• • •
• • •
Vera J. Frantzh | 06.07.2017
Panos Dodis | 05.07.2017
Georgia Drakaki | 05.07.2017
Nicolas Androulakis | 05.07.2017
Μπορείς να καταργήσεις την Αντιγόνη;
Βέρα I. Φραντζή | 02.02.2017 | 14:34
‘Έπειτα από την κατάργηση του «Επιταφίου» από την ύλη της Γ Λυκείου, ήρθε η ανακοίνωση για την κατάργηση της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή από το πρόγραμμα σπουδών της Β Λυκείου. Οι φιλόλογοι με επιστολή τους στο site filologika.gr εκφράζουν την ανησυχία τους και την αντίθεσή τους προς τη συγκεκριμένη ενέργεια. Ο κόσμος στα σόσιαλ μίντια φαίνεται να ενστερνίζεται την ίδια άποψη με κείνη για το μάθημα των αρχαίων. Οι πατριδοπρογονόπληκτοι φωνάζουν ότι θα καταστραφεί ο κόσμος, το στερέωμα θα πέσει και θα το μαζεύουν με το κουταλάκι του γλυκού και ό,τι «τα παιδιά μας δεν θα μάθουν την ελληνική γλώσσα». Η υπεραπλούστευση/ η γενίκευση είναι βασικός τρόπος εκτροχιασμού του κόμον σένς σε οτιδήποτε τραντάζει την αλλαγή παγιωμένων μεθόδων και πρακτικών. Όμως, αυτή η καημένη η Αντιγόνη και η τραγωδία της είναι πια επιμορφωτικό να διδάσκεται στο καταρρακωμένο, απαρχαιωμένο ελληνικό σχολείο; Να βογκάει για το δίκιο της, να κλαίει για τον μαρασμό της ανάμεσα σε άλγεβρα και φυσική κατεύθυνσης; Να ξεμπροστιάζεται η Ισμήνη που είναι λόου προφίλ και φοβήτσω και να εξευτελίζεται για την σκληρότητα του ο Κρέων σαν άλλος Τραμπ με χλαμύδα;
 
Την ''Αντιγόνη'' την παπαγαλίζαμε ακόμη και εμείς της θεωρητικής κατεύθυνσης στα πρόσφατα χρόνια του σχολείου. Η καθηγήτρια διέκοπτε συχνά πυκνά το μάθημα για να ρωτήσει λεξιλογικά και γραμματολογικά. Θυμάμαι τα σκονάκια από την προηγούμενη μέρα για να είμαι έτοιμη να απαντήσω σε αυτό το Γολγοθά ερωτήσεων. Πολύ δύσκολο κείμενο στη μετάφραση και με πολύ δύσκολα συντακτικά, γραμματικά φαινόμενα… ήταν από τις βασανιστικές παραδόσεις που έβγαιναν με την ψυχή στο σβέρκο μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι. Δεν θυμάμαι παρά ελάχιστα από το συγκεκριμένο μάθημα αρχαίων, πέρα από το δυσβάστακτο συναίσθημα που μου προκαλούσε παρά το φιλολογικό ενδιαφέρον μου, πολύ πιο δυνατού από το αντίστοιχο του θετικού.
 
Η Αντιγόνη είχε τσαγανό. Θυμάμαι και αυτό. Ήταν η πρώτη επαφή με τον φεμινισμό. Είναι πραγματικά ευφάνταστο το πόσο λίγα πράγματα μαθαίνουμε για τα δικαιώματά μας στο ελληνικό σχολείο, παρά μόνο παραπλεύρως, ξεκοκαλίζοντας τα νοήματα, αναδεύοντας τα χέρια μέσα στο βόθρο και ψαρεύοντας κάτι που σε βοηθήσει να γίνεις λίγο πιο ολοκληρωμένος, να βάλεις παπούτσια στα ξυπόλητα πόδια σου, να ξέρεις γιατί μουτζώνεις εφηβικά τα πάντα, να βρεις λέξεις για το επιχείρημα που πλανάται στον αέρα, να μην σου ξεγλιστρούν οι πέστροφες ακόμη και στα ρηχά νερά… είσαι έφηβος, δεν είσαι πια παιδί ούτε ενήλικας. Το σχολείο θρέφει τον νανισμό της σκέψης κουτσουρεύοντας με πριονάκι κάθε Δευτέρα έως Παρασκευή άνω και κάτω άκρα, ενώ ο έφηβος παίζει αμπάριζα με ό,τι κινείται! Πολύ δυσάρεστη αντίθεση του κιβωτίου ταχυτήτων με τον οδηγό.
 
Η Ισμήνη μου την είχε δώσει για τα καλά. Βέβαια, πότε γίναμε Ισμήνες ούτε που τα καταλάβαμε. Μία αγορά εργασίας, μία τα χαμαλίκια τα ερωτικά, δεν θέλει και πολύ. Πάρτο αυγό και βράστο και βάψτο πράσινο. Γενικώς, αν θες να γίνεις Ισμήνη και να φιλάς τα εσωνύχια του Κρεόντα και την Αντιγόνη να διδαχθείς στο σχολείο και τη χάρτα των δικαιωμάτων τατουάζ να σου κάνουν, πάλι -το φελέκι σου- τα ίδια θα κάνεις. Από την άλλη, μπορεί να λάμψει η ελπίδα της Αντιγόνης μέσα σου. Όμως, αυτής της Αντιγόνης που μπορεί με κάποιο τρόπο να είναι πιο πρόδηλα δίπλα σου, απτή σαν πρωταγωνίστρια, ελκυστική σαν ηρωίδα. Αυτή μέσα από ακαταλαβίστικες γραμμές και κλίσεις, παραμένει ένα οριζοντιωμένο κουφάρι στη πεθαμένη φαντασία κάποιου Σοφοκλή.
 
Πλέον, κάποια μέρη γίνονται από μετάφραση, αλλά είναι αρκετό για να μπει μια σωστή κατεύθυνση στο πως πρέπει να διδάσκεται ένα μάθημα όπως το θέατρο, η ζωή και το νόημά της; Τι ζωή έχει ένα αρχαίο κείμενο που κομματιάζεται, φιλετάρεται , το κάνεις ναι-νιά και το μαρινάρεις με ένα διαγώνισμα; Όλα είναι λάθος σε αυτό το απαρχαιωμένο σύστημα εκπαίδευσης. Όλα είναι απόκοσμα. Τι να σου κάνει και η Αντιγόνη;
 
Με αυτούς τους όρους ένα πιο σύγχρονο κείμενο θα ήταν πιο κατανοητό για τα παιδιά για όλα τα παραπάνω. Με άλλους όρους, παίξτε το δράμα σε μια σκηνή, δώστε ταινίες, ζήστε τον διάλογο του. Αν απανθρακώσουμε την Αντιγόνη από το ετήσιο πρόγραμμα σπουδών του ελληνικού σχολείου, θα βρούμε την ψυχή της εκπαίδευσης; Μπα ή Ου.