Φωτογραφία: Kevin Bone - The Art of Loneliness / Η Τέχνη της Μοναξιάς
Μαζί
25-12-2018

Ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά. Από τις δουλειές και την καθημερινότητα μέχρι την πολιτική σκηνή και τον παγκόσμιο χαμό. Από όπου κι αν το πιάσεις, εν μέσω κρίσης, η χρονιά όλων ήταν μανίκι. Βλέπεις γύρω σου ανθρώπους να προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα όρθιοι, με αλώβητη την αξιοπρέπεια, μπαλώνοντας και κρύβοντας ό,τι μπορούν, ένας πραγματικός άθλος. Τα λεφτά λένε δεν φέρνουν την ευτυχία αλλά είναι τουλάχιστον θλιβερό να προσπαθείς να τα κάνεις όλα με ελάχιστα ή καθόλου λεφτά. Ακόμη πιο θλιβερό όμως είναι να προσπαθείς να τα κάνεις μόνος. Από όλους τους άθλους που μας κληρώνουν, η μοναξιά είναι ο πιο απάλευτος και άδικος.

Στις αρχές του χρόνου, η βρετανική κυβέρνηση αναγνώρισε την ανάγκη και ανέθεσε καθήκοντα στην πρώτη Υπουργό Μοναξιάς καθώς δεν θεώρησε σωστό να παραβλέψει 9 εκατομμύρια πολίτες που αισθάνονταν μοναξιά. Από όσα οδήγησαν στην απόφαση της δημιουργίας ενός τόσο χαριποτερικού υπουργείου, αυτό που μου είχε μείνει ήταν πως 200.000 πολίτες δεν είχαν έστω μια συζήτηση με άνθρωπο για πάνω από μήνα. Όχι ώρες, όχι μέρες, μήνα. Και δεν μιλάμε για αληθινή συζήτηση με δικό σου άνθρωπο. Πολλοί από αυτούς τους 200.000, την ψιλή κουβέντα με τη φουρνάρισσα την είχαν για κανονική συζήτηση με άνθρωπο κι ας μην είναι.

Επίσημα πια, η μοναξιά είναι η κύρια αιτία πολλών και μεγάλων – ενίοτε χρόνιων ή θανατηφόρων- προβλημάτων υγείας. Μπορεί το τσιγάρο να καταφέραμε να περιορίζεται αλλά απ΄ότι φαίνεται, η μοναξιά είναι βλαβερότερη απ΄όσο περίπου 15 τσιγάρα την ημέρα και δεν δείχνει να περιορίζεται με τίποτα. Κι αν ανοίξεις τη λίστα με τις ασθένειες που ενοχοποιείται θα τα χάσεις. Από παχυσαρκία, επιδείνωση κρυολογημάτων και Αλτσχάιμερ μέχρι μεταστατικό καρκίνο, άνοια και καρδιά. Πέρα δηλαδή από το προφανές, την κατάθλιψη.

Απ΄ότι φαίνεται λοιπόν, αν θέλουμε να επιβιώσουμε χρειαζόμαστε ένα κάτι κοινωνικό να χωθούμε. Μια ιδεολογία, μια θρησκεία, ένα στάρταπ, ένα δόγμα. Κάτι οτιδήποτε, αρκεί να μας μαζέψει κάτω από τις φτερούγες του. Προλαβαίνουμε – δεν προλαβαίνουμε βασικά, αν τη θέμε τη ζωούλα μας. Όλα αυτά λοιπόν τα Υψηλά που ντύνουμε τις κοινωνικές μαζώξεις, όλα αυτά που τραβάμε τις γιορτινές μέρες είναι περισσότερο κουραστικά και βαρετά παρά ευχάριστα, αλλά είναι μόνο οι αφορμές του είδους για λίγη ζωογόνα παρέα αλλιώς είμαστε μόνοι απέναντι σε έναν εντελώς μακρύ κατάλογο ασθενειών. Είναι καθαρή βιολογία σου λέει, απλή ανάγκη για επιβίωση. Μπορεί να μας κουράζουν μα αν κάτσεις και τα βάλεις κάτω, είναι για το καλό σου.

[Όλο αυτό παίζει να σου μοιάσει λίγο με την Ομίχλη του Σ. Κινγκ. Έξω η Μοναξιά και μέσα εσύ και οι Άλλοι. Έξω, ξαφνική πυκνή καταχνιά που κρύβει άπειρα θηρία και μέσα εσύ με τους μαλάκες. Μπορεί να μη σταματάς τα καντήλια για όσους αναγκάζεσαι να υπομένεις εγκλωβισμένος εκεί, μέσα σου όμως δοξάζεις την τύχη σου που βρέθηκες μαζί τους κι όχι όξω μόνος. Διότι πάρα πολλοί ακόμη βρίσκονται εκεί έξω. Τους βλέπεις και σε βλέπουν. Κι ενώ εσένα που ζεις στην ασφάλεια δεν σε απασχολεί πια αυτό, σε εκείνους εκεί έξω, αυτή η γελοία τζαμόπορτα που προλάβατε και χωθήκατε όλοι εσείς οι μαλάκες, πλέον τους μοιάζει ατσαλένια. Ξέρουν ότι κινδυνεύουν και θέλουν να έρθουν μέσα μαζί σου. Κι όσο περισσότερο κινδυνεύουν, όσο περισσότερο μένουν εκεί έξω, τόσο περισσότερο δύσκολο τους φαίνεται το βήμα προς τα σένα. Κι ενώ θα αρκούσε να πλησιάσουν, να ανοίξουν την πόρτα ή να τους την ανοίξεις εσύ, δεν το κάνει κανείς σας. Αν το σκεφτείς, η μοναξιά δεν είναι πρόβλημα αληθινό, λύσεις έχει πολλές αλλά δείχνει ανυπέρβλητη η χαζοπόρτα, αυτή η κόκκινη γραμμή του Μαζί.

