Είναι δύσκολο να πάρεις αποστάσεις από τα πράγματα όταν τα ζεις, όταν τα βλέπεις να εξελίσσονται, κι όταν νομίζεις ότι έχεις κάποια δυνατότητα παρέμβασης. Είναι δύσκολο να καταλάβεις πώς θα κρίνει η Ιστορία την περίοδο που βιώνεις, κι εσένα μέσα σε αυτήν, είτε είσαι απλός πολίτης είτε ο πρώτος πολίτης της χώρας. Ακόμη κι αν είσαι ο πρωθυπουργός της...

 

Η σύγχρονη Ιστορία καταγράφεται και αξιολογείται αρχικά από τους δημοσιογράφους της εποχής, που δίνουν τον τόνο, αλλά σε βάθος χρόνου απελευθερώνεται από τα εφήμερα κείμενά τους, και οι ιστορικοί επανεξετάζουν, ξαναγράφουν και αναθεωρούν όπου χρειάζεται, και εδώ και στο εξωτερικό.

 

Χρειάστηκαν κάπου σαράντα χρόνια για να μπορέσουμε να αποτιμήσουμε κάπως νηφάλια τη μεταπολίτευση, να καταλάβουμε τι έγινε και γιατί, και τι συνέπειες είχαν όλα αυτά μεταγενέστερα. Πριν από μια δεκαετία δεν θα μπορούσαμε να το φανταστούμε (και να το φανταζόμασταν, ήταν πιθανόν να μην τολμούσαμε να το εκφράσουμε), αλλά η κρίση της Ιστορίας δεν είναι πια τόσο θετική (για να το πούμε ευγενικά) για τον Ανδρέα Παπανδρέου.

 

Πώς θα κρίνει η Ιστορία σε βάθος χρόνου τον Αντώνη Σαμαρά; Αυτό θα εξαρτηθεί κυρίως από τον ίδιο τον Σαμαρά. Οι ιστορικοί το μέλλοντος δεν θα είναι οι δημοσιογράφοι του παρόντος, με τις όποιες σχέσεις, δεσμεύσεις και δουλείες. Θα καταγράψουν και θα αξιολογήσουν τις πράξεις και τις κινήσεις της κυβέρνησης (ακόμη και τις περίφημες «εντολές Σαμαρά»), και θα γνωμοδοτήσουν εκ των υστέρων.

 

Δύο βεβαιότητες υπάρχουν: η πρώτη είναι ότι ο Αντώνης Σαμαράς ανέλαβε την πρωθυπουργία σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο. (Δεν ήταν ο πρώτος ― μεσολάβησαν άλλοι δύο ελάσσονες πρωθυπουργοί, τους οποίους η Ιστορία μπορεί να καταγράψει και ως Κωστάκη και Γιωργάκη, για να τους διαχωρίσει από τους μείζονες συνονόματούς τους.) Η δεύτερη είναι ότι το κράτος δεν λειτουργούσε ικανοποιητικά και χρειαζόταν από καιρό ριζικές μεταρρυθμίσεις. Όπως ο τρόπος που επιχειρούνται κάποιες μεταρρυθμίσεις από την κυβέρνηση Σαμαρά σχοινοβατεί στα όρια της νομιμότητας.

 

Η βία που χαρακτηρίζει τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, το αιφνίδιο και πρόωρο κλείσιμο της Βουλής, η σωρεία των κακογραμμένων νομοσχεδίων με τις περίεργες διατάξεις που εισάγονται με συνοπτικές διαδικασίες και ψηφίζονται ανωιστί, μεσούντος καλοκαιριού και ποδοσφαίρου, δεν είναι υγιή σημάδια. Οπωσδήποτε διανύουμε περίοδο κρίσης, αλλά υπάρχει ένα ηθικό όριο στην πρακτική, και (ας το ξαναθυμηθούμε αυτό) το νόμιμο δεν είναι πάντα και ηθικό.

 

Προς τι η σπουδή και η συγκάλυψη, η αποφυγή του ελέγχου και της συναίνεσης σε θέματα μείζονος εθνικού ενδιαφέροντος και συμφέροντος, όπως το Χωροταξικό και ο Αιγιαλός; Αν ο σκοπός είναι απλώς η εξάντληση της τετραετίας και το λογιστικό κλείσιμο των μνημονιακών υποχρεώσεων, πρόκειται για εθνικό έγκλημα, αφού θα υποστούμε τις συνέπειες, εμείς και τα παιδιά μας και τα παιδιά τους, για πολύ περισσότερα χρόνια από μία ή περισσότερες τετραετίες. 

 

Είναι παράδοξο ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε μια κυβέρνηση υπό τον Σαμαρά, ο οποίος είχε δείξει στο παρελθόν ότι δεν του έλειπε το θάρρος. Ο Αντώνης Σαμαράς έχει εξασφαλίσει εκ των πραγμάτων μια θέση στην Ιστορία του τόπου, αλλά η ακριβής του θέση παίζεται. Σίγουρα τον νοιάζει η υστεροφημία του, και κάποιος πρέπει να του ψιθυρίσει ότι η Ιστορία τον ευνόησε και του έδωσε, ανέλπιστα, μια δεύτερη ευκαιρία. Καλό για όλους μας θα είναι να μην την χαραμίσει.