H Marlene Dietrich μοιράζει αυτόγραφα σε αλλοδαπούς θαυμαστές της, Γερμανία, 1 Φεβρουαρίου 1945. Photo Fred Ramage, getty images
Γερμανία και Τουρκία: ένας άρρηκτος, υποβρύχιος δεσμός
15-12-2020

Σηματοδοτεί τεράστια διαφορά ανάμεσα στον αρχαίο και στον νεότερο κόσμο πως έλειψε μία ιδιότητα που οι αρχαίοι διατήρησαν με πάθος, παρά τις πολιτικές και λοιπές διαφορές με τον περίγυρό τους: οι γεωγραφικές τους υφηγήσεις ήταν χαρακτηριστικά «απολίτικες», επικεντρωμένες σε παράδοξα ή άγνωστα ήθη και έθιμα. Ακόμη κι όταν ο Γεωγράφος δεν έκρυβε την τοποθέτησή του υπέρ μιας πλευράς, ακόμη κι αν στην εποχή του ένας λαός θεωρούνταν εχθρικός, το κοινωνικό του στάτους και η εξέλιξή του αποτυπώνονταν στις συγγραφές του χωρίς χαρακτηρισμούς. Μπορεί, λόγου χάρη ο Ξενοφών να ιστόρησε τα «Ελληνικά» έως την Μαντίνεια και να διηγήθηκε μια «Ανάβαση», αλλά μια «Κύρου Παιδεία» στολίζει επαρκώς το έργο του. Χάρη στην αρχαία γραμματεία έχουμε εικόνες ή προεικόνα του ήθους των γειτόνων του ελληνικού κόσμου. Όχι πως έλειπε η πολιτική κριτική ― το «μηδίσαντες» ή «μακεδονίζοντες» απαντάται συχνά, αλλά ύφος σαν το μεσαιωνικό «σαρακηνόφρονες» (τυπική κατηγορία των εικονολατρών εναντίον των εικονομάχων), ακόμη και η έρις Αλεξανδρινών και Αντιοχέων φιλοσόφων και η ανάμιξη των Περσών, είναι καθαρή πολιτική προπαγάνδα. Και αυτή η προπαγάνδα είναι εν πολλοίς χαρακτηριστική ένδειξη πιθετικής ρητορικής που διατηρείται και σήμερα.

Το σμήνος των κρατιδίων που ποδηγετούσε η Πρωσσία, διαμορφώθηκε σε Γερμανία με τον Βίσμαρκ και έκτοτε το τιμόνι της Ευρώπης μπορεί να άλλαξε χρήστη, αλλ΄οχι ιδιοκτήτη. Δύο τρανταχτές ήττες, που σε άλλες περιόδους θα μετέτρεπαν τους ηττημένους σε ανάμνηση, προκάλεσαν άλλη εξέλιξη: να μιλάμε γι’ αυτές ως γεγονός χαμένο στο διάστημα ενώ η Γερμανία είναι μεγάλος παίκτης στον Δυτικό κόσμο.

Τελευταία, αρκετές αναλύσεις και άρθρα στρέφονται γύρω από την ιδιότυπη σχέση Ερτοάν-Μέρκελ, μόνον που αμφισβητώ την αποτελεσματικότητά της. Και θυμίζω πως ο Κολ, ως καγκελάριος δεν ήθελε τέτοια σχέση ενώ ο Σρέντερ τη επιθυμούσε. Μήτε η Τουρκία εξανίσταται πρώτη φορά μεταπολεμικώς, βάζοντας τον στόχο στο μέτωπο της  χώρας μας.

Μπορεί να ξεκινήσαμε με τον Καποδίστρια και Βαυαρό βασιλέα, αλλά μετά τα Κριμαϊκά, η Αγγλογαλλική επιρροή στην Ελλάδα ήταν έντονη. Η Αντάντ υπήρχε ως υβρίδιο, δεκαετίες πριν την πραγμάτωσή της. Δεν μένω σε αυτά.

