Τα βάζουμε με τις θρησκείες. Αλλά χωρίς αυτές πώς να επαναστατήσεις ενάντια στον θάνατο; Δεν πρέπει να επαναστατούμε απέναντί του, ακόμη κι αν μας κινεί η μεγαλύτερη αυταπάτη; Τι μας προσφέρει αυτή η συνθηκολόγηση; Τι μας προσφέρει αυτή η συνειδητοποίηση; Τι μας προσφέρει αυτή η άνευ όρων εκχώρηση του τέλους στον θάνατο;

Δεν είναι μια είδηση ανάμεσα στις ειδήσεις ο θάνατος, κι όμως είναι μια είδηση ανάμεσα στις ειδήσεις. Δεν είναι ένα γεγονός ανάμεσα στα γεγονότα ο θάνατος, κι όμως είναι ένα γεγονός ανάμεσα στα γεγονότα. Πώς μπορείς να τον πάρεις πίσω, πώς μπορείς να τον αναιρέσεις, πώς μπορείς να του πεις, όχι, εγώ δεν θα σε δεχτώ έτσι απλά, έλα να το ξαναδούμε το θέμα λίγο;

Αμηχανία είναι ο θάνατος. Πληροφορία που εξοβελίζει κάθε κατάλληλη αντίδραση. Παγωμάρα είναι ο θάνατος. Σιωπή. Δεν έχει λέξεις ο θάνατος, ο θάνατος είναι η μόνη λέξη. Δεν μπορείς να ξεφύγεις. Δεν μπορείς να πας αλλού. Υποτάσσεσαι. Χωρίς μάχη. Χωρίς λέξεις. Χωρίς αλήθεια. Μόνη αλήθεια ο θάνατος.

Είμαστε περίεργες κατασκευές. Ξέρουμε αυτό που δεν θα ‘πρεπε να ξέρουμε. Ξεχνάμε αυτό που δεν θα ‘πρεπε να ξεχνάμε. Ζούμε για να μην πάθουμε τίποτα κακό, λες και γίνεται να μην πάθουμε τίποτα κακό, λες και υπάρχει ένας τρόπος στο τέλος να γλιτώσουμε. Γιατί δεν μας χαρίζει ως αντίδωρο θάρρος ο θάνατος; Γιατί δεν μας κάνει τουλάχιστον να μην ανησυχούμε για οτιδήποτε άλλο;

Σκάνδαλο να μην είσαι πια εδώ. Σκάνδαλο να είσαι σε μια κάσα. Σκάνδαλο να σε κρύψουμε στο χώμα. Οι νεκροί είναι το κεφάλι της ανθρωπότητας κι οι ακόμη ζώντες το σώμα της, το σώμα της που μοιάζει με στρουθοκάμηλου. Ελάτε να το κρύψουμε λίγο ακόμα. Ελάτε να κρυφτούμε. Τώρα είναι όλα σκοτεινά, τώρα δεν μας βλέπει κανείς, τώρα έχουμε κρυφτεί από την ύπαρξη.

Θάνατος πριν τον θάνατο είναι η αποξένωση. Θάνατος πριν τον θάνατο είναι το να μην αγκαλιάζεις και να μην αγκαλιάζεσαι, να μην φιλάς και να μην φιλιέσαι, να μην κοιτάς και να μην κοιτάζεσαι, να μην μιλάς και να μην σου μιλούν, θάνατος πριν τον θάνατο είναι το να κλείνεσαι αντί να ανοίγεσαι, να χτίζεις τείχη μέσα στα τείχη, εσωτερικούς δαιδάλους μέσα στους εσωτερικούς δαιδάλους, θάνατος πριν τον θάνατο είναι να μην είσαι χαρούμενος που ζεις, θάνατος πριν τον θάνατο είναι να έχεις ξεχάσει να πονάς.

Όχι ότι αποτελεί αντιστάθμισμα στον θάνατο η ζωή, οσοδήποτε πλήρης, οσοδήποτε καλή. Αλίμονο. Τίποτα δεν αποτελεί αντιστάθμισμα στον θάνατο. Και τίποτα δεν μπορεί να τον εξωραϊνει, να τον γλυκάνει, να τον σχετικοποιήσει. Δεν σχετικοποιείται το απόλυτο, κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με νεκρή φωνή, να κοιτάξει με νεκρά μάτια, να αγκαλιάσει με νεκρά χέρια, να φιλήσει με νεκρά χείλια.

Κάθε κηδεία και μια συνενοχή. Κάθε κηδεία και μια συνθήκη παράδοσης. Κάθε κηδεία και μια ομολογία αδυναμίας. Κάθε κηδεία και ένα δεν ελπίζω πια. Κάθε κηδεία και ένα δεν είσαι εδώ πια. Κάθε κηδεία κι ένα κάποια μέρα δεν θα είμαι ούτε εγώ εδώ πια. Κάθε κηδεία κι ένα γιατί με ήδη απαντημένο το επειδή. Κάθε κηδεία και μια έκκληση για έναν κάποιο Θεό. Κάθε κηδεία και ένα νόημα εκ γενετής χωλό. Κάθε κηδεία και μια διχοτόμηση μεταξύ εκείνων που βαθιά πονούν κι εκείνων που ήρθαν να περάσουν μια δυσάρεστη ώρα, γιατί δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς. Κάθε κηδεία και μια δειλία να αγκαλιαστούν οι άνθρωποι με τρόπο άλλο από αυτόν του πένθους και της συντριβής. Κάθε κηδεία και μια ακόμη χαμένη ευκαιρία για να ζήσουμε εφεξής λίγο αλλιώς.

Να συμφιλιωθούμε με τον θάνατο ή να μισήσουμε τον θάνατο; Να συμφιλιωθούμε με τον θάνατο μισώντας τον. Να κραυγάσουμε από τα βάθη της ψυχής μας ότι η ζωή είναι μια προσωρινή συνθήκη που αξίζει να βιώνει κανείς με χαρά. Να το κραυγάσουμε κι ας μην μας ακούσει κανείς.