Εισαγωγή στη σκηνή και μερικά από τα πρόσωπα του δράματος
Ο Μαλβόλιος, επιστάτης στην υπηρεσία της Ολίβιας, κοντέσας με περιωπή, ομορφιά και περιουσία που μαζί της (με την κοντέσα) είναι ερωτευμένος ο Δούκας (που δεν εμφανίζεται σ’ αυτή τη σκηνή) που μαζί του είναι ερωτευμένος ο «Καισάριος» που είναι η παρενδεδυμένη, για τις ανάγκες της ζωής, και της πλοκής, Βιόλα (και αυτή είναι απούσα από την σκηνή μας) που μαζί της είναι ερωτευμένη (δηλαδή με τον «Καισάριο»), η Ολίβια-, ο Μαλβόλιος, λοιπόν, έχει πέσει θύμα οργανωμένης γελοιοποίησης του αυτάρεσκου καθωσπρεπισμού του και του κοινωνικού αναρριχητισμού του από την Μαρία, μπιστική υπηρέτρια της Ολίβιας, που (η Μαρία) συνωμότησε για την φάρσα με άλλους δυο παρασκηνιακούς συγγενείς ή μνηστήρες, απόντες, τον Κυρ Τόμπη και τον Κυρ Αντρέα, ώστε να πάρουν τα μυαλά του αέρα καθώς τον έπεισαν πως ένα γράμμα που δήθεν έγραψε η Ολίβια είναι δήθεν εξομολόγηση του έρωτά της για τον Μαλβόλιο. Στη σκηνή, αμίμητη σύνοψη πλαστογραφίας (το σπαρταριστό απόγειο της παρενδεδυμένης πλαστογραφίας είναι όλο το έργο, πλαστογραφία που περιλαμβάνει τον έρωτα, και το φύλο, κοινωνικό και βιολογικό) αποθαυμάζουμε τον Στήβεν Φράι (Μαλβόλιο), τον Μαρκ Ράιλανς (Ολίβια) και τον Πολ Τσαχίντι (Μαρία), τη στιγμή που ο Μαλβόλιο αυτογελοιοποιείται μασκαρεύοντας τον κολακευμένο εαυτούλη του με το κοστούμι του δήθεν αντικειμένου του πόθου της Ολίβιας, όπως του το υπέβαλε παραστατικά το πλαστογραφημένο γράμμα της Ολίβιας που του το έβαλαν στα χέρια οι τρεις φαρσέρ. Η παράσταση του λονδρέζικου Θεάτρου Γκλόουμπ (2013) (http://www.shakespearesglobe.com/discovery-space/previous-productions/twelfth-night-4 σκηνοθετήθηκε από τον Τιμ Κάρολ) προσηλώθηκε με διονυσιακό ενθουσιασμό, μανία σχεδόν, στην ιστορική αλήθεια της θεατρικής, σκηνογραφικής, μουσικής, ενδυματολογικής πρακτικής της πρεμιέρας του έργου το 1601 περιλαμβάνοντας και έναν αποκλειστικά αρσενικό θίασο. Ευτυχώς σώζεται σε ντιβιντί, που κυκλοφορεί και εμπορικά, και έτσι δεν κινδυνεύουν να χαθούν αυτοί οι λεπτουργημένοι χαρακτήρες που πλάστηκαν από φευγαλέα ονειρικά υλικά και πάντα θα τους διεκδικούν απαιτητικά τα όνειρα. Τι πιο λυτρωτικά γόνιμο-ποιητικά γόνιμο-, για τη σύγχρονη συνείδηση του κοινωνικού φύλου από αυτήν την απελεύθερη αποθέωση παρενδυτικού οίστρου—«το αθώο και αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών, το “κρυφτό”, όπου τα παιδιά κρύβονται για τη χαρά να τα βρουν».
Shakespeare, Twelfth Night
Act 3, Scene 4
Olivia’s garden.
Enter Olivia and Maria.
OLIVIA
…Where’ s Malvolio? He is sad, and civil,
And suits well for a servant with my fortunes,
Where is Malvolio?
