Ανήκω στη γενιά που έδινε γραπτές εξετάσεις στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς αρχίζοντας από την την Πέμπτη Δημοτικού. Ό, τι έμαθα για το 21 ήταν μέσα από τα εκπαιδευτικά βιβλία και την επανάληψη της ύλης μια μέρα πριν από τη γραπτή εξέταση. Και από τα Κλασσικά Εικονογραφημένα τις καλοκαιρινές διακοπές.

Από τη σειρά των Κλασσικών αγάπησα περισσότερο αυτά από Έλληνες δημιουργούς για τη μυθολογία, την ιστορία και τους ήρωες της Επανάστασης. Κυρίως μου άρεσαν οι ζωγραφιές, κάπως απλοϊκές σε σύγκριση μ’ αυτές των μεταφρασμένων τευχών, αλλά αυτές ήταν που με γοήτευαν περισσότερο. Πιτσιρίκι κοίταζα στην εξοχή πλαγιές, βουνά και δέντρα και ταυτόχρονα έβλεπα αρμονία στην απεικόνισή τους στα τεύχη των Κλασσικών.

Ή μήπως το αντίστροφο;

Πήγα ενήλικας στο βιβλιοπωλείο της Ατλαντίδας στη Στοά του Βιβλίου, κι επέλεξα αγαπημένα ελληνικά Κλασσικά, τα έδωσα σε βιβλιοδετείο και μου έφτιαξαν δύο τόμους.

Δεν θυμάμαι να έχω διαβάσει κάτι άλλο για το 21. Ένιωθα άνετα, δεν με βασάνιζε αυτό που ένιωθα ότι είμαι – ότι είμαστε – σε σχέση με την Επέτειο. Περισσότερο στον ελεύθερο χρόνο, μεγάλος πλέον, με απασχόλησε να διαβάζω και να μαθαίνω γι’ αυτά που μας ενώνουν – όλους μας, παντού – δίχως να το επιδιώκουμε. Τα ανθρώπινα κοινά στους ναούς από ψαμμίτη και στις πυραμίδες από ασβεστόλιθο σε ζούγκλες της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Κεντρικής Αμερικής.

Παρόλα αυτά, οι πλαγιές, τα βουνά και τα δέντρα που με γήτεψαν μικρός μέσα από τα Κλασσικά ήταν που έσπρωξαν την απόφαση να επιστρέψω από το εξωτερικό. Η συνειδητοποίηση ότι όσο κι αν θαυμάζω και ποθώ τον κόσμο όλο, τα μικρά πράγματα που δεν προκαλούν απορία αλλά αρμονία και τα οποία αποζητούσα καθημερινά βρίσκονται εδώ, στην Ελλάδα – όπως την πρωτοείδα και μου συστήθηκε ως εικονογραφημένη πατρίδα. Εδώ ήθελα το σπίτι μου στον κόσμο.

Συνειδητή απόφαση ή αποτέλεσμα της εγχάραξης που έλεγε ο Konrad Lorenz για τα χηνάκια;

Ιδέα δεν έχω, ούτε με απασχολεί.

Αυτά έχω να πω για το 1821.

Η φωτογραφία από τη Τίρυνθα, 26 Μάρτη 2011.