Σε μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα χτισμένα με κρατικούς πόρους, υπερήλικες Ιάπωνες πεθαίνουν αζήτητοι σε μικρά διαμερίσματα, ξεχασμένοι από συγγενείς και φίλους. Μέχρι να παραπονεθούν οι γείτονες, στην αναμονή και αυτοί, ενοχλημένοι από τη μυρωδιά του κορμιού κάπου δίπλα, σε αποσύνθεση. Πριν είκοσι χρόνια οι γείτονες ενός ενοικιαστή έμειναν για τρία ολόκληρα χρόνια ανυποψίαστοι, δίχως να σκεφτούν την απουσία, μέχρι που στέγνωσε ο τραπεζικός του λογαριασμός για τις αυτόματες μηνιαίες πληρωμές ενοικίου και ρεύματος. Ο σκελετός του βρέθηκε στο πάτωμα του διαμερίσματος.
Πιστεύουν στα φαντάσματα οι Ιάπωνες, τουλάχιστον αρκετοί από αυτούς. Έτσι είχα ακούσει και τελικά διαπίστωσα. Στο ταξίδι μου εκεί, βρέθηκα προσκαλεσμένος για δείπνο σε σπίτι φιλικού ζευγαριού στο Ζούσι. Οι οικοδεσπότες μου δήλωσαν ότι στο σπίτι τους κατοικεί φάντασμα παιδιού με νοητική υστέρηση το οποίο ζούσε στην Αγγλία στα τέλη του 18ου αιώνα. Τους ακολούθησε στην επιστροφή τους από το Κέμπριτζ, όπου είχαν βρεθεί με αφορμή διαλέξεις που έδωσε εκεί ο γηραιότερος από τους δύο. Η δήλωση έγινε απλά, δίχως κάποια επιφύλαξη μπροστά στην πιθανότητα να εκφράσω έκπληξη η δυσπιστία. Και δεν υπήρχε λόγος. Από μικρός ακούω στην καθημερινότητά μου για θαύματα αγίων – με έβαζαν να προσκυνώ τα σκηνώματά τους. Ενήλικος θεωρώ ότι η ύπαρξη αγίων προσθέτει ουσία στο σύμπαν. Πόσο μάλλον αν οι άξιοι βίοι τους συνυπάρξουν με φάσματα χαμένων ζωών.
Την περασμένη βδομάδα, βγαίνοντας βραδάκι από τον ανελκυστήρα στο ισόγειο της πολυκατοικίας που μένω, είδα μια μεσόκοπη γυναίκα να χτυπάει το ισόγειο διαμέρισμα όπου κατοικεί μια υπερήλικη, η κυρία Ελένη, πρώην ράφτρα στο Μεταξουργείο. Πολλές οι νύχτες που ακούσαμε την Ελένη να συνομιλεί, έντονα και νευρικά, με τον αέρα. Κάποτε βγήκε νυχτιάτικα στο στενό και μας ξύπνησε φωνάζοντας για μια παρουσία στο διαμέρισμά της. «Τι εννοείτε με το παρουσία;» ρώτησε κάποια από μπαλκόνι, απέναντι. Άλλες φορές η Ελένη σέρνεται μέχρι την κυρία Άννα, που ζει σε διαμέρισμα από πάνω, να ζητήσει φαγητό, να μη λιποθυμήσει από την αδυναμία.
Ρώτησα τη μεσόκοπη που χτυπούσε την πόρτα της Ελένης αν ήταν η ανιψιά της. Όταν απάντησε θετικά, έβαλα τις φωνές που την έχουν εγκαταλείψει και βεβαίωσα ότι σαν πεθάνει θα πάρουν το κρίμα πάνω τους. Η ανιψιά ανασήκωσε τους ώμους. Η Άννα με πληροφόρησε την επόμενη μέρα ότι η Ελένη βρέθηκε από τον αδελφό της – ημιθανής, ξαπλωμένη και βρώμικη, πεσμένη στο μωσαϊκό. Κάλεσαν ασθενοφόρο να την πάρει στο νοσοκομείο.
Δεν ξέρω, ίσως στην Ιαπωνία που βρέθηκα πριν κάμποσα χρόνια να πέρασα μπροστά απ’ ένα από ‘κείνα τα μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα. Μπορεί φάντασμα να ακολούθησε και μένα στο αεροπλάνο της επιστροφής. Ίσαμε που φτάσαμε στο ισόγειο της πολυκατοικίας μου. Εκεί κοντοστάθηκε να κοιτάξει αριστερά την πόρτα της Ελένης. Δίστασε, το ξανασκέφτηκε και τελικά με άφησε για να περάσει απ’ την κλειστή πόρτα στο διαμέρισμα της γριάς. Την οποία δε νομίζω να ξαναδούμε.
Το διαμέρισμα του ισογείου θα παραμείνει κλειστό, μια άδεια παρουσία. Όπως πολλά διαμερίσματα στο αθηναϊκό κέντρο, σε πολυκατοικίες πολύ μικρότερες από τα μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα της Ιαπωνίας , τα χτισμένα με κρατικούς πόρους.
