Πριν τριάμισυ χρόνια έγραφα στο μπλογκ:

 

[Κ]οιτούσα τις εικόνες των διαδηλώσεων ακούγοντας, προβλέψιμα, το Street Fighting Man. Σε κάποια φάση αφαιρέθηκα, δεν ήξερα αν βλέπω εικόνες από την Πανεπιστημίου, την Ακαδημίας και το Σύνταγμα, από τα επεισόδια των Ιταλών εναντίον της ψήφου εμπιστοσύνης που πήρε ο Αρχιμαλάκας τους ή από το Λονδίνο των εξεγερμένων φοιτητών. Δεν μπορούσα να είμαι σίγουρος ότι δεν έβλεπα σκηνές από τον Δεκέμβριο του '08.

Μετά σκέφτηκα ότι οι κάτοικοι του Παρισιού στο τέλειωμα του 18ου αιώνα μάλλον δε βίωναν τα διαρκή "επεισόδια", τις "ταραχές" και την πολιτική αλλοφροσύνη και "αστάθεια" μεταξύ της πτώσης της Βαστίλλης, της πτώσης της μοναρχίας και του Διευθυντηρίου ως ένα ενιαίο "ιστορικό γεγονός", τη Γαλλική Επανάσταση και καλά. Παρομοίως στην περίπτωση της Αμερικανικής ή της Ρωσικής Επανάστασης. Ναι, σίγουρα, κάποιοι μίλαγαν για Révolution, revolution ή revoljucija. Αλλά σιγά, πάντα υπάρχουν κάποιοι ταραχοποιοί που αναστατώνουν τον κοσμάκη, εκτελούν απόλυτους άρχοντες (ή απλώς τους στέλνουν από κει που 'ρθανε) και λένε παχιά λόγια για επαναστάσεις κτλ.

Με άλλα λόγια, ίσως ζούμε την αρχή μιας ευρωπαϊκής επανάστασης. Και δεν το ξέρουμε ακόμα.

 

Μόλις έναν χρόνο μετά περίπου, είχα μάλλον απογοητευτεί:

 

Πότε θα γίνει η εξέγερση; Γιατί δε γίνεται εξέγερση; Να γίνει η εξέγερση ή να περιμένουμε μήπως εμφανιστεί το σημείο του Σταυρού πάνω από την Ορμύλια και κατεβεί από τα ουράνια ο Ανδρέας Παπανδρέου να μας παραμυθιάσει άλλη μια φορά; Δε μιλάω για κάποιου είδους επανάσταση που θα ανατρέψει το πολίτευμα και θα εγκαθιδρύσει άμεση πλατειακή δημοκρατία. Το πολίτευμα είναι μια χαρά, λυπάμαι που σας απογοητεύω. Ωραιότατο πολίτευμα. Το πρόβλημα είναι η κουλτούρα μας.

Στα τέλη της δεκαετίας του '90 και στην αρχή της ανώνυμης του 2000, η φωνή του λαού ήταν ο Θέμος Αναστασιάδης, ο Ανδρέας Ρουμελιώτης, ο Στάθης, ο Δημήτρης Δανίκας -- με ολίγη από Πέτρο Κωστόπουλο, Μαλβίνα Κάραλη και λαϊφσταϊλιές. Τι μας έλεγαν όλοι αυτοί; Ότι είμαστε τζαμάτοι, γαμάτοι και φευγάτοι, οι καλύτεροι. Θεσπέσιοι, μοναδικοί κι ανυπέρβλητοι. Οι αριστεροί (θε μου σχώρα με) εξ αυτών απλώς επέμεναν, στα πλαίσια της αριστερής μίρλας, ότι γι' αυτό ακριβώς μάς μισούν οι ξένοι: επειδή γαμάμε ενώ εκείνοι όχι (μπαρδόν για τα γαλλικά μου). Επίσης μισούνε και τους Σέρβους (αν θυμάστε).

