05.07.2017
03.07.2017
03.07.2017
03.07.2017
02.07.2017
01.07.2017
01.07.2017
30.06.2017
30.06.2017
30.06.2017
29.06.2017
29.06.2017
• • •
• • •
Vera J. Frantzh | 06.07.2017
•
Αλέξανδρος Σύρρος | 05.07.2017
•
Panos Dodis | 05.07.2017
•
Georgia Drakaki | 05.07.2017
•
Nicolas Androulakis | 05.07.2017
•

Μη λησμονείτε την Καίτη Φίνου και τον Λευτέρη Πανταζή
Η Ελλάδα στη δεκαετία του '80
Είμαι ώριμο τέκνο της δεκαετίας του ’80 ― και την αντιπαθούσα ήδη από το 1989. Ήταν, όπως το έβλεπα εγώ «που τα έζησα από μέσα», μια εποχή νωθρή και δήθεν, μια εποχή που αποθέωνε το παρόν της καταναλώνοντας σύμβολα άλλων εποχών, άλλων δεκαετιών, πιο ουσιαστικών, πιο σημαντικών, πιο ανατρεπτικών και πιο δημιουργικών, αυτό πίστευα. Πέρασα πολλά χρόνια σνομπάροντας όποιον συνομήλικο έμενε κολλημένος στη μουσική του ’80 θεωρώντας ότι «δεν βγαίνει πια τέτοια μουσική/τέτοιοι μουσικοί/τέτοιοι δίσκοι» και άλλα τέτοια στερεοτυπικά.
Χλεύαζα όποιον πασπάλιζε με χρυσόσκονη το παρελθόν και φορούσε ζώνη αγνότητας σε μια εποχή που ναι, συμμετείχαμε μαζικά στην πολιτική και στα κοινά, ναι οι άστεγοι και οι εξαθλιωμένοι στους δρόμους ήταν αποκλειστικά αφηγήσεις εκείνων, των τυχερών, που επέστρεφαν από ταξίδια στην Ευρώπη, ναι τρώγαμε κυρίως σπιτικό φαγητό και δεν υπήρχαν μεταλλαγμένα στο τραπέζι μας, ναι ακούγαμε πειρατικούς, τον Γιάννη Πετρίδη και τη «Φωνή της Αμερικής» για να μαθαίνουμε τι συμβαίνει εκεί έξω, ναι κοροϊδεύαμε την τηλεόραση, ναι ζήσαμε την Πλάκα με το Jazz Club του Μπαράκου, το Mad, τη Λήδρα, τη Σοφίτα και το Σκάιλαμπ και δανείζαμε την κασέτα των Μουσικών Ταξιαρχιών χέρι με χέρι κάτω από το θρανίο. Και ποτέ μου δεν βρήκα κάτι το μαγικό, κάτι το ηρωικό σε αυτά και σε όσα ζήσαμε προσπαθώντας να καταλάβουμε τι μας ξημερώνει. Και δε νομίζω ότι το καταλάβαμε παρά μόνο όταν μας ξημέρωσε.
Έτσι συμβαίνει πάντα. Κανένας αυτόπτης μάρτυς της Ιστορίας δεν μπορεί να την αναγνωρίσει όταν του τη φέρουν μπροστά του. Πρέπει να ταξιδέψει στον χωροχρόνο για να καταλάβει ότι αυτό που δεν αναγνωρίζει είναι τελικά το είδωλό του στον καθρέφτη, φωτισμένο με τρόπο για κείνον αυθαίρετο. Είναι εκείνο το κομμάτι του εαυτού του που έμεινε οριστικά πίσω να κάνει παρέα στην υπερφίαλη νεότητά του. Όταν ο χρόνος κυλήσει και γλυκάνει τον θυμό για όσα δεν πρόλαβες να ζήσεις ενώ, θεωρητικώς, θα μπορούσες, για όσα δεν έκανες και δεν έγινες, ενώ φαντάστηκες ότι θα μπορούσες, όταν η οργή για τον χαμένο χρόνο γίνει περιέργεια, τότε μόνο μπορείς να αποκρυπτογραφήσεις όσα η εποχή της νεότητάς σου κυοφορούσε.