Κι εσύ από μέσα, νομίζεις γλίτωσες. Όχι για πολύ όμως. Η μοναξιά είναι εσωτερική, σου λέει και μπορεί να την πάθεις ακόμη και ανάμεσα σε εκατοντάδες ανθρώπους. Έτσι, μόνο αν έχεις τύχη βουνό, ίσως με ελάχιστους έρθεις λίγο πιο κοντά και με τον καιρό, αν είσαι πολύ πολύ τυχερός, κάποιους ακόμη λιγότερους, θα τους θεωρήσεις δικούς σου μαλάκες. Αλλά πολύ σπάνια αυτό. Το πιο πιθανό είναι είτε μέσα είτε έξω, να μην έρθεις ποτέ κοντά με κανέναν και να νιώθεις εξίσου μόνος και απομονωμένος με τους απ’ έξω.]

Κάποιος κάποτε, μου είπε πως κάθε άνθρωπος είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Με την αισιόδοξη έννοια, προφανώς. Διότι με την ρεαλιστική, μιλάμε για έναν ολόκληρο κόσμο σε άλλο γαλαξία, σε άλλο σύμπαν και μάλιστα εντός ενός πολυσύμπαντος με τόσες πολλές διαστάσεις που ακόμα και ο Φλας θα ‘χανε τον μπούσουλα.

Θέλω να πω, αυτό δεν θα το πάρω στο ντούκου. Όταν μιλάμε για ανθρώπινες σχέσεις, για στενές ανθρώπινες σχέσεις, για κατανόηση, δέσιμο, συναισθήματα, οικογένεια και αγάπη, όλα αυτά δεν είναι καθόλου εύκολα πράγματα. Ακόμη κι αν τα είχες από πάντα. Είναι ολόκληροι κόσμοι που πρέπει να πλησιάσουν, πρέπει να θέλουν να πλησιάσουν, να μάθει ο ένας τον άλλον από την αρχή και να μείνουν έτσι για πάντα, με χίλιους δυο κινδύνους είτε χώρια είτε κυρίως, μαζί. Είναι το χάος επί δύο, είναι βουνά που πρέπει να κινηθούν προσεκτικά να μη γκρεμίσει το ένα το άλλο και μάντεψε τί είναι πιο πιθανό να συμβεί.

Ναι, τείνουμε να αποθεώνουμε τις ανθρώπινες σχέσεις, ειδικά αν ποτέ δεν τις είχαμε και ναι, τις παίρνουμε δεδομένες ειδικά αν τις είχαμε από πάντα. Μα σπάνια έχουμε ιδέα πόσο περισσότερο πρέπει να τις αποθεώνουμε, πόσο καθόλου δεδομένες είναι και πόσο δύσκολο και αφύσικο είναι αυτό το γαμάτο Μαζί. Δεν έχουμε ιδέα πόσο ανυπέρβλητη είναι στ’ αλήθεια αυτή η κόκκινη γραμμή, πόσο οφείλουμε να πανηγυρίζουμε κάθε φορά που καταφέρνουμε να την περάσουμε, πόσο δεν έχουμε ιδέα τι καταφέραμε. Κάθε φορά, κάθε ένας από εμάς.

Όταν μια φιλία, ένας γάμος, μια σχέση γενικά δουλέψει, αυτό δεν είναι κάτι απλό, αυτό είναι κάτι που θέλει τους δικούς του μεγάλους πανηγυρισμούς διότι το Μαζί δεν είναι το φυσιολογικό, η Αγάπη δεν είναι το φυσιολογικό. Το φυσιολογικό είναι η αδιαφορία, ο φόβος, ο χλευασμός, ακόμη και το μίσος. Το πιο εύκολο είναι να βλέπεις τις διαφορές των άλλων και να τις φοβάσαι, να τις κοροϊδεύεις, να μην τις καταλαβαίνεις καθόλου, να μην θες να τις καταλάβεις, να τις αποφεύγεις, να τρέχεις μακριά. Eίναι να πλέεις ήρεμα στο δικό σου κενό και να προσπαθείς να αποφύγεις αναταράξεις, συγκρούσεις και κοσμικές αλλαγές στην τόσο σημαντική σου ύπαρξη. Το φυσιολογικό είναι η Μοναξιά και να πεθαίνεις άνθρωπος υποφέροντας.

Το Μαζί είναι αφύσικο πράγμα, εξωφρενικό, σε κάνει ανοξείδωτο στα πολυσύμπαντα, σου χαρίζει φώτα για τις ομίχλες του κινγκ, σου κάνει εμβόλια που ακόμα δεν έχουν εφευρεθεί, σε κάνει άνοσο κι αθάνατο, ακόμα κι αν πεθάνεις. Γι’ αυτό τόσο μαγικό. Ναι, θα το γιορτάσω.