Στις αρχές της δεκαετίας του '10 ο λαός δεν έχει φωνή, γιατί μάθαμε ότι ο λαός (εμείς) τελικά δεν είμαστε τζαμάουα, γαμάουα, σφαιράουα-πετάουα. Είμαστε ή κοθώνια και λαμόγια, κατά τον Πάσχο τον Μέγα, ή παιδιά που πρέπει να αλλάξουμε, κατά τον Όσιο Λάκη τον Χρηστομαθή. Η συνοδεία τους αναπτύσσει διάφορες αναλύσεις περί Μεταπολίτευσης. Υπενθυμίζω σε όσους έχουνε πρόβλημα με τη Μεταπολίτευση ότι προηγήθηκε μια Χούντα. Το πρόβλημα δεν είναι η κουλτούρα της Μεταπολίτευσης, παρά ότι την κάναμε τη Μεταπολίτευση και μετά τα αφήσαμε όλα στον Αντρέα και στην Αλλαγή. Από την οποία μας έσωσε το Μητσοτάκ. Και λοιπά, και λοιπά. Ακόμα και τώρα πολλοί περιμένουνε τον Σαμαρά. Ποιον; Τον Σαμαρά. Αν είναι ο Αντώνης ο επόμενος πρωθυπουργός, θα προτιμούσα τον Κωστάκη τον Νιντέντο και πάλι: καλύτερα ένας ανίκανος πολιτικός παρά ένας κατά τεκμήριο αδίστακτος και φανατικός...

Τι μας λεν όλα αυτά; Ότι πολιτική κουλτούρα δεν έχουμε στην Ελλάδα. Δε γίνεται ρε παιδιά εδώ και εικοσιτόσα χρόνια να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη εξυπνάκηδες και δοκησίσοφοι. Δε γίνεται. Γενικά δεν έχουμε παιδεία, και δεν εννοώ να διαβάζει Καντ ο ηλεκτρολόγος, εννοώ να μην είναι τόσο άξεστη η λεγόμενη άρχουσα τάξη στο σύνολό της. Εννοώ να μην είναι εφικτό να είναι γεμάτος ο τύπος από εικοτολογίες, κοινοτοπίες και απλοϊκές σαχλαμάρες. Εννοώ να υπήρχε ένα σχολείο που να μην ασχολείται με το ποιος από τους πολλούς εχθρούς μας είναι ο χειρότερος, παρά με το να σε βοηθάει να σκεφτείς κριτικά.

 

Θέλω να επανέρθω στα παραπάνω από μια λίγο διαφορετική οπτική. Ποιος είχε δηλώσει ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα ο κόσμος θα είχε βγει στους δρόμους; Ε, γιατί δε βγήκε; Είναι η τούρκικη και η ισπανική αστυνομία πιο αβρή από τη δική μας; Γι' αυτό;

 

Γιατί δε βγήκαμε στους δρόμους; Λέω επίσης ότι φταίει που μας μεγάλωσε ένα σχολείο το οποίο καμωνόταν ότι είναι απολίτικο και ουδέτερο: ο όρος τότε ήταν "ακομμάτιστο". Βασική μομφή κατά των πασοκανθρώπων (δικαίως) ήταν ότι προσπαθούσαν να μετατρέψουνε το σχολείο σε κέντρο πασοκικής ιδεολογικής διαφώτισης. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το ΠΑΣΟΚ / Ελιά / Μπένι-Κλαμπ θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά τις ευρωεκλογές, ως ένα βαθμό τα κατάφεραν. Σοβαρά όμως, το σχολείο της δεκαετίας του '80 και του '90, "ακομμάτιστο", ουδέτερο, μακριά από οξύνσεις και "τα πολιτικά που έκαναν τον κόσμο να τρώγεται" αντανακλούσε τις πλασματικές ανάγκες για κανονικότητα μιας κοινωνίας που ήθελε (και θέλει) να μην αλλάξει τίποτα. Παρεμπιπτόντως, ας θυμηθούνε το σχολείο των δεκαετιών του '80 και του '90 όσοι σαχλομιλάνε για ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς κτλ.

