Αρχαίο όραμα, αν όχι η πρόγνωση, σίγουρα η εξήγηση των σεισμών. Στην ίδια κατηγορία με την πρόβλεψη μπουρινιών, να μη πω λέξη για την πρόβλεψη διαζυγίων. Είναι μεγάλη υπόθεση να βάζεις χέρι στο μέλλον -μια μόνιμη ονείρωξη των ανθρώπων να γνωρίζουν τη μοίρα τους.

Πριν από δεκαετίες εμφανίστηκε ένας καθηγητής με άκρως αγέλαστη (κατά Καβάφη) φυσιογνωμία και έδεσε το μέλλον του με ένα σύστημα (ή μέθοδο -θα σας γελάσω) ονόματι Βαν. Έπεσε μέσα σε μερικές προβλέψεις, έξω σε περισσότερες, αλλά ζητούσε κι ο ίδιος περισσότερη υποδομή, άσε που προ ετών εισήγαγε μία νέα παράμετρο στους υπολογισμούς του, που φαίνεται να ευτύχησαν έκτοτε περισσότερο.

Πάντως, στη μέθοδό του, συμφώνησαν δύο ειδικοί, Τσελέντης και Χουλιάρας, ενώ ο μεγάλος όγκος σεισμολόγων και ειδικών, τον κατακεραύνωσε. Να σημειώσω πάντως πως ο γέρων Παπαζάχος, προχώρησε, παρ ότι αντιδρών στο ΒΑΝ, σε δικό του υβρίδιο πρόγνωσης. Άλλα δεν ξέρω.

Έκτοτε, οι σεισμοί συνέχισαν να υπάρχουν, εξοπλισμός και συνέδρια επίσης, και το Κράτος κατάφερε να στήσει έναν ΟΑΣΠ, με πλήθος ειδικών -όχι άσχημη εξέλιξη σε μία χώρα όπου έπρεπε να επισκεφθούν οι επιχώριοι ειδικοί το Βουκουρέστι για να διαχύσουν στην κοινωνία την συμπεριφορά των κτιρίων σε δυνατό σεισμό -τότε πρωτακούσαμε για το τι τραβάνε κτίρια χτισμένα σε δις γωνιαία οικόπεδα και αποθαρρύνθηκαν κάπως οι μηχανικοί που είχαν επαναπαυθεί στο σύστημα pilotis, που έδινε περισσότερους χώρους στάθμευσης στα αυτοκίνητα των ιδιοκτητών.

Παράλληλα, το γενικό κοινό έμαθε περισσότερα για τα περιβόητα ρήγματα που διεσχιζαν την Γαία, από τα βένθη των ωκεανών σε πολυάριθμες ραγάδες του υπεδάφους.  Έως πρόσφατα, η μελέτη τους συνεχίζεται και «ανακαλύπτονται» νέα ρήγματα.

Μπήκαν επίσης στην ορολογία των ερμηνειών, με νεότευκτους όρους. Τι σημαίνει φερ΄ειπείν, για τον υφιστάμενο τον σεισμό η εξήγηση «έσπασε  ο δυτικός βραχίων του ρήγματος;» Τι θα ειπεί «ρήγμα που σπάζει;» είμαι βέβαιος πως οι φοιτητές των καθηγητών αυτών γνωρίζουν τι εστί «σπάσιμο», αλλά δεν βρίσκω πλέον παράλογο να κοινοποιηθεί αυτή η γνώση στο ευρύ κοινό, έστω σε μια πρωτογενή animated μορφή.

Αλλά εδώ επικρατεί ο φόβος του δημάρχου στα «σαγόνια του καρχαρία» του Σπίλμπεργκ. Ο καρχαρίας μπορεί να υπάρχει, αλλά πάσχει από επιληψία και δεν χρειάζεται να αναστατωθεί το τουριστικό ανθρωπομάνι για μιαν ασθένεια που άπτεται της κτηνιατρικής.

Ακόμη κι αν ένα ρήγμα βγαίνει στην επιφάνεια της Γής, όπως στον Στρεμπενίκο στα Μαντεμοχώρια, δεν νομίζω ότι απαγορεύεται το χτίσιμο εκεί. Ακόμη και σε περιπτώσεις ενεργών  ηφαιστείων, όπως της κυρα-Σαντορίνης τα νέα κτίσματα μπορεί να έχουν καμιά διατομή φερόντων στοιχείων παχύτερη, αλλά ο τουρισμός και η δίψα για «ανάπτυξις» δεν εμποδίζει την συνεχή οικοδόμηση, όπως καμία ρεματιά που φούσκωσε δεν εμποδάει να ζουνε στις νέες φαβέλες των οι αναξιοπαθούντες.

Το ίδιο κρέμονται μετεωριζόμενα και κάμποσα κτίσματα σε μαγευτικά πηλοχώματα στις μαγευτικές παραλίες, σεισμογενών περιοχών που εξαφάνισαν πόλεις και βύθισαν λιμάνια. Η έλλειψη ακριβούς πρόγνωσης βέβαια, δεν εμποδίζει καθόλου το εθνικό ρητό «ποιος ζει ποιος πεθαίνει έως τότε».

