδιά. Αυτό ήταν το φυσικό, αυτό ήταν το αυτονόητο, αυτό μάλιστα πολύ συχνά συνέβαινε με όχι κακή προαίρεση και για το καλό τους. Και μετά ο τρόπος που σκεφτόμασταν άλλαξε. Η καθολικότητα μιας νοοτροπίας και μιας συμπεριφοράς άρχισε να δίνει τη θέση της στην καθολικότητα μιας διαφορετικής νοοτροπίας και συμπεριφοράς.

Οι κατεστημένες νοοτροπίες και συμπεριφορές δεν διαρκούν για πάντα. Έστω και με πολύ αργά βήματα δοκιμάζονται στο χρόνο, μεταβάλλονται. Όσα γίνονταν ως χθες, δεν σημαίνει ότι θα συνεχίσουν να γίνονται και αύριο. Αμφισβήτηση – σκανδαλισμός – απαξία – μεταβολή. Ναι, σε όλα αυτά. Και κατ΄εμέ εκείνο που ευαισθητοποιεί και αλλάζει συνειδήσεις, είναι πάντα ο λόγος που ειδικά εξηγεί κι όχι ο λόγος που συλλήβδην καταγγέλλει, ο λόγος που σε βάζει μέσα στο ειδικό τραυματικό βίωμα που ένιωσε ο φορέας του και όχι ο λόγος που προσπαθεί να σε βάλει σε θέση γενικής ενοχής, ο λόγος ο πρωτοπρόσωπος και όχι ο λόγος ο δια αντιπροσώπων, όχι ο λόγος ο ξύλινα συνθηματικός, όχι ο λόγος που μετατρέπει την ανθρώπινη εμπειρία, με όλες της τις αποχρώσεις, σε τσιτάτο, διακήρυξη, ιδεολογικό υποκεφάλαιο.