Δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει θερμό επεισόδιο στον κόσμο αν πειραχτεί ιστορικό μνημείο, στολισμένο με την περούκα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και άλλα έπεα πτερόεντα. Δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτά τα ρυθμίζει μια παγκόσμια σύναξη, που ψευδωνύμως καλείται «Αρχή» και είναι η UNESCO.
H Toυρκία, από την άλλη, διαθέτει έναν κατάλογο μνημείων απ΄όπου απουσιάζει βροντόφωνα το Βυζάντιο, όπως εξάλλου και στην Ελλάδα η οθωμανική παράδοση. Το 2013, ολοκληρώθηκε η μετατροπή απο μουσείο σε τζαμί της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας και μπήκαν κουρτινάκια στον χριστιανικό της διάκοσμο. Λεπτομέρεια: αυτή η Αγία Σοφία δεν ανήκε στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά -ήταν ήδη τζαμί από το 1580. Το «μεσαιωνικό επίκεντρο» της περιοχής ήταν η φροντίδα για την αναστήλωση της Παναγίας Σουμελά.
Όσες επιστολές και να σταλούν, θα έχουν την τύχη των διαμαρτυριών για την Παλμύρα. Αν σκέφτηκε κάτι προσφυέστερο το υπουργείο Εξωτερικών και το Πολιτισμού, δεν ξέρω. Πάντως μου φαίνεται μονόδρομος πνιγμένος στα βάτα, η μόνη κατ΄εμέ εργαλειοθήκη παραμένει κάποια εντολή της Γενικής Συνέλευσης της UNESCO και η εντολή να εκφράσει γνώμη ο τεχνικός της Σύμβουλος, που είναι το ΙCOMOS ένα σώμα ειδικών. Στις εκθέσεις των μελών του, στηρίζεται, εν πολλοίς η εργαλειοθήκη του Οργανισμού.
Παρένθεση: στο ρεζιλίκι «διεύρυνσης» του αντικειμένου της Unesco προς την «άυλη πολιτιστική κληρονομιά», oι Βούλγαροι καπάρωσαν τα «Αναστενάρια», οι Αλβανοί την πολυφωνική μουσική, ενώ τα Σκόπια, εδώ και δεκαετίες την παραδοσιακή αρχτιτεκτονική των Βσλκανίων. Και η Ελλάδα; Άσκηση μικροπολιτικής, λεπτολογημένοι τοπικισμοί. Βρείτε τι κάνουν οι «υπηρεσίες», γουγλίζοντας. Αποκλείεται να μη ξαφνιαστείτε.
Μένει λοιπόν, η κήρυξη ενός μνημείου «εν κινδύνω» με τελικό προορισμό την απένταξή του από τον Γενικό Κατάλογο και το πολύ πολύ την ευχή «επαναφοράς του» στην προτέρα κατάσταση.
Τελειώνω. Με επιστολές και γενικές εντυπώσεις, ακόμη και με «παγκόσμια εκστρατεία ενημέρωσης και συναγερμού» θα πάρουμε τον πούλον. Μόνη λύση, να ζωντανέψει ο μαρμαρωμένος βασιλιάς αφού λάβει την άδεια εξ ουρανού να ξανακάνει Μουσείο το μνημείο, πράξη που ΔΕΝ ακολούθησε ο ίδιος στην «Ενωτική λειτουργία» της 12ης Δεκεμβρίου 1452, όταν συμμετείχε στην επίσημη ένωση των Εκκλησιών, ιερουργούντος του Ισιδώρου εκ Μονεμβασίας, ενώ απέξω φρύαζαν οι ανθενωτικοί και ο Γεννάδιος Σχολάριος. Και ο πρόεδρος της Τουρκίας ως άλλης χώρας μάλλον έλαβε πειστικό ενημερωτικό σημείωμα από τους συμβούλους του, γι αυτό και κάλεσε τον Παπα στο ναμάζι.
Μάλιστα. Οι Τούρκοι, ονομάζουν «Ρουμ» τους Ρωμιούς, και απο Ρωμιούς έχασαν την παλιά Ελλαδα. Βέβαια, στα χρόνια του Κατακουζηνού του βασιλιά, μη ξεχνάτε πως όταν εκείνος νίκησε τον αντάρτη Μομιτσίλο στη Ροδόπη, μελαγχολεί διότι Έλληνες πολέμησαν με Έλληνες. Αλλ΄αυτό ήταν μια λυρική σκέψη «επιστροφής στις ρίζες» που δεν απέφυνε μήτε ο Γεώργιος Γεμιστός ο και Πλήθων. Αλλά και το επιτύμβιο του Λουκά Σπαντούνη στον Άγιο Δημήτριο της Θεσσαλονίκης, τον τιμά, αποκαλώντας τον «Ελλήνων όρπηξ». Από την άλλη, η πρόσκληση του Πάπα θέλει να θυμίσει σε μερικούς, τουλάχιστον πως από το 1204 έως το 1261 οι Φράγκοι και οι Ενετοί ρήμαξαν την Πόλη και ειδικά την Αγία Σοφία. Και ο Πάπας μπορεί να μασάει μερικές θλίψεις, ανάμεσα στα δόντια, αλλά η πλειοψηφία των Ορθοδόξων στην Ελλάδα παραμένει ανθενωτική, άρα η μετατροπή της Αγια-Σοφιάς θα πονέσει.
Βέβαια, δεν αποκλείω η Ελλάς να στείλει στο Μπαλουκλή τον Μπέλο και την κυρά του, να ροδίσουν και την άψητη πλευρά των ψαριών της δεξαμενής.