Η οθωμανική αυτοκρατορία δέχτηκε δραστικές παρεμβάσεις από την Δύση ιδίως από τα μέσα του 19ου αιώνα. Έτσι ελευθερώθηκε εν πολλοίς το εμπόριο της Μεσογείου και του Ευξείνου. Αλλά για την Δύση, η «ανατολή» σήμαινε κάτι σαν «από τον Άννα στον Καϊάφα» καθώς φαινόταν μοιρασμένη σε δύο αχανείς χώρες, τη Ρωσία και την ραγισμένη Οθωμανική χώρα του Χαλιφάτου.

Ο Κωνσταντίνος Β΄ επηρεάστηκε από την θάλλουσα Νέα Γερμανία, ενώ η μάνα του ήταν αδελφή του Κάιζερ. Γερμανοί αξιωματικοί, αρκετοί στρατηγοί υπηρέτησαν στο Χαλιφάτο της Κωνσταντινούπολης. Οργάνωσαν τον στρατό και εκπαίδευσαν αρκετές μονάδες. Και παρέδωσαν πολλά στοιχεία διοικητικής μέριμνας. Ειδικά, όταν άρχισε να διαφαίνεται ένταση μεταξύ Κεντρικών Δυνάμεων και των παραδοσιακών δυνάμεων της Ευρώπης, οι Γερμανοί ξεκίνησαν τον σιδηρόδρομο Βερολίνου-Βαγδάτης, θέσπισαν το θεσμό του Γερμανού συμβούλου σε κάθε Οθωμανική μονάδα, ενώ οι Νεότουρκοι υπήρξαν στυλοβάτες της συνεργασίας αυτής. Δεν θα υπήρχε γενοκτονία των Αρμενίων δίχως τον Γερμανικό κινούντα νουν. Και η ναυτική ανισορροπία στο Αιγαίο, στις παραμονές του Μεγάλου πολέμου (όπου η Ελλάδα είχε τον Αβέρωφ και δύο πεπαλαιωμένα αμερικάνικα θωρηκτά αλλά και τον Γαλλικό στόλο με ασφαλή αγκυροβόλια και τους Αγγλοσάξονες να κλείνουν τα Στενά και την Λήμνο) οι Γερμανοί παραχώρησαν στον Σουλτάνο τα καταδρομικά Γκαίμπεν και Μπρεσλάου, με πλήρωμα ντυμένο όπως το οθωμανικό ναυτικό και τον μετέπειτα ναύαρχο Νταίνιτς να υπηρετεί εκεί. Χάρη (και) στην εκπαίδευση και πολεμική τεχνογνωσία των Γερμανών, οι Οθωμανοί κατάφεραν περιφανή νίκη στα Δαρδανέλλια, πέτυχαν αξιόλογη διείσδυση έως το Σουέζ εναντίον της αγγλοκρατούμενης Αιγύπτου, και παρά την καθαρή ήττα, λόγω Λώρενς και Άλλενμπι στην Μέση Ανατολή, κρατήθηκαν όσο ήταν δυνατόν στα περσικά σύνορα και ήταν εκεί, διαθέσιμοι, όταν οι Ρώσοι, νικητές στον Πόντο, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν αφήνοντας όριο τον Καύκασο.

Η συμμαχία με την Γερμανία οδήγησε την Ελλάδα σε ατιμωτική παράδοση της Καβάλας και οι Οθωμανοί «ησύχασαν» από την πλευρά των Βαλκανίων, χάρη στην επιθετικότητα της τέως εχθράς τους Βουλγαρίας. Πάντως το 1918, η Τουρκία έμοιαζε έτοιμη να «τιμωρηθεί». Αφρικανικές και Αραβικές περιοχές δεν διέθετε και την μισή από την υπόλοιπη χώρα διεκδικούσαν οι νικήτριες σύμμαχοι, Γαλλία, Αγγλία και Ιταλία, όπου «κόλλησε» και η Ελλάδα με την εντολή στην περιοχή Σμύρνης και την Ανατολική Θράκη.