Στο «Λεξικό» δε στάθηκα μόνο σε εκείνα που η Ιστορία ανέδειξε ως μεγάλα και σημαντικά τη δεκαετία του ’80 –και είναι όλα εκεί- αλλά πιο πολύ στα μικρά. Στη σκόνη της καθημερινότητας, σ’ εκείνα τα σπαράγματα που απλώς επιβεβαίωναν ότι η ζωή μας εξελίσσεται φυσιολογικά ενώ εμείς τρέχαμε ασυγκράτητοι προς το μέλλον που ονειρευόμασταν. Στα όνειρα της νεότητάς μας δεν υπήρχε χώρος παρά μόνο για τα μεγάλα: ιδέες, σχέδια, επιλογές ζωής που θα άλλαζαν τον κόσμο, τον δικό μας τον μικρό αλλά και τον μεγάλο και θα έχτιζαν τα οριστικά και αδιαμφισβήτητα σύνορα του γενναίου νέου κόσμου μας, το μικρό Πριν και το μεγάλο Μετά. Η αφοπλιστική δύναμη του «Λεξικού» είναι ακριβώς αυτή: κονιορτοποιεί την αυταπάτη για το μέγεθος των γεγονότων. Και πλάι στα μεγάλα της δεκαετίας του ’80, την «Αλλαγή», την τρομοκρατία της 17Ν και του ΕΛΑ, το AIDS, την ελληνοτουρκική κρίση ή την ιδιωτική ραδιοφωνία και τηλεόραση, εμφανίζονται οι δυνάμεις της καθημερινότητας, εκείνες που μας άλλαξαν χωρίς καλά καλά να το καταλάβουμε: οι καφετέριες, τα πρώτα φαστφουντάδικά, η πίτσα και το ντελίβερι, τα καμάκια, οι ντισκοτέκ, το μονοτονικό, η κατάργηση της ποδιάς, οι Θύρες και οι χούλιγκαν, η Ομάδα Εδάφους του Δημήτρη Παπαϊωάννου, οι φιλιππινέζες μετανάστριες και οι ελληνικές ταινίες. Ο Αναστόπουλος και ο Γκάλης, ο Νταλάρας, η Νικολακοπούλου, ο Άσιμος, ο Παπακωνσταντίνου, η Πλάτωνος, ο Ψάλτης, ο Ρωχάμης, ο «Μπουμπλής» και ο Μίσσιος, οι Τρύπες και οι Φατμέ, ο «Σχολιαστής», το «Κλικ» και το «Τέταρτο»… Το χιούμορ, το κιτς, ο λαϊκισμός και η συνωμοσιολογίες. Όλα εκείνα που ρίζωσαν μέσα μας, τα κουβαλήσαμε στο σήμερα –ορισμένα μάλιστα καθόρισαν περισσότερο τη σημερινή εποχή απ’ ό,τι τη δική τους.
Στο «Λεξικό» βρίσκω την Ελλάδα της δεκαετίας του ’80 όχι όπως την άφησα αλλά όπως την ξαναβρίσκω σήμερα. Δεν είναι η δική μου Ελλάδα του ’80, είναι η συλλογική μας Ελλάδα. Έτσι όπως δεν τη γνωρίζουμε, τελικά.
[ Με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου «Η Ελλάδα Στη Δεκαετία του ’80 – Κοινωνικό, Πολιτικό και Πολιτισμικό Λεξικό», Επιστημονική Επιμέλεια: Βασίλης Βαμβακάς – Παναγής Παναγιωτόπουλος, Δεύτερη έκδοση (πρώτη έκδοση, «Το Πέρασμα» Μάιος 2010), Εκδόσεις: «Επίκεντρο», τιμή καταλόγου 29€ ]
