Ένα δεκατετράχρονο μαχαιρώνει τη μητέρα του μέσα στη νύχτα και η εφημερίδα που βγάζει πρώτη την είδηση, μόλις λίγες ώρες μετά, έχει αποφανθεί για το αίτιο. Τι άλλο; Τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια. Ο τίτλος έγραφε: “ΝΥΧΤΑ ΤΡΟΜΟΥ σε σπίτι στα ΚΑΜΙΝΙΑ: Κοριτσάκι που έπαιζε βίαια παιχνίδια σε tablet, σηκώθηκε και μαχαίρωσε τη μητέρα του ενώ κοιμόταν”.
Καταγράφει με λεπτομέρεια δε, τη ΝΥΧΤΑ ΤΡΟΜΟΥ: “Την περασμένη Πέμπτη, γύρω στις 02:30 τη νύχτα, το ένα από τα δύο κοριτσάκια δεν μπορούσε να κοιμηθεί και για αυτό πήρε στα χέρια του ένα τάμπλετ, αρχίζοντας να χαζεύει στο διαδίκτυο. Εκεί έπαιζε διάφορα πολεμικά και βίαια παιχνίδια για αρκετή ώρα. Το άλλο κοριτσάκι επειδή ενοχλήθηκε από τον θόρυβο των παιχνιδιών, άρχισε να της κάνει παρατήρηση διότι δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Η αδελφή της όμως είχε «πωρωθεί» τόσο με τα συγκεκριμένα βίαια παιχνίδια που δεν μπορούσε να σταματήσει!”
Για να καταλήξει στο τρομακτικό μα προφανές συμπέρασμα: “Το περιστατικό αυτό, έρχεται να επιβεβαιώσει γενικότερες ανησυχίες για τι μπορεί να προκαλέσει η ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνολογίας από παιδιά και εφήβους”. Καθαρίσαμε. Βέβαια όσοι αναδημοσίευσαν (που όχι δεν θα βάλω συνδέσμους) σημείωναν -πάντα μετά τα τρομακτικά- πως “Πληροφορίες που επικαλείται η εφημερίδα του Πειραιά “Κοινωνική”, συνδέουν το περιστατικό με βίαια, ηλεκτρονικά παιχνίδια που φέρεται να έπαιζε λίγο πριν την επίθεση η ανήλικη που μαχαίρωσε την μητέρα της. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται από την Αστυνομία”.
Αργότερα βέβαια, θα μάθουμε πως οι “πληροφορίες” αφορούσαν απλά το γεγονός πως το παιδί έπαιξε τάμπλετ εκείνο το βράδυ. Μεγάλη η επιτυχία λοιπόν της εφημερίδας που βγαίνει να το πανηγυρίσει: “Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ «ξεσήκωσε» όλα τα ΜΜΕ της Ελλάδας με το συνταρακτικό ρεπορτάζ της”. Μάλλον διότι δεν είναι λίγο ένα ανήλικο να μαχαιρώνει τη μητέρα του και να έχεις πρωτοδημοσιεύσει την πρώτη απόπειρα φόνου στα ελληνικά χρονικά με αίτιο τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Όπως προκύπτει πάντως, μάλλον δεν ξέρουμε αν έπαιξε καν ηλεκτρονικά παιχνίδια το παιδί, καθώς αρχίζει το μάζεμα και οι διευκρινήσεις: “Το αν η πρωτόγνωρη συμπεριφορά αυτού του παιδιού προέκυψε από τον εθισμό σε κάποιο βίαιο videogame (που σύμφωνα με το ρεπορτάζ μας, έπαιζε εκείνη την τραγική νύχτα) είναι ζήτημα παιδοψυχολόγων και όχι αστυνομικών ή δημοσιογράφων”. Πάλι καλά. Για να φανεί βέβαια, σε τρίτη δημοσίευση, από τα λόγια του συντρόφου της μητέρας, πως τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια μάλλον δεν υφίσταντο στο σπίτι τους: “Η μόνη εξήγηση που έχει δοθεί μέχρι τώρα είναι ότι υπνοβατούσε εκείνη τη νύχτα. Ξύπνησε από τις φωνές της μητέρας της και υπέστη σοκ”. Μάλλον απίθανο μου μοιάζει κι αυτό, πάντως για τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια είπε: “Δεν θεωρώ ότι επηρεάστηκε από video games, είναι του αθλητισμού περισσότερο”.
Το μεγάλο ερώτημά μου σε σχέση με όλο το παραπάνω δεν αφορά μόνο τα εύκολα συμπεράσματα, την αναχρονιστική και αντιεπιστημονική σκέψη, τη γρήγορη διασπορά μπαρούφας, το ερώτημά μου είναι πόσοι διάβασαν τη δεύτερη και την τρίτη δημοσίευση ώστε να έχουν όλη την πληροφόρηση για το γεγονός. Πόσοι αναγνώστες έμειναν στο πρώτο συμπέρασμα και πλέον πιστεύουν πως επειδή η μικρή έπαιξε παιχνίδια στο τάμπλετ, μαχαίρωσε τη μητέρα της. Αρκεί μια ματιά στα στατιστικά μερικών σελίδων ενημέρωσης για να διαπιστώσει κανείς πως τα κλικς τραβούν κυρίως οι πομπώδεις τίτλοι ενώ ελάχιστοι ενδιαφερόμαστε να μάθουμε πώς εξελίχθηκε μια τόσο σοβαρή είδηση και τι τελικά συνέβη στ’ αλήθεια. Εκτός φυσικά αν αυτό που συνέβη είναι εξίσου τραγικό. Αλλιώς, κουβάς.