MARIA
He’s coming madam;
But in very strange manner. He is sure possessed, madam.
OLIVIA
Why, what’s the matter, does he rave?
MARIA
No madam, he does nothing but smile; your ladyship
were best to have some guard about you, if he
come, for sure the man is tainted in’ s wits.
OLIVIA
Go call him hither.
Enter Malvolio.
I am as mad as he,
If sad and merry madness equal be.
How now Malvolio?
MALVOLIO
Sweet Lady, ho, ho.
OLIVIA
Smil’st thou? I sent for thee upon a sad occasion.
MALVOLIO
Sad Lady, I could be sad;
This does make some obstruction in the blood;
This cross-gartering, but what of that?
If it please the eye of one, it is with me as the very true
Sonnet is: Please one, and please all.
OLIVIA
Why how dost thou man?
What is the matter with thee?
MALVOLIO
Not black in my mind, though yellow in my
Legs; It did come to his hands, and commands shall
Be executed. I think we do know the sweet Roman hand.
Σέξπιρ, Δωδέκατη Νύχτα (μτφρ. Βασίλη Ρώτα)
Πράξη 3, Σκηνή 4
Ο κήπος της Ολίβιας
Μπαίνουν η Ολίβια κι η Μαρία
ΟΛΙΒΙΑ
… Πού ‘ναι ο Μαλβόλιος;—Είναι σοβαρός, με τρόπους
και για υπηρέτης, πολύ νοιάζεται για μένα.—
Πού’ ναι ο Μαλβόλιος;
ΜΑΡΙΑ
Έρχεται, κυρία, μα κάπως είναι παράξενος. Σίγουρα είναι
δαιμονισμένος, κυρία.
ΟΛΙΒΙΑ
Μα πώς, τι κάνει; Παραμιλάει;
ΜΑΡΙΑ
Όχι, κυρία, όλο χαμογελάει. Θα κάνατε καλύτερα, κυρία,
να ‘ χατε κάποιον κοντά σας, όταν θα’ ρθει. Γιατί σίγουρα ο
άνθρωπος δεν είναι στα καλά του.
ΟΛΙΒΙΑ
Πήγαινε πες του να’ ρθει εδώ.
(Βγαίνει η Μαρία)
Είμαι κι εγώ τρελή,
Αν είναι τρέλα χαρωπή και τρέλα θλιβερή.
(Ξαναμπαίνουν η Μαρία και ο Μαλβόλιος)
ΟΛΙΒΙΑ
Τι ‘ναι, Μαλβόλιε;
ΜΑΛΒΟΛΙΟΣ
Γλυκιά κυρία, χο, χο…
(Χαμογελάει παθητικά)
ΟΛΙΒΙΑ
Χαμογελάς; Σε κάλεσα για σοβαρό ζήτημα.
ΜΑΛΒΟΛΙΟΣ
Σοβαρό, κυρία! Θα μπορούσα να είμαι σοβαρός. Αυτό το
σταυρωτό δέσιμο της καλτσοδέτας εμποδίζει κάπως την
κυκλοφορία του αίματος. Αλλά τι με τούτο; Αν αυτό αρέσει
σε κάποιο μάτι, είναι για μένα, όπως το λέει το ίδιο εκείνο
το σονέτο, «Αρέσω σ’ έναν, αρέσω σ’ όλους».
ΟΛΙΒΙΑ
Μπα, τί σ’ έπιασε, άνθρωπε, τι έχεις;
ΜΑΛΒΟΛΙΟΣ
Δεν έχω μαύρο στην καρδιά, μα κίτρινο στις γάμπες. Έφτασε
στα χέρια του κι οι προσταγές θα εκτελεσθούν. Το γνωρίζουμε,
λέω, το γλυκό στρογγυλό γράψιμο.
Σημείωση
Στο βίντεο που ακολουθεί παραστατική παρουσίαση της παρενδυτικής πρακτικής της παράστασης από την «Μαρία» της Δωδέκατης Νύχτας του Globe Theatre (Πολ Τσαχίντι).
