Θα σας βρει ο πατέρας μου
18-05-2020

Στην ταινία The Limey (1999), o πρωταγωνιστής Terence Stamp υποδύεται τον Wilson, έναν εγγλέζο μικροκακοποιό που αποφυλακίζεται και ταξιδεύει στην Καλιφόρνια αναζητώντας τον άνθρωπο που ευθύνεται για το θάνατο της κόρης του. Υποψιάζεται εγκληματική ενέργεια. Ζητά τιμωρία και εκδίκηση. Ζητά να μάθει για τον εχθρό του, και τα τσιράκια του εχθρού τον ξυλοφορτώνουν και τον πετάνε στο δρόμο. Ο ματωμένος Wilson σηκώνεται, τινάζει τη σκόνη από πάνω του, επιστρέφει και τους σκοτώνει όλους εκτός από έναν, στον οποίο δίνει την τρομερή προσταγή για να την μεταφέρει: “Tell him I’m coming!”

Τη συνέχεια και το τέλος της ταινίας μπορείτε να τα φανταστείτε, η μυθοπλασία ακολουθεί δοκιμασμένους κανόνες. Κι εδώ αρχίζει η σύγχυση. Μπορεί η ζωή να μην είναι ταινία, αλλά εμείς συχνά μαθαίνουμε και διδασκόμαστε για αυτήν μέσα από τις ταινίες, τις θεωρούμε πραγματικές και συμπεριφερόμαστε σα να είμαστε ήρωες μιας δικής μας ταινίας που παίζει αποκλειστικά στο μυαλό μας ― με πρωταγωνιστή εμάς, φυσικά.

Όλα αυτά τα σκεφτόμουν ξανά από τη στιγμή που διάβασα την αγόρευση της εισαγγελέως στη δίκη για το βιασμό και τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη, θυμήθηκα τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες του κατηγορητηρίου, και διάβασα τα κείμενα του Old Boy εδώ και στα σόσιαλ, για δικαιοσύνη, τιμωρία, ταινίες ― και ματαιότητα.

“Θα σας βρει ο πατέρας μου”, ήταν τα τελευταία λόγια που είπε η γυναίκα στους δολοφόνους της, κι εμείς στο μυαλό μας μπήκαμε στη θέση του πατέρα της σύμφωνα με τους κανόνες της μυθοπλασίας, γίναμε ηρωικοί εκδικητές τροπαιοφόροι που βρήκαμε τους φονιάδες και ζητούσαμε ικανοποίηση, τιμωρία και άλλα κινηματογραφικά. (Ο πραγματικός πατέρας της έδωσε μάθημα αξιοπρέπειας και ανθρωπιάς.) Χαρήκαμε άγρια με την πορεία της δίκης και την απόφαση, θεωρώντας ότι το κράτος καθάρισε για λογαριασμό μας, αποδόθηκε δικαιοσύνη, καταδικάστηκαν οι υπεύθυνοι, έκλεισε η υπόθεση, έκλεισε το θέμα, ανάψανε τα φώτα, κι εμείς μείναμε για να συζητούμε και να διαφωνούμε στις λεπτομέρειες.

Όχι ακριβώς. Όσο και να μη θέλουμε να το παραδεχτούμε, για το βιασμό και τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη όλοι βάλαμε το χεράκι μας, ως κοινωνία και ως άτομα. Ανεχτήκαμε και παραβλέψαμε (μπορεί και να ενθαρρύναμε) συνήθειες και πρακτικές που οδηγούν κάποιους ανθρώπους να πιστεύουν ότι έχουν το δικαίωμα να καταπιέζουν, να κακοποιούν και να σκοτώνουν άλλους ανθρώπους, επειδή έτσι θέλουν.

Η δικαστική απόφαση μπορεί να ρυθμίζει νομικά το τυπικό της υπόθεσης, αλλά δεν μας απαλλάσσει από την ευρύτερη ευθύνη μας. Κι η ευθύνη μας, τώρα που είδαμε το κακό, είναι να μην αποστρέφουμε το πρόσωπο, αλλά να προσπαθούμε να αλλάξουμε τα πράγματα προς το καλύτερο, ξεκινώντας από τον εαυτό μας και τους γύρω μας ― ιδίως τα παιδιά μας.

Πολλές φορές ο ρόλος του ήρωα στη ζωή δεν είναι τόσο ηρωικός και κινηματογραφικός, αλλά αν τον υπηρετήσουμε σωστά, μπορεί κάποτε αυτό το θέμα να κλείσει στ’ αλήθεια.