Λίγες σκέψεις περί πυγμής, με αφορμή έναν στίχο από το πολύ γνωστό τραγούδι του Γιώργου Χατζηνάσιου και του Γιώργου Κανελλόπουλου.
Σκέφτομαι λοιπόν ότι -όπως την έχω τουλάχιστον εγώ στο μυαλό μου- η πυγμή είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο είναι σχεδόν αδύνατο να το ανιχνεύσεις πάνω στον άλλο άνθρωπο, ακριβώς γιατί η ύπαρξή του ή η ανυπαρξία του αποδεικνύεται σε ορισμένες κρίσιμες στιγμές στη ζωή και δεν μπορεί να εξαχθεί ως συμπέρασμα από την καθημερινή συμπεριφορά του.
Δεν μπορεί επίσης να εξαχθεί ως αυτονόητο συμπέρασμα από το πού έχει φτάσει κανείς στη ζωή του, από το αν έχει σταδιοδρομήσει κάπου ή όχι, από το αν θεωρείται πετυχημένος ή λούζερ. Σύμφωνοι, υπάρχουν επαγγελματικοί τομείς που είναι δύσκολο να διακριθείς χωρίς πυγμή, αλλά όχι ακριβώς κι αδύνατο. Ενδεχομένως έχεις άλλα χαρακτηριστικά που καλύπτουν την έλλειψή της.
Η πυγμή έχει να κάνει πολύ περισσότερο με το είναι παρά με το φαίνεσθαι. Η πυγμή δεν έχει καμία ανάγκη να διαφημίσει την ύπαρξή της, νιώθει πολύ καλύτερα εγκατεστημένη μέσα σου και έτοιμη να βγει στην επιφάνεια, μόνο αν κι εφόσον υπάρξει ανάγκη.
Η πυγμή γειτνιάζει αλλά και διαφοροποιείται από το θάρρος. Μπορεί κάποιος να είναι γενικά ή ειδικότερα δειλός, αλλά την ώρα που δεν το περιμένει κανείς να δείξει πυγμή και να λες «Μα καλά, αυτός;». Κι αντίστροφα, μπορεί κάποιος να φέρεται άφοβα και τολμηρά απέναντι στις προκλήσεις της ζωής, αλλά την κρίσιμη ώρα που θα χρειαστεί να υψώσει ανάστημα να φανεί λίγος.
Πυγμή μπορεί να έχει αυτός που δεν σου γεμίζει το μάτι, αυτός που θεωρείς -και που ενδεχομένως να είναι κιόλας γενικά- συμβιβασμένος.
Πυγμή είναι εν τέλει η εσωτερική εκείνη φωνή που άπαξ και σου πει ότι μια κατάσταση είναι λάθος, θα την ακολουθήσεις πηγαίνοντας κόντρα σε θεούς και δαίμονες, πηγαίνοντας κόντρα σε αυτό που κάνουν όλοι στη θέση σου, πηγαίνοντας κόντρα σε αυτό που είναι συνετό να κάνεις.
Πυγμή στο μυαλό μου είναι πολύ περισσότερο η σύγκρουση με την κατάσταση που τον ενοχλεί εκείνου που έχει να χάσει πολλά και πολύ λιγότερο ως καθόλου η επιβολή της βούλησης του ισχυρού έναντι στον αδύναμο, των πολλών έναντι του ενός, της νόρμας έναντι εκείνων που την αμφισβητούν.
Πυγμή δεν έχει ο εκάστοτε εξουσιάζων (ο εξουσιάζων σε οποιαδήποτε μικροκλίμακα και σε οποιοδήποτε μικροσύστημα). Πυγμή δεν έχει ο εκάστοτε δυνατός. Πυγμή δεν έχει ο εκάστοτε νορμάλ. Πυγμή έχει εκείνος που οσοδήποτε μικρός κι αν είναι, οσοδήποτε συμβιβασμένος, παραιτημένος, σκυφτός, αδιάφορος, ασήμαντος, εκεί που δεν το περιμένεις σου λέει για ποιον με περάσατε εμένα; Όχι, δεν είμαι δεδομένος. Ούτε εγώ ούτε το ανάστημά μου. Αν έχω υπάρξει ως τώρα κάτω από την ισχύ σας, την δύναμή σας, την εξουσία σας, τη νόρμα σας, είναι γιατί τα έχω με τον ένα ή τον άλλο τρόπο νομιμοποιήσει μέσα μου, ή γιατί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχω αδιαφορήσει για το παιχνίδι της δύναμης και της εξουσίας κι είχα σοβαρότερα θέματα να ασχοληθώ.
Πυγμή δεν σημαίνει επιβολή. Πυγμή σημαίνει σύγκρουση με την επιβολή. Πυγμή δεν σημαίνει εξουσιάζω τον άλλο. Πυγμή σημαίνει ήμουν, είμαι και θα είμαι αυτεξούσιος. Κι άρα εν τέλει κι ωραίος. Κι ας το ξέρω μόνο εγώ. Δεν με αφορά να το μάθει κανείς άλλος. Στον εαυτό μας και μόνο λογοδοτούμε. Αν βέβαια έχουμε την πυγμή.