Για λόγους αρχείου λοιπόν και όχι μόνο, βάζω εδώ το γεγονός και ένα τσικ από την εξέλιξή του ώστε οι γονείς που μελλοντικά θα ψάχνουν τρομαγμένοι για τις επιπτώσεις που έχουν στα παιδιά τους τα βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια, να μην πέσουν μόνο πάνω στην πρώτη δημοσίευση για την απόπειρα φόνου που αναδημοσιεύτηκε μέχρι στην Κύπρο -σιγά μην το άφηναν να πέσει κάτω- και πετάξουν τις ηλεκτρονικές συσκευές των παιδιών τους. Δεν είναι λίγο να λαγοκοιμάσαι μην τυχόν και σε σφάξουν στο γόνατο τα ίδια σου τα παιδιά! Ναι, δεν αντιλέγω καθόλου, υπάρχουν αληθινοί φόβοι και κίνδυνοι γύρω από οτιδήποτε κάνει σήμερα ένα παιδί και ειδικά σε σχέση με την τεχνολογία αλλά μάλλον πρέπει να εξασκήσουμε λίγο παραπάνω την υπομονή και την ψυχραιμία μας ώστε να έχουμε ολοκληρωμένα τα δεδομένα και έπειτα να κρίνουμε.
Αν υπάρχει δηλαδή ένας βάσιμος φόβος σε σχέση με τις ηλεκτρονικές συσκευές, δεν έχει να κάνει με τα παιδιά αλλά κυρίως με τους ενήλικες και τον τρόπο που ενημερωνόμαστε. Οι γρήγορες ταχύτητες ενημέρωσης, η αδυναμία συγκέντρωσης, η πλήρης ανικανότητα να διαβάσουμε ολόκληρο ένα κείμενο και όχι διαγώνια, είναι χοντροθεματάρες και δεν λύνονται προτού τις συνειδητοποιήσουμε. Ο τρόπος που ενημερωνόμαστε είναι ακριβώς όπως μια εξάρτηση. Ως πρώην καπνίστρια, έχω την ίδια δυσκολία να χαλιναγωγήσω την παρόρμησή μου να πετάγομαι από τη μια ανούσια πληροφορία στην άλλη, όπως είχα δυσκολία να στερηθώ τη νικοτίνη. Και δεν θα είχα κανένα πρόβλημα με όλο αυτό, μα είναι σαφές πια από όσα συμβαίνουν γύρω μου, πως ο τρόπος που ενημερωνόμαστε επηρεάζει τη διανοητική μας υγεία και τις αποφάσεις μας. Το ντόμινο περνά στη συμπεριφορά και έπειτα στις πράξεις και τις σχέσεις μας με τους ανθρώπους. Ένα καλό παράδειγμα (μάλλον κακό, κάκιστο παράδειγμα βασικά), για το πως και πόσο γρήγορα μπορούμε να το πληρώσουμε όλο αυτό είναι ο Τραμπ. Διάβασε τίτλους, θεωρεί πως ενημερώθηκε, αγνόησε τους επιστήμονες και τα δεδομένα και απλά αποφάσισε πως δεν πιστεύει στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Πώς γίνεται ο πλανήτης να θερμαίνεται ενώ υπάρχουν καταιγίδες, χιόνια και θύελλες; Πώς γίνεται να έχουμε υπερθέρμανση αφού υπάρχει ακόμη χειμώνας; Και έπονται ακόμη πολλά. Αντίο Παρίσι.
Όπως και στο κάπνισμα λοιπόν, εθιστήκαμε σε μικρές δόσεις λέξεων και πολύ σκρολάρισμα. Ακόμη κι αν ο εγκέφαλος συμφωνήσει να εστιάσουμε, τα χέρια μας είναι αμήχανα, τα δάχτυλά μας είναι πια μαθημένα να σκρολάρουν. Ο εγκέφαλος θέλει πια τη δόση του και τα δάχτυλα τη συνήθεια. Η παραπάνω είδηση του κοριτσιού που μαχαίρωσε τη μητέρα του, διαβάστηκε μεμονωμένα και επηρέασε κατά ένα ποσοστό τους αναγνώστες της εφημερίδας ως προς τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Το ίδιο συμβαίνει με εκατοντάδες ειδήσεις που ελάχιστοι μπαίνουν στον κόπο να ψάξουν ή να παρακολουθήσουν για να διαπιστώσουν όχι μόνο πως εξελίχθηκαν αλλά και αν συνέβησαν. Όλα αυτά όμως, λειτουργούν αθροιστικά. Σκόρπιες λέξεις, βλακεία στη βλακεία, μάντεψε με τί θα γεμίσει ο εγκέφαλος.
Στην αρχή πίστευα πως κανείς δεν ενδιαφέρεται να μάθει την πεζή αλήθεια. Πλέον, είναι φανερό πως δεν είμαστε καν προγραμματισμένοι για αυτήν. Ο σκοπός δεν ήταν ποτέ αυτός άλλωστε. Ο εγκέφαλος έχει λάβει τη δόση του, ο χρήστης έχει λάβει τη γρήγορη ικανοποίηση που αναζητούσε και αυτό είναι όλο. Σύντομα οι βαθύτερες γνώσεις μας για τον κόσμο θα προκύπτουν αποκλειστικά από τίτλους, λίγες επιφανειακές γραμμές, σπούκι συμπεράσματα δημοσιογράφων, “πληροφορίες” και λέξεις-κλειδιά. Όλα, πολύ ικανοποιητικά, διασκεδαστικά και εύπεπτα. Εκπαιδεύουμε γοργά και ανεπανόρθωτα τους εγκεφάλους μας για γρήγορη συγκίνηση και όχι για πραγματικότητα. Και οι ζαβές σκέψεις μας, δημιουργούν πραγματικότητα. Τρόμου.
