• • •
• • •
Vera J. Frantzh | 06.07.2017
Panos Dodis | 05.07.2017
Georgia Drakaki | 05.07.2017
Nicolas Androulakis | 05.07.2017
Φίλιππος Ηλιού (1931-2004)
Επί προσωπικού
Μανόλης Σαββίδης | 17.02.2015 | 00:51
Τις μέρες αυτές που ζοριζόμαστε ποικιλοτρόπως, και από μέσα και απ' έξω, με τις διαπραγματεύσεις και τις συνεννοήσεις, με την ερμηνεία των λέξεων και των πράξεων, και με τις διαδικασίες και τα σημαινόμενα, τους Υπουργούς και τους Προέδρους, ο νους μου ολοένα και τρέχει στον Φίλιππο Ηλιού.
 
Τον Φίλιππο Ηλιού τον γνώρισα μέσα από τη δουλειά, όπως και τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη και τον Άγγελο Ελεφάντη και άλλους, αλλά ο Φίλιππος ήταν αυτός που για μένα στάθηκε οδηγός, δίχως να το ξέρει ― και στέκεται ακόμα, κοντά έντεκα χρόνια από το θάνατό του.
 
(Για όσους τον εγνώρισαν αυτά που λέω είναι μάλλον αυτονόητα, και για όσους δεν τον γνώρισαν μάλλον ακατανόητα. Και στις δύο περιπτώσεις, περιττά. Για την ιστορία και την πορεία του Φίλιππου και τα βιογραφικά στοιχεία του, αν δεν τα ξέρετε, μπορείτε να ανατρέξετε στην Βικιπαίδεια ή σε άλλα βοηθήματα, όπως το Αρχειοτάξιο, ή σε παλαιότερους Αριστερούς. Αλλά συνεχίζω.)
 
Ο Φίλιππος είχε έναν μοναδικό συνδυασμό από έμφυτη ευγένεια, κατακτημένη πείρα, και ήρεμη σοφία: είχε ζήσει, είχε δει, είχα ακούσει, είχε μελετήσει, είχε συνδυάσει, είχε καταλάβει. Είχε καταλάβει πώς λειτουργεί η ζωή, οι άνθρωποι, τα κόμματα, η κοινωνία, η Ιστορία, οι ιστορικοί, οι πολιτικοί, κι ένα σωρό άλλα πράγματα που κάνουν τη διαφορά, και τη ζωή ωραιότερη, όπως λ.χ. το τσιγάρο και το ποδόσφαιρο. Και μοιραζόταν αυτό τον πλούτο με τον πιο απλό και φυσικό τρόπο, δίχως καμία πόζα ή έπαρση ή διάθεση αυτοπροβολής.
 
Σκέφτομαι πόσο διαφορετική θα ήταν η πορεία της Αριστεράς που κατέκτησε την εξουσία, με τον Φίλιππο ζώντα και ενεργό, και βλαστημάω το θάνατο μέσα από τα δόντια μου. Πώς θα μπορούσε να καθοδηγήσει, να νουθετήσει, να συμβουλέψει τους ανθρώπους που παίρνουν σήμερα τις αποφάσεις, ξέροντας πώς παίζεται αυτό το παιχνίδι, όχι ως game theory αλλά ως βίωμα. Ο Φίλιππος λείπει σε όλους μας, ακόμα και σε αυτούς που δεν το ξέρουν.
 
 
*     *     *
 
 
Επί προσωπικού: πριν από 11 χρόνια χτύπησε το τηλέφωνό μου, και ήταν ο Άγγελος Ελεφάντης. Μου είπε ότι ο Φίλιππος Ηλιού θα κατέβαινε υποψήφιος στις βουλευτικές εκλογές του 2004, ότι ετοιμαζόταν ένα κείμενο υποστήριξης, κι αν ήθελα να το υπογράψω κι εγώ. Δεν τον πίστεψα. Όλοι ξέραμε πως ο Φίλιππος ήταν πια βαριά άρρωστος, με οξυγόνο, και σπανίως έβγαινε από το σπίτι. Ο Άγγελος με διαβεβαίωσε ότι έτσι ήταν, δεν θα έκανε πλάκα σε ένα τέτοιο θέμα. Του είπα ότι θα τηλεφωνήσω στο Φίλιππο για επιβεβαίωση και θα του απαντήσω. «Όχι, μην τον πάρεις» πρόλαβε να μου πει πριν το κλείσω.
 
Πήρα τον Φίλιππο. Με είχε τιμήσει με τη φιλία του και μιλούσαμε ευθέως, στον ενικό, αν και είχε περίπου την ηλικία του πατέρα μου. Αληθεύει; τον ρώτησα. Nαι, μου λέει. Δεν μπορώ να μένω πια αμέτοχος. Έστω και τώρα, θέλω να πάρω δημόσια θέση, να εκτεθώ, να κάνω κάτι, να δώσω το παράδειγμα. Τον ευχαρίστησα, και του είπα ότι ασφαλώς και θα τον στηρίξω δημόσια. Έτσι για πρώτη (και τελευταία) φορά συνυπέγραψα ένα δημόσιο κείμενο στήριξης. (Ο Φίλιππος μου έστειλε ταχυδρομικά ένα ιδιόχειρο ευχαριστήριο σημείωμα, το οποίο φυλάττω.) Δεν ξαναμιλήσαμε.
 
Δεν ξαναμιλήσαμε γιατί η υγεία του χειροτέρεψε, και ο Φίλιππος κατέληξε δυο μέρες πριν τις εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004. Ο νεοπαγής ΣΥΡΙΖΑ δεν προλάβαινε να αλλάξει τα ψηφοδέλτια, αλλά αυτό δεν με χάλασε καθόλου· μπορώ να αποκαλύψω (για πρώτη και τελευταία φορά) τι ψήφισα στις εκλογές του 2004: τον Φίλιππο Ηλιού, φυσικά. Κι έκτοτε, σε κάθε εκλογή, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ψηφίζω πάντα τον Φίλιππο, ωσεί παρόντα.