Ποιος αποφασίζει μιαν ονοματοδοσία; Κατ΄αρχήν, ο ιδιοκτήτης ή ο διαχειριστής. Στα παιδιά, οι αποφασίζοντες είναι οι γονείς (αν και καμιά φορά μπορεί να τσακωθούν στην εκκλησία με τον νονό, που έχει αυτό το τυπικό καθήκον ενώπιον Θεού και ανθρώπων). Στα καράβια, ο πλοιοκτήτης. Στα θέατρα, ο επιχειρηματίας. Στους δρόμους, ο Δήμος. Στους σταθμούς του Μετρό, το ΔΣ της εταιρείας. Στα λιμάνια και στα αεροδρόμια, δεν έχω ιδέα. Στον καφέ (λέγε με ελληνικό), το κοινό αίσθημα.

Ας μείνουμε λίγο στο κοινό αίσθημα.

Μακροπρόθεσμα, δεν έχει σημασία ποια είναι η επίσημη ονομασία ενός ανθρώπου, ενός δρόμου, ενός σταθμού, ενός αεροδρομίου, ενός προϊόντος. Αν δεν είναι εναρμονισμένη με το κοινό αίσθημα, το κοινό δεν θα την υιοθετήσει, και θα χρησιμοποιεί τη δική του. Και αυτός που έδωσε το λάθος όνομα γίνεται διαχρονικό αντικείμενο χλεύης.

Αφορμή για αυτές τις σκέψεις είναι η είδηση ότι η εταιρεία δημοσίου συμφέροντος «Αττικό Μετρό Α.Ε.» αποφάσισε να μετονομάσει το σταθμό «Ευαγγελισμός» σε σταθμό «Παύλος Μπακογιάννης».

Αυτή η απόφαση ήρθε λίγες μέρες μετά την τοποθέτηση του Νίκου Ταχιάου, στελέχους της Νέας Δημοκρατίας και υποψήφιου Δήμαρχου Θεσσαλονίκης, στη θέση του Προέδρου της εταιρείας από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη της δημαρχίας της Αθήνας από τον Κώστα Μπακογιάννη, γιου του Παύλου Μπακογιάννη, και λίγους μήνες μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας και γαμβρού του Παύλου Μπακογιάννη, ο οποίος (ίσως το ξέρατε, ίσως το μαντέψατε) ήταν στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας.

Αυτή η απόφαση είναι πολλαπλά προβληματική, κι όχι μόνο για τη σπουδή με την οποία ελήφθη. Μπορεί ο κ. Ταχιάος να θεωρεί ότι έχει πολυεπίπεδη νομιμοποίηση για να την πάρει, και σε νομικό επίπεδο, και σε αυτοδιοικητικό, και σε πολιτικό, όμως εκτός από το κοινό αίσθημα προσκρούει και στην παράδοση και στην κοινή λογική.

Είθισται κάποια από τα θύματα δολοφονίας να τιμώνται με μια αναμνηστική πλάκα στο σημείο όπου δολοφονήθηκαν και με την ονοματοδοσία της οδού όπου συνέβη το κακό, έτσι τμήμα της οδού Λέκκα στην Αθήνα έγινε οδός Θάνου Αξαρλιάν και η οδός Παναγή Τσαλδάρη στο Κερατσίνι έγινε οδός Παύλου Φύσσα (γιατί δεν τιμούνται όλα τα θύματα με τον ίδιο τρόπο είναι άλλο θέμα, όπως και γιατί η οδός Ομήρου ―ή, έστω, τμήμα της― δεν μετονομάστηκε ποτέ σε οδό Παύλου Μπακογιάννη). Οι σταθμοί των δημόσιων Μέσων Μεταφοράς είθισται να ονομάζονται από κάποιο κοντινό τοπόσημο, για να ξέρει ο καθένας πού βρίσκεται.

Το να καταργήσεις ένα τοπόσημο που ισχύει από το 1884 (εκατόν τριάντα πέντε χρόνια από τη λειτουργία του Θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός») και να το αντικαταστήσεις με το όνομα ενός δολοφονηθέντος με αφορμή τα τριάντα χρόνια από το θάνατό του, φανερώνει ανθρώπους που (για να το πω ευγενικά) δεν είναι παλιοί Αθηναίοι και αγνοούν την αστική παράδοση της πρωτεύουσας, αλλά και την αξιοκρατία για την οποία υποτίθεται ότι κόπτονται.

Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι πρέπει να καινοτομήσουμε και να τιμηθεί κάποιο θύμα δολοφονίας της 17 Νοέμβρη με ονοματοδοσία σε μια στάση του Μετρό, υπάρχουν δεκατέσσερα θύματα που προηγούνται του Παύλου Μπακογιάννη στην μακάβρια επετηρίδα. Δεν θα μου έκανε εντύπωση μάλιστα αν ο Αμερικανός πρέσβυς ζητούσε ίση μεταχείρηση νεκρών και ονοματοδοσία σταθμών ως «Ρίτσαρντ Γουελς», «Τζορτζ Τσάντες» ή «Γουίλιαμ Νορντίν» ― μπορεί και τα τρία.

Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι πρέπει να τιμήσουμε έναν δολοφονηθέντα πολιτικό με ονοματοδοσία σε μια στάση του Μετρό, αυτοί οι νεόκοποι Αθηναίοι παραβιάζουν και πάλι την επετηρίδα με τον πιο κραυγαλέο τρόπο. Λίγα μέτρα ανατολικότερα από το σταθμό «Ευαγγελισμός» είναι το σημείο όπου δολοφονήθηκε ο Ίων Δραγούμης το καλοκαίρι του 1920 ― ναι, σε λιγότερο από ένα χρόνο έχουμε τη στρογγυλή επέτειο των εκατό χρόνων από το συμβάν. Αλλά ο μακαρίτης δεν έχει κανέναν συγγενή στην Κυβέρνηση, ούτε στο Δήμο, ούτε στην «Αττικό Μετρό», και οι αντιβενιζελικοί δεν είναι πια υπολογίσιμη πολιτική δύναμη.

Τι μπορεί να γίνει τώρα; Μάλλον όχι πολλά πράγματα, αφού αναγγέλθηκε ήδη η διοργάνωση σχετικής εκδήλωσης παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας στο σταθμό «Ευαγγελισμός» στις 29 Σεπτεμβρίου.

Η Ιστορία θα καταγράψει ψυχρά ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδωσε το όνομα «Νίκος Ταχιάος» στην προεδρία της «Αττικό Μετρό», όπως είχε το δικαίωμα, και ο Νίκος Ταχιάος έδωσε το όνομα «Παύλος Μπακογιάννης» στη στάση «Ευαγγελισμός», όπως επίσης είχε το δικαίωμα.

Το κοινό αίσθημα θα καταγράψει λιγότερο ψυχρά ότι μπορεί να είχαμε αλλαγή κυβέρνησης στις εκλογές της 7ης Ιουλίου, αλλά η εξουσία συνεχίζει να θεωρείται ιδιοκτησία του εκάστοτε κρατούντος, και το δημόσιο συμφέρον συνεχίζεται να συγχέεται με το κομματικό ή το οικογενειακό.