Πρέπει να ήταν Μάιος 2014, βρίσκομαι στο σαλόνι του Blue Star Paros και ταξιδεύω στο Αιγαίο, όταν ακούω μεσοπέλαγα τις κυριούλες δίπλα μου να συζητούν και μια να λέει «Ναι καλέ, ανεψιός του Μπόμπολα είναι». Στήνω αυτί, καθώς με ενδιαφέρει ο,τιδήποτε έχει να κάνει με εκδότες (και ιδιαίτερα με τους ανεψιούς τους). Οι κυριούλες μιλάνε για τον Σταύρο Θεοδωράκη και το νεοπαγές κόμμα του, το Ποτάμι. Η έμπειρη της παρέας, με ύφος που δεν σηκώνει αμφισβήτηση, μας λέει ότι γνωρίζει από σίγουρη πηγή πως ο Σταύρος Θεοδωράκης είναι ανεψιός του εκδότη Γιώργου Μπόμπολα, ο οποίος εκδότης τον έβαλε να κάνει κόμμα για να πάρει ψήφους από τον Αλέξη Τσίπρα, που δεν είναι ανεψιός κανενός, και θα σώσει την Ελλάδα. Ο Αλέξης θα τη σώσει, όχι ο Σταύρος.
Γνωρίζοντας προσωπικά κι επαγγελματικά τον Σταύρο Θεοδωράκη πάνω από είκοσι χρόνια, μπήκα στον πειρασμό να παρέμβω, αλλά κατάλαβα εγκαίρως το μάταιο της προσπάθειας και απλώς δυνάμωσα τη μουσική στα ακουστικά. Αλλοιώς θα τους έλεγα πως ο Θεοδωράκης μόνον επαγγελματικές σχέσεις είχε με εκδότες, όχι συγγενικές, και ό,τι είχε καταφέρει στη ζωή του ως τότε το είχε κάνει με δικές του δυνάμεις. Θα τους έλεγα επίσης πως ο κύριος Γιώργος δεν είναι θείος του Σταύρου και ότι δεν του έδωσε ούτε κατευθύνσεις ούτε και χρήματα, γιατί είναι σοβαρός άνθρωπος. Όχι ότι ο Σταύρος θα είχε κανέναν ενδοιασμό να τα πάρει (με απόδειξη, φυσικά) από τον κύριο Γιώργο ή οποιονδήποτε άλλον εκδότη ή επιχειρηματία, αλλά κανείς δεν του τα έδινε. Τζάμπα λάσπη.
Θα τους έλεγα πως το Ποτάμι προέκυψε ως συνέχεια της εκπομπής «Πρωταγωνιστές» που είχε ο Θεοδωράκης στο Mega Channel (και της ομώνυμης σειράς άρθρων στα «Νέα»), που με του σειρά της γέννησε το συνεταιριστικό σάιτ «Protagon» και το εστιατόριο «Αλάτσι», με τα οποία ο δημοσιογράφος κεφαλαιοποιούσε τις γνωριμίες του στα media και στην Αθηναϊκή κοινωνία, πλην όμως ο θάνατος του Λαμπράκη και η οικονομική κρίση άλλαξαν το σκηνικό, και ο Θεοδωράκης έκανε μια τομή στην καριέρα του. Σταμάτησε την εκπομπή στο Mega και ίδρυσε κόμμα, φροντίζοντας να απαλλαγεί και από τις λοιπές δραστηριότητες. Το τάιμινγκ ήταν εμπνευσμένο, ίσως και να παραήταν καλό: το υπάρχον πολιτικό σύστημα είχε απαξιωθεί, και ο κόσμος αναζητούσε εναγωνίως κάτι νέο και εναλλακτικό, όπως τον Σύριζα του Τσίπρα, τη Χρυσή Αυγή του Μιχαλολιάκου, τους Ανεξάρτητους Έλληνες του Καμμένου ή την Ένωση Κεντρώων του Λεβέντη ― όλοι με προϋπηρεσία στο περιθώριο της πολιτικής ή στο trash. Το Ποτάμι του Θεοδωράκη ήταν το αυθεντικό καινούργιο, κι έτσι το πολέμησαν όλοι μαζί, μεγάλοι και μικροί, παλιοί και σχετικώς νέοι.
Το Ποτάμι ήταν μια όντως φρέσκια (έως αγίνωτη) και αντισυμβατική πρόταση, αφού ο ιδρυτής του δεν ήταν επαγελματίας πολιτικός αλλά δημοσιογράφος και εστιάτωρ. Γνώριζα από πρώτο χέρι ότι ο Θεοδωράκης ήταν έντιμος κι εργατικός (σε αντίθεση με άλλους Προέδρους, έχει δουλέψει πολύ στη ζωή του), και είχα την εντύπωση ότι δεν είχε κρυμμένα μυστικά και σκοτεινά σημεία στην προσωπικότητά του. What you see is what you get. Ήξερα επίσης ήταν μάστορας του κακού και αμήχανου τάιμινγκ, συχνά λέγοντας ή κάνοντας το λάθος πράγμα τη λάθος στιγμή. Εκεί που οι εχθροί του έβλεπαν στο πρόσωπό του έναν δολοπλόκο Blackadder, εγώ έβλεπα τον Mr Bean. Αλλά πάντα είχα μια ροπή στην κωμωδία για να εξηγώ τους ανθρώπους.