 Και καλά μεν οι δασικές εκτάσεις μειώνονται από την αυθαίρετη δόμηση και οι αρχαιολογικοί χώροι προστατεύονται (εφ όσον εντοπιστούν) αλλά οι παλαιοί σεισμοί και οι πιθανές κατολισθήσεις δεν μπαίνουν σε λίστα με τίποτε. «Μελετώνται» φυσικά, αλλά ποιος να τρέχει να αποζημιώνει τους παθόντες.

Στην Αττική το 1999, ενεργοποιήθηκε το ρήγμα «της Πάρνηθας». Το 2019, ένας πεντάρης πλάς υποθέτουν πως προκλήθηκε από ένα «μικρό» ρήγμα της τάξης των 12 χιλιομέτρων που «έσπασε».  Ακολούθησαν, σε γραμμή παράλληλη της Φυλής, έως σήμερα, άλλοι τρεις σεισμοί που τους έδειχναν στην τηλεόραση ως τρεις κόκκινες μπαλίτσες κάτω (και σε παράλληλη γραμμή) με το ρήγμα του 1999. Αλλά οι μπαλίτσες δεν παραπέμπουν σε κάτι «σπασμένο». Μήτε σύνδεση ρηγμάτων. Μάλλον δείχνουν κατεύθυνση προς τον  Κορινθιακό. Και μάλλον ο Τσελέντης ανακαλύπτει (ή εκτιμά, ή ποντάρει) πως μάλλον θα ενεργοποιηθεί το ρήγμα που έφερε τον σεισμό των Αλκυονίδων. Προσοχή: δεν λέει «μάλλον εξάρης». Λέει «τριάντα φορές μεγαλύτερος από τον προχτεσινό. Μάλλον». Για να ακούσει τον αριθμό τριάντα ο κάτοικος, ο πολιτης, ο τρίτος και να του αριτσωθούν τα μαλλιά. Αν είναι φαλακρός, η πέτσα.

Οι σεισμολόγοι εκτιμούν το μέλλον, ήτοι προσεισμούς, κύριους σεισμούς και μετασεισμούς με την επιστήμη της Στατιστικής. Δηλαδή δεν έχουν ιδέα για την φύση ενός νέου σεισμού, σε λίγες ώρες ή ημέρες από την εκδήλωσή του. Αλλά σε προοπτική βαθέως χρόνου, μετά από δεκαετία ή δεκαετίες, έχουν μια εκτίμηση. Μάλλον.

Αυτά κάνει η Στατιστική, αυτή είναι η φτιάξη της. Όταν την διδασκόμασταν στο Πολυτεχνείο, στου κασίδη το κεφάλι, δηλαδή σε μετρήσεις πεδίου με οργανα, οι δάσκαλοι επέμεναν πως το άπαξ μετρημένο, ακόμη κι αν το μετρούσαμε σχολαστικά, ποτέ δεν αποκτούσε την ίδια μέτρηση, όσες ίδιες μετρήσεις κι αν εκτελούσαμε. Απροσδιοριστία, πύκνωση δεδομένων, ομάδες μετρήσεως. Φλου αρτιστίκ δηλαδή, αλλά χρήσιμο. Τουλάχιστον ξέραμε πως το μετρηθέν στην Τριανδρία δεν βρισκόταν στην Ευαγγελίστρια. Κάτι ήταν κι αυτό. Πάντως ήταν επιστήμη. Μάλλον.

Πως τώρα, με τέτοια στοιχεία, οι σοφοί διαβουλευτές, μας λένε πως «θα έχουμε μάλλον έναν μετασεισμό, τουλάχιστον τεσσάρη πλας»; Διότι συμβουλεύονται τους πίνακες του παρελθόντος και εκτιμούν, δηλαδή ποντάρουν. Και η πονταρισια οδηγεί στα περαιτέρω. Μάλλον.

Τα υπόλοιπα είναι θάνατος και τρέλα. Κυκλοφορούν τα συνεργεία για να εκτιμήσουν τις ζημιές. Σε διαγώνιες ρηγματώσεις βάζουν κόκκινο, σε τοίχους που χωρίζονται από τις φέρουσες κατασκευές, μάλλον επισκευάσιμα. Τα διατηρητέα που κατάντησαν κατεδαφιστέα, όταν δεν παίρνει ο διάολος, θα καταρρεύσουν στον επόμενο πεντάρη. Και οι επιδιορθώσεις εκτελούνται πασαλειμματικώς οι περισσότερες, γι αυτό και βλάπτονται κτίσματα που έπαθαν διάφορα το 1981 και το 1999. Μάλλον.

Σε κάθε περίπτωση, θα περίμενα αφου ισχύει το άκαιρο και ανακριβές «να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς», να μαθαίνουμε από το σχολείο πως εκδηλώνονται οι φυσικές καταστροφές, πως γίνεται και ξαφνικά στην ξεραΐλα πλημμυράει ένα ρέμα, τι εστί ρήγμα και πως σπάζει το κερατένιο, κι άλλα είκοσι ζητήματα που απαιτούν εγρήγορση νηπιόθεν. Η άγνοια γεννάει εύπιστους βλάκες. Η αποσιώπηση θεριεύει την καχυποψία και πως κανένας δεν πήγε στο φεγγάρι, ή πως πήγε (ακόμη χειρότερα) μόνον ο Ιούλιος Βερν.