Αν υπάρχουν αποφάσεις εντελώς άδικες, αδικαιολόγητες, δυσοίωνες, τότε η παύση της ηγεσίας του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος ανήκει αναμφισβήτητα σ’ αυτές. Δεν εννοώ μόνο την αποπομπή δια δελτίου τύπου, χωρίς καν να ζητηθεί παραίτηση. Μιλάω για το έργο που έκαναν οι παυθέντες. Ακόμα και για κάποιον με μικρή σχέση και με το θέατρο και με τη Θεσσαλονίκη, όπως εγώ, είναι φανερό ότι μια κοσμογονία γινόταν στο ΚΘΒΕ: από πλευράς ποιότητας, πλούτου και εύρους των παραστάσεων. Και ακόμα, εξωστρέφεια (παραστάσεις στο εξωτερικό, σε άλλες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας, συνεργασία με φορείς), κοινωνική πολιτική (δωρεάν εισιτήρια για ανέργους, ειδικές τιμές για πολύτεκνους), συναυλίες, συνέδρια, εκπαιδευτικά προγράμματα, ανοίγματα. Και άλλα και άλλα και άλλα. Δείτε έναν απολογισμό. Τόσο καλό, που δυσκολεύεσαι να το πιστέψεις. Κι όμως ήταν αληθινό.
Παράλληλα, και με «ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια» η καρατομηθείσα διοίκηση τα είχε πάει λαμπρά: είχε περιορίσει δραστικά το μεγάλο έλλειμμα, ενώ και εμπορικά οι παραστάσεις έσκιζαν. Κάτι πολύ σημαντικό και αισιόδοξο, μια που δείχνει πόσο σαθρό είναι αυτό που λέγεται κατά κόρον, ότι το επίπεδο του κοινού είναι χαμηλό, ο κόσμος ζητάει σαχλαμάρες, το καλό δεν έχει πέραση κ.ο.κ. Το ΚΘΒΕ μας έδειξε ότι το καλό, το ποιοτικό, το δύσκολο μπορεί να βρίσκει ανταπόκριση, να δημιουργεί ρεύμα και ενθουσιασμό, αρκεί να το πιστέψεις και να το στηρίξεις (και έτσι, βέβαια, να διαμορφώνει κριτήρια και κοινό, με τη σειρά του).
Ακόμα, θυμάμαι αξέχαστα στην απεργία των ηθοποιών, πριν περίπου έναν χρόνο, τη στάση της διοίκησης και του καλλιτεχνικού διευθυντή. Παρακολουθούσα το ζήτημα κυρίως μέσα από τις αναρτήσεις του Αναστασάκη. Και τον θαύμασα πολλές φορές. Γιατί ενώ η αγωνία του ήταν φανερή και έντονη, κατάφερε να μη χάσει τη νηφαλιότητά του, να μην εκτραπεί κατά των απεργών ― πράγμα εξαιρετικά δύσκολο σε τέτοιες καταστάσεις. Και με επιμονή, ευαισθησία και σταθερότητα, παρότι το θέμα τον έκαιγε –ή, μάλλον, επειδή τον έκαιγε– συντέλεσε καθοριστικά στο να βρεθεί λύση.
Δεν ξέρω προσωπικά τον Yannis Anastasakis και τη Maria Tsima καλλιτεχνικό διευθυντή και αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια του ΚΘΒΕ. Γνωρίζω μόνο λίγο τον Aris Stilianou, πρόεδρο του ΔΣ (και έχω να πω τα καλύτερα για τη συγκρότηση, την καλλιέργεια και την ευγένειά του). Αλήθεια θα ήθελα να γνωρίσω αυτούς τους ταλαντούχους και πανάξιους ανθρώπους, όχι όμως για να μορφώσω άποψη, αλλά για να χαρώ τη συναναστροφή τους. Το έργο τους μιλάει για την ποιότητά του και την ποιότητα των ίδιων.
Τα πράγματα κατά κανόνα δεν είναι μαύρο–άσπρο. Ωστόσο, όσο και να στύβω το κεφάλι μου δεν μπορώ να βρω καμία αιτιολογία για την αχαρακτήριστη αυτή απόφαση.
Τιμή και δόξα στον Γιάννη Αναστασάκη, τη Μαρία Τσιμά, τον Άρη Στυλιανού και όλα τα μέλη του ΔΣ που τόσο άδικα αποπέμφθηκαν. Ντροπή και μόνο ντροπή για την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Και, πάνω από όλα, ένα μεγάλο ΚΡΙΜΑ. Πάνω από τον θυμό, αν κάτι νιώθω, στεναχώρια. Μεγάλη στεναχώρια. Όχι μόνο για τους αποπεμφθέντες, που ασφαλώς δεν τους άξιζε τέτοια μεταχείριση. Αλλά για όλους εμάς, για την πόλη της Θεσσαλονίκης, το θέατρο, τον πολιτισμό. Κάτι πραγματικό καλό και σπουδαίο ανακόπτεται, βίαια και αδικαιολόγητα. Κι αυτό είναι ασυγχώρητο.
ΥΓ1. Νομίζω ότι πρέπει να μνημονεύσω ολόκληρο το παυθέν ΔΣ του ΚΘΒΕ. Είναι το ελάχιστο, να αναφέρω τα ονόματά τους. Πρόεδρος: Άρης Στυλιανού. Αντιπρόεδρος: Δημοσθένης Δώδος Μέλη: Κατερίνα Αναστασίου. Αντρέας Δημητριάδης, Πέτρος Δούμπης, Έλενα Πέγκα, Στέφανος Χατζημιχαηλίδης. Τους ευχαριστούμε από την καρδιά μας.
ΥΓ2. Δεν είναι η μόνη περίπτωση τέτοιων χειρισμών καρατόμησης εκ μέρους της κυβέρνησης. Μου έρχεται αμέσως στο μυαλό το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ο φίλος μου ο Vasilis Kardasis (και όλη η Διοικούσα). Δεν είχα γράψει κάτι, τότε παρά το σπουδαίο και καινοτόμο έργο του. Ίσως επειδή είχαμε συνεργαστεί και είμαστε φίλοι (με τους φίλους είμαι πάντα, κακώς ίσως, πιο φειδωλός). Αλλά και επειδή μπορούσα να καταλάβω πως σε ένα τομέα όπως η παιδεία, η κυβέρνηση θέλει να βάλει ανθρώπους που ιδεολογικά πιστεύουν και ακολουθούν την πολιτική της. Ή, έστω, προσχηματικά, να επικαλείται κάτι τέτοιο. Χωρίς να ανοίξω τώρα αυτή τη συζήτηση, λέω μόνο ότι στην περίπτωση του ΚΘΒΕ δεν μπορώ να σκεφτώ κανένα τέτοιο λόγο, κανένα μα κανένα πρόσχημα ή ελαφρυντικό. Εκτός αν πλέον πρέπει να παίζει «Τις περιπέτειες του Λούντβιχ Φον Μίζες», τον «Φιλελευθεροβιθούλη» (παιδική σκηνή), την «Κερκόπορτα», το «Πανουργίες υψηλότατες Μαδούρου (και του υιού αυτού Μαδουρίνου)» κλπ κλπ. Επίσης, τώρα που το σκέφτομαι, και την «Ηρωίδα της Ελληνικής Επαναστάσεως» ή τον «Διάβολο εν Τουρκία» ― επίκαιρα ενόψει και της επετείου του 1821.