Στο πρόσφατο σοσιαλμηντιακό μνημόσυνο για τα 20 έτη από τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι, μεταξύ πάρα πολλών άλλων ο συνθέτης αναγορεύτηκε νοσταλγικά στον πνευματικό άνθρωπο που δεν έχουμε πια: έναν διανοούμενο ή καλλιτέχνη πρώτης και ευρείας προβολής που αναγνωρίζει το βάρος του λόγου του και στέκεται με αξιοπρέπεια απέναντι στα κοινά. Σε κάποια από τα αναρίθμητα πρόχειρα αφιερώματα στη μνήμη του Μάνου Χατζιδάκι υπογραμμιζόταν ακριβώς αυτό: η παρρησία ενός ανθρώπου που λ.χ. δε δίσταζε να υψώσει τη φωνή του κατά της κρατικής φονικής βίας κι εκδικητικότητας. Η παρρησία του πήγαζε από μια στάση συνεπούς και βαθειάς πολιτικής αξιοπρέπειας και όχι από στράτευση στην ελληνική αριστερά.

 

Πιστεύω πια ότι η ελληνική κοινωνία είναι απρόθυμη (όχι μουδιασμένη ή ανίκανη ή ανήμπορη) να προβάλει την παραμικρή αντίσταση απέναντι στη γενικευμένη επέλαση της βαρβαρότητας, του ξεπουλήματος και του αυταρχισμού. Αυτά που το 2011 ήτανε περισσότερο φόβοι, σήμερα είναι σχεδόν πραγματικότητα. Ο κόσμος προφανώς εξακολουθεί να πιστεύει σε κάποιον αόρατο αυτόματο πιλότο ο οποίος θα μας βγάλει από την ιδιότυπη κατάσταση εξαίρεσης, εξαθλίωσης και ανωμαλίας στην οποία βρισκόμαστε. Θα ήτανε πάντως αστείο να μιλήσει κανείς για εξεγερτικά αντανακλαστικά ή αγωνιστικά πλάνα, σε μια κοινωνία στην οποία ακόμα και η έμπρακτη ισότιμη αλληλεγγύη λιγοστεύει. Ούτε παρρησία, ούτε αξιοπρέπεια.

 

Ωστόσο, η πολιτική κατατονία στην οποία έχει περιέλθει ο ελληνικός λαός δε μας απαλλάσσει από την προσωπική πολιτική ευθύνη μας. Ίσα ίσα, μέσα στα τενάγη της ανάθεσης, όπου (δικαιολογημένα) οι περισσότεροι πασχίζουν απλώς να επιβιώσουν, η παρρησία με υψωμένη τη φωνή είναι καθήκον μας και θα λογοδοτήσουμε για τη σιωπή μας. Ας αφήσουμε στην άκρη ακόμα και θέματα αρχών, ενσυναίσθησης, αλληλεγγύης ή πολιτικής συνειδητοποίησης: υπάρχουνε τουλάχιστον τρία ζητήματα για τα οποία οφείλουμε όλοι, όσοι θεωρούμε ότι έχουμε ακόμα αξιοπρέπεια, να μιλήσουμε δυνατά:

 

Το πρώτο είναι ο φασισμός. Όχι, δε θα φύγει από μόνος του και όχι δεν περιορίζεται στο μισό εκατομμύριο ψηφοφόρων της ναζιστικης συμμορίας, άλλωστε ο φασισμός έχει ήδη πετύχει μερική θεσμική εξασφάλιση, μολύνοντας τη δημόσια ζωή και την ατζέντα της πολιτικής συζήτησης. Αλλά αυτό είναι προφανές και χιλιοειπωμένο.

 

Το δεύτερο είναι η παρασιτική σκουληκαρχία του Μάκη και του Θέμου: το σάπιο ρυπαρό ζόμπι του ανθρωποφάγου αυριανισμού. Ο Χατζιδάκις, κι ας μην πολυμνημονεύτηκε κατά την πρόσφατη επέτειο, υπέφερε από τις επιθέσεις του αποδυναμωμένου πια Κουρή, γιατί βεβαίως ήταν 'κίναιδος'. Θυμάμαι νεαρός να ακούω στο ραδιόφωνο τη συναυλία του στο Παναθηναϊκό Στάδιο (νομίζω) κατά την οποία ο συνθέτης είπε ότι "η συναυλία αυτή γίνεται για έναν και μοναδικό λόγο: για να κλείσει η Αυριανή". Όσοι θέλουν να μετέχουν της παρρησίας και της αξιοπρέπειας του Μάνου Χατζιδάκι, οφείλουν να πολεμήσουν το ζόμπι Μάκης, το ζόμπι Θέμος και τη συνοδεία τους. Αν τα θύματα του ναζισμού είναι προς το παρόν κυρίως ξένοι, γκέι και οι αντιφασίστες, θύματα του αυριανισμού είμαστε δυνάμει όλοι μας: όχι μόνον όσοι επιδέχονται εκβιασμό αλλά και όποιος είπε προστυχόλογα κατά την κλινοπάλη, όποιος κατέγραψε τον εαυτό του κάτω από τον λαιμό, όποιος αλληλογράφησε ποτέ ιμερικά, όποιος έκανε σεξ σε αυτοκίνητο ή σε κάποιο σχεδόν σκοτεινό στενό -- και πάει λέγοντας. Τα ζόμπι δεν είναι εκλεκτικά, δεν είναι καθόλου γκουρμέ και τρέφονται από τις σάρκες μας.

 

Το τρίτο είναι το όνειδος, το συνεχιζόμενο βδελλυρό έγκλημα των στρατοπέδων συγκεντρώσεως, που είναι ο κολοφώνας μιας βίαιης και αποδεδειγμένα φονικής μεταναστευτικής πολιτικής. Αναπόσπαστα μαζί πάει και το τι γίνεται στις ελληνικές φυλακές, που πρόκειται να αναβαθμιστούν και ίσως να πληθύνουν. Εδώ κι αν πρέπει να ξελαρυγγιαστούμε, αλλιώς και οι λίθοι κεκράξονται, αν δε σηκωθούν να μας πάρουνε στο κυνήγι.