Παρακολούθησα με ενδιαφέρον το Ποτάμι να γεννιέται και να μεγαλώνει ― και να περνάει όλες (μα όλες) τις παιδικές ασθένειες των πολιτικών κομμάτων, για κυρίως δύο λόγους: ο ένας ήταν ότι εκτός από κάποιες διαπρεπείς γνωριμίες του Θεοδωράκη και κάποιους αφανείς πρωτοεμφανιζόμενους, δέχτηκε στις τάξεις του τον συνήθη εσμό των περιφερόμενων πολιτικάντηδων που αλλάζουν κόμμα ανάλογα με τον άνεμο, και κουβαλάνε ένα σωρό βλαβερές συνήθειες και πολιτικά μικρόβια. Ο άλλος ήταν πως η ιδεολογία του κόμματος είχε ονοματεπώνυμο, και λεγόταν Σταύρος Θεοδωράκης.
Δεν θυμάμαι άλλο κόμμα να είναι τόσο προσωποπαγές όσο το Ποτάμι. Ακόμη και τώρα, αν μπείτε στο σάιτ, η δεύτερη επιλογή στο μενού είναι «Ο Σταύρος». Ο Σταύρος ως Θεσμός. Ο οποίος Σταύρος δεν ήταν κανένα έμπειρο τέρας της πολιτικής ή κάποια τεράστια προσωπικότητα της διανόησης για να στηρίξει ιδεολογικά το οικοδόμημα (κάτι που αντικατοπτρίζεται στις διαχρονικά τραγικές διαφημιστικές καμπάνιες του κόμματος). Έτσι παρακολούθησα με ενδιαφέρον τον Σταύρο να μυείται στη δουλειά της πολιτικής σε πραγματικό χρόνο, να παθαίνει και να μαθαίνει (ή όχι), να ωριμάζει και να προσαρμόζεται, πάντα πιστός και συνεπής σε κάποιες βασικές αρχές και αξίες που οι ανταγωνιστές του δεν είχαν. Και αυτό, για κάποιους έκανε τη διαφορά. Ίσως όχι για πολλούς, ίσως όχι όταν έπρεπε, και ίσως όχι για την πρώτη επιλογή ψήφου, αλλά πάντως την έκανε.
Η τελευταία θαρραλέα και έντιμη πράξη του Θεοδωράκη ήταν να αποχωρήσει από τον συνασπισμό των απελπισμένων υπό τη Φώφη Γεννηματά, για να διεκδικήσει το δικαίωμα να κρίνεται για τα δικά του λάθη, όχι για τα λάθη αλλωνών. Η αυτόνομη κάθοδος στις εκλογές μπορεί να κοστίσει στο Ποτάμι την είσοδο του στη Βουλή, αλλά το κέρδος ήταν ότι έτσι ξεφορτώθηκε εν πολλοίς τους τυχοδιώκτες και τους αριβίστες της πολιτικής, που αυτομόλησαν όταν αντιμετώπισαν το ενδεχόμενο να μείνουν δίχως βουλευτική έδρα.
Θυμάμαι τους απολογητές του Σύριζα, όταν ο Τσίπρας έκανε κυβέρνηση με τον Καμμένο, να ρωτάνε με στόμφο και ρητορεία όταν τους εγκαλούσες για ιδεολογική ασυνέπεια, «Μα με ποιον ήθελες να κάνουμε κυβέρνηση, ΜΕ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ;» Είχε καταντήσει ανέκδοτο, και παρέσυραν πολύ κόσμο, αλλά τουλάχιστον έτσι ξεμπροστιάστηκαν στα μάτια μας οι κάθε είδους φίλοι ως υπάλληλοι του Σύριζα (κάποιοι πληρώνονταν, άλλοι προσδοκούσαν μετεκλογικούς διορισμούς ή άλλα ευεργετήματα). Ε, λοιπόν ναι, αν αυτό είναι το κριτήριο, ασφαλώς τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά (και μάλλον καλύτερα) αν στη θέση του Πάνου Καμμένου ήταν ο Σταύρος Θεοδωράκης.
Αλλά δεν ήταν.
Υστερόγραφο: Ο αναγνώστης Σ.Θ. επικοινώνησε μαζί μου για να επισημάνει ένα λάθος που είχε η αρχική μορφή του κειμένου: δεν διέκοψε το Mega την εκπομπή «Πρωταγωνιστές», την διέκοψε ο ίδιος ο δημιουργός της για να ασχοληθεί με την πολιτική. Ευχαριστώ για τη διόρθωση, την οποία προθύμως ενσωμάτωσα στο κείμενο, κι αναγνωρίζω εδώ το σφάλμα μου στα πραγματικά στοιχεία.