Τότε δημιουργήθηκε το «λαϊκό, κοσμικό» κράτος του Κεμάλ, οι Σύμμαχοι έπαψαν να στηρίζουν την Ελλάδα που κατέρρευσε με ένα επώδυνο διωγμό και προσφυγιά. Η Νέα Τουρκία έφτασε να έχει την θετικότατη γνώμη του Αδόλφου Χίτλερ που χαρακτήρισε τον Κεμάλ «άνθρωπο του αιώνα» και κατά μερικές πηγές, ήταν θετικώς ουδέτερος στον Δεύτερο Παγκόσμιο, ζητώντας της ό,τι και από την Σουηδία: πρώτες ύλες. Οι Άγγλοι παιδεύτηκαν για να μειώσουν μέσα στον πόλεμο αυτές τις απαιτήσεις, αλλ΄όταν η Βουλγαρία άλλαξε στρατόπεδο τον Αύγουστο του 1944, η Τουρκία κήρυξε τον πόλεμο κατά του Άξονα στις 23 Φεβρουαρίου του 1945!

Έκτοτε η Τουρκία πέρασε από Καθαρτήριο, μπήκε στο ΝΑΤΟ, πολέμησε στην Κορέα, κι έγινε βάση βλημάτων της πυρηνικής περιόδου, όπως αποκαλύφθηκε στην δίκη του αεροπόρου Πάουερ που κατασκόπευε την Σοβιετία με U-2.

Στο διάστημα της Ειρήνης που ακολούθησε, οι Τούρκοι αντάλλαξαν δικτατορίες με διαλείμματα αυτονόμων τάσεων και κοινοβουλευτισμού, κατέλαβαν και ελέγχουν τη Βόρεια Κύπρο, ενώ από τη δική μας μεταπολίτευση και δώθε άρχισαν να ενδιαφέρονται για πετρόλια και υδρογονάνθρακες, προϋποθέτοντας πως Ελλάδα-Τουρκία πηγαίνουν ανσάμπλ και ασορτί και αφήνοντας πρώτα σπόντες και αργότερα ξεχειλωμένες απειλές για μοίρασμα του Αιγαίου.

Η Γερμανία που δέχτηκε εκατομμύρια Τούρκων εργατών, θεωρεί τους Τούρκους κατόχους της ακτής του Αιγαίου ως δυνητικούς αποθηκάριους ψυχών, φλερτάρει με Ρωσία, υποστηρίζει αφανώς όλους σχεδόν τους πολεμάρχους του Ισλάμ, κεφαλοκυνηγούς και μη.

Αν αναδράμετε στο ιστορικό ενός αιώνα, θα δείτε πως υπάρχει μιας μορφής κληρονομικό δίκαιο προνομιακής υπεροχής στις επιλογές της Γερμανίας, υπεροχής όπου η Τουρκία κατέχει την επίζηλη θέση του ανφάν γκατέ.

Η Ελλάδα μόνον ως εισπράκτορας κεφαλαίων, πανάκριβα εξοφλητέων, έχει πρόσωπο στην Ε.Ε. Θα ήταν θαύμα εξ ουρανού να δένονταν η Τουρκία με την Ρωσία, αλλά καμιά τους δεν έχει χάσει τόσο πολύ το μυαλό της. Για να μας στηρίξει η Αμερική, πρέπει να της κηρύξει η Γερμανία τον πόλεμο, πράγμα που δεν θα συμβεί. Ακόμη κι αν συμβεί, η Αμερική δεν θα το πάρει χαμπάρι.

Άρα, η ελληνική τακτική μετά το πραξικόπημα του 2016, είναι εσφαλμένη εκ βάθρου. Ελπίζω να μη περιμένετε να αποκτήσω τόσο θράσος ώστε να προτείνω λύση.