 

Θυμάμαι λοιπόν δασκάλους και καθηγητές να μας εξηγούν ξανά και ξανά ότι σε κάθε επανάσταση επικρατεί χάος, χαμός, πόνος και αταξία. Σκοτώνεται κοσμάκης, στήνονται γκιλοτίνες κτλ. Χάος, χαμός, πόνος και αταξία που εξυπηρετούν τελικά μερικούς επιτήδειους κτλ. Όλοι βρίσκουν αφορμή να βγάλουνε τ' απωθημένα τους στις επαναστάσεις. Όταν δεν αποτύχει η επανάσταση, εννοείται. Κάποιοι δασκαλοι προχωρούσαν λίγο παραπέρα, εξηγώντας ότι όλες οι επαναστάσεις απέτυχαν. Τι επικρατούσε πριν τις επαναστάσεις και αν οι παράγοντες που προκάλεσαν τις επαναστάσεις εξέλιπαν μετά από αυτές, τίποτα. Μούγκα. Οι επαναστάσεις αντιμετωπίζονταν σαν αποτυχημένες Συντέλειες: λιμός, λοιμός, σεισμός, καταποντισμός, ερμιά, θάνατος και φρίκη -- αλλά χωρίς Δευτέρα Παρουσία μετά. Οι επαναστάσεις δεν ήταν ιστορικά γεγονότα με αιτίες, στόχευση και αποτελέσματα, παρά αποτυχημένες απόπειρες ριζικού "ξανανιωμού" (όπως περιγράφει ο Ρώτας το Πάσχα) του κόσμου όλου. Ως τέτοιες, απογοήτευαν τους δασκάλους του ακομμάτιστου σχολείου.

 

Αυτή τη νοοτροπία τη φέρουμε ακόμα στο ακέραιο. Τέσσερα χρόνια μνημόνια, ο αριθμός των θυμάτων δεν είναι πολύ μακριά από τους αριθμούς θυμάτων σε επαναστάσεις. Τα νοσοκομεία δεν είναι λιγότερο διαλυμένα από το αν είχε γίνει εξέγερση. Εκείνο το σινεμά που κλαιν οι δημοσιολογούντες θα είχε καεί, η κίνηση στη Σκουφά θα είχε αραιώσει, μπορεί μάλιστα να είχανε σπάσει και το Φίλιον (κελ ορέρ, ρε γαμώτη μου). Βεβαίως, δε θα ψωνίζαμε στην Ερμού τις Κυριακές γιατί θα περιπόλαγαν αναρχοάπλυτοι και κουμμούνια με μούσια, όχι δελτάδες, διάδες, ζητάδες και παιδιά δικά μας. Όσο για νεκρούς, ε, δε θα ήτανε μόνον από τις τάξεις μεταναστών και προσφύγων, εξευτελισμένων συνταξιούχων, άνεργων γονιών, άπορων παιδιών και τέτοιων ασήμαντων αλλά θα προερχόντουσαν και από τις τάξεις των πολιτικών, των λαμπρών επαγγελματιών με κυριλέ οικογενειακά πορτραίτα, των χρυσών απόφοιτων, αλλά και επιχειρηματιών που θα μπορούσαν να είχανε καινοτομήσει. Φρίκη.

 

Καλύτερα χωρίς φασαρίες και τέτοια, λοιπόν, αφού στη ζυγαριά της κανονικότητας το βουλωμένο μάτι οψιμαθούς όλο στόμφο δημοσιογράφου βαραίνει πολύ περισσότερο από (αποσιωπημένους έτσι κι αλλιώς) αυτόχειρες ανέργους, από όσους δε θα πάνε σχολείο και θα γίνουν γιουσουφάκια του κάθε νονού, εργολάβου και νταβά, από όσους θα πεθάνουν γιατί δεν έχουνε να πληρώσουν.

 

Όλα αυτά τα λέω επειδή επανάσταση δε θα γίνει, επειδή η ΝΔ δε θα συντριβεί στις ευρωεκλογές, επειδή το ΠΑΣΟΚ θα ζει και θα φέρει κι άλλο. Και επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει να διολισθαίνει προς την ιδεολογία της αγοράς ή, στην καλύτερη περίπτωση, προς έναν ανώδυνο κι ανέφικτο παπαντρεϊκό κρατισμό.

 

Μακάρι να βγω ψεύτης.