(Χαλαρή βιβλιοκρισία)
Τον Γιάννη Δόλογλου, τον γνώρισα πριν πενήντα χρόνια, έφηβο βοηθό τυπογραφείου: να συντηρεί μια Χαϊδελβέργη στην οδό Αμβροσίου της Θεσσαλονίκης, να αλλάζει μετάξι σε φθαρμένη τραβέρσα μεταξοτυπίας του Δημητρέλια, να μεταφέρει μολύβδινα κλισέ από το Βαρδάρι σε έναν τυπογράφο καρσί από το Καυταντζόγλειο. Και τώρα βλέπω ότι κυκλοφόρησε σε αυτοέκδοση ένα απομνημόνευμα, ονόματι «Η Συναστρία του Ταλάς», εκ σελίδων 84 και επιτέλους με λιτό εξώφυλλο, και όχι μανιαμούνιες που είναι συνηθισμένες. Βρήκε το τηλέφωνό μου, επικοινωνήσαμε και άφησε ένα αντίτυπο στο γραμματοκιβώτιο. Το διάβασα πολλάκις και δεν άντεξα, του τηλεφώνησα ―κάτι εξαιρετικά σπάνια τελευταία.
― Γιάννη, καλοτάξιδος! Πώς και προέκυψε αυτό το διαμαντάκι;
― Σάματι ξέρω; Ήθελα απλώς να θυμίσω μια ιστορία τυπογραφικής τρέλας. Απέναντι στη Χαλκέων δυό αδέλφια τυπογράφοι, όταν καταργήθηκε το ενοικιαστήριο, έπρεπε να μετακομίσουν κάπου φτηνότερα. Ευτυχώς βρήκαν ένα βολικό σε διπλανό τετράγωνο. Η μετακόμιση τους πήρε είκοσι μέρες και απέμειναν οι κάσες με τα στοιχεία, που ανέλαβε ο μικρός αδελφός, ο ζαβός. Πηγαίνει ο μεγάλος αδελφός στον νέο χώρο, δεν προλαβαίνει να ψήσει καφέ για να συμμαζέψει και εμφανίζεται ο μικρός καρντάσης με δύο άδειες κάσες στα χέρια και στην πλάτη ένα τεράστιο πάμβαρυ καννάβινο τσουβάλι. Είχε ρίξει όλα τα στοιχεία φύρδην μίγδην στο τσουβάλι, δέκα λεπτών υπόθεση. Ο μεγάλος αδελφός τρελάθηκε και δεν υπερβάλλω. Ο μικρός ο σπίρτος τέλειωσε την ορθή τοποθέτηση των στοιχείων σε τέσσερα ακριβώς χρόνια.
― Δεν βλέπω την ιστοριούλα στο βιβλίο σου όμως.
― Συνάδελφοι είναι, το βρήκα σόλοικο να το διαδώσω, εξάλλου η πιάτσα το ξέρει. Έτσι προτίμησα να ψάξω τα οικογενειακά μας.
― Ήταν το πιο απρόσμενο οικογενειακό δέντρο που θα μπορούσα να συντύχω. Και δεν είχα ιδέα για το Ταλάς που ήταν συνοικία της Καισάρειας, απ’ όπου ξεκίνησε ο πολύς Αρμένος Γκιουλμπεκιάν. Κυρίως πως «Δολόγλου» ελέγετο τόσο η μάνα του Κωνσταντίνου Καραμανλή, η Φωτεινή, όσο και η μάνα του Ωνάση, η Πηνελόπη.
― Τρεις χιλιάδες Ρωμιοί σε ένα σύνολο εξήντα χιλιάδων κατοίκων. Συχνά κατέβαιναν στη Σμύρνη, αλλά και οι γονείς του Καραμανλή κλέφτηκαν, επειδή οι οικογένειες δεν συμφωνούσαν.
― Δηλαδή ο Καραμανλής όντως είχε μια ρίζα στην Καραμανία και κακώς απέδιδα το παρόνομά του στο μεσαιωνικό «Καράμαλλος» από έγγραφο της μονής Ξενοφώντος.
― Παραμένει αόριστο και υποθετικό το ερώτημα.
― Αλλά το έγραψες μαστορικά. Έχεις κάτι στα σκαριά;
― Όχι. Δεν έχω. Δεν είναι απασχόληση αυτή, είναι φαρμάκι. Βλέπεις, η Καισάρεια, δεν είναι μόνον η επισκοπή του Άη Βασίλη. Υπάρχει και η Ελιμειακή Καισαρειά, κοντά στην Αιανή και στην Κοζάνη, αλλά οι Σούρδοι προβάλουν την Αιανή και ξεχνάνε την παράδοση του Καίσαρα, ενώ υπάρχει και η Καισάρεια της Παλαιστίνης, όπου κατα μία εκδοχή εργάστηκε ο Ιωσήφ της Μαρίας της Παρθένου, διότι δεν υπήρξε carpenter, όπως θέλει το χίπικο τραγούδι, αλλά τέκτων που σημαίνει αρχιτέκτων, χτίστης, μάστορας. Αλήθεια, στη Δόμνα ή στον Μακεδονικό ανεβαίνεις καθόλου;
― Θα αστειεύεσαι. Στο κρεβάτι μου δεν μπορώ να σκαρφαλώσω. Αλλάξαμε αιώνα, Γιάννη.
― Είναι κι αυτό. Πώς τα πας με τα αντισηπτικά;
― Άστα να πάνε. Τις μούμιες λιγότερο τις κατάβρεχαν.
