Μόνο σεβασμό έχω για τον 75χρονο Ντύλαν, που επιμένει να κάνει περιοδείες πάνω από έξι μήνες το χρόνο, και να μην ξαναπαίζει κανένα από τα 500+ τραγούδια του με τον ίδιο τρόπο. Δεν έχει να αποδείξει πια σε κανέναν τίποτα, δεν έχει την ανάγκη κανενός, το κάνει γιατί έτσι πιστεύει ότι έτσι πρέπει να γίνεται. Ο άνθρωπος που φιλοδόξησε να γίνει Γούντι Γκάθρι και Πιτ Σίγκερ κατάφερε να γίνει εφάμιλλός τους, να γίνει ο Μπομπ Ντύλαν με τ' όνομα, και μετά να γίνει κάτι άλλο, απαλλαγμένο από κάθε τι περιττό, ακόμα και από τις παλιές του περσόνες. Και βέβαια κάνει περιοδείες, παίζοντας και σε μπαρ και σε στάδια, γιατί αυτό κάνει ένας μουσικός: παίζει τα τραγούδια του ζωντανά για όποιους θέλουν να τα ακούσουν. Και βέβαια παίζει κάθε φορά διαφορετικά, έστω και λίγο, τα τραγούδια του. Γιατί η κάθε εκτέλεση είναι ερμηνεία, και η κάθε ερμηνεία βοηθάει να το καταλάβεις και να το πεις καλύτερα, πιο ταιριαστά και στο τραγούδι και στη στιγμή. Μπορεί να είναι αποτυχημένη, οπότε εγκαταλείπεται μετά λόγου γνώσεως. Μπορεί να είναι επιτυχημένη, οπότε και πάλι εγκαταλείπεται, αυτή τη φορά όμως για να χτιστεί μια νέα ερμηνεία πάνω σε αυτή. Ένα τεράστιο και ατέρμονο work in progress, από το οποίο βγαίνουμε όλοι κερδισμένοι.

 

Ο Ντύλαν δεν είναι καλλιτέχνης αφ' υψηλού, έχει μελετήσει βαθύτατα την αμερικάνικη μουσική (λαϊκή και δημοτική), και μας το έδειξε σαφέστατα στις ραδιοφωνικές εκπομπές που έκανε. Έτσι μπόρεσε να εντάξει και τη δική του δουλειά στο σώμα της μουσικής του τόπου του, να εναρμονιστεί μαζί του, και να το διαμορφώσει όσο λίγοι άλλοι καλλιτέχνες, και μουσικά και (κυρίως) στιχουργικά.

 

Ένα παράδειγμα της μελέτης της μουσικής παράδοσης που κάνει όλα αυτά τα χρόνια είναι η ηχογράφηση του «Pretty Saro», μιας εγγλέζικης μπαλάντας του 18ου αιώνα που διασώθηκε από απομονωμένους μετανάστες στις ΗΠΑ και ανακαλύφθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα, χάρις στις προσπάθειες του Cecil Sharp (διαβάστε και γι' αυτόν, καλό κάνει). Ο Ντύλαν το ηχογράφησε έξι φορές το 1970, και τελικά το έδωσε στην κυκλοφορία μόλις το